260
Qarşılıqlı hörmət üzərində qurulan ünsiyyət əsasında
yaşayan insana cəmiyyətdə imkan daxilində təmənnasız yardım
edilməlidir.
Övlad, valideynlər bizə nə qədər əziz olsa da, vətən hər
şeydən üstündür. Hər bir vicdanlı insan vətən uğrunda canını
verməyə hazır olmalıdır. Onu da unnutmayaq ki, yaxşı qonşu
qohumdan da bəzən əziz olur. Ümumiyyətlə şəraiti nəzərə
almaq lazımdır. Mərdlik ədalətlilik üzərində qurulmalıdır.
Mərdlik və mənfurluq bir araya sığmır. Mərd insan ruhən uca,
eyni zamanda sadə və xeyrixah olmalıdır.
Ali məqsədlərə qulluq edən insanı iki əlamət üzrə təyin
etmək olar: o, şərait ilə hesablaşmır və yaşamaq ideyasına sadiq
qalaraq böyük məqsədləri həyata keçirir. İnsan çox sınaqlarla
rastlaşır (pul, şöhrət və s.). Daxilən sakit qalmaq, iradəli olmaq
bacarığı da çox əhəmiyyətlidir. Adam da var ki, sakit həyat
naminə ictimai faydalı əməkdən, dövlət işlərindən uzaqlaşır.
Yəqin ki, bunlar adicə işləməkdən qorxurlar.
Hər bir işdə səriştə və hazırlıq lazımdır. Mənən gözəl
əməlləri insan qol gücünə yox, əqidə, məslək gücünə həyata
keçirir.
Təbiət bizə həm ağıl,
həm də ruh, mənəviyyat verib. Hər
bir həyati məsələnin öz vəzifələri var. Gənclər öz bədənini və
ruhunu daima tərbiyələndirməlidirlər ki, gələcəkdə hərbi və
vətəndaşlıq borcunu layiqincə yerinə yetirə bilsinlər
1
.
Ümumiyyətlə,
əxlaqi gözəlliyinin dörd mənbəyi var:
dərketmə, ictimai mühit, ürəkaçıqlılıq və özünə nəzarət.
Özündə ictimai başlanğıcı daşıyan məziyyətlər daha
əhəmiyyətlidir, çünki burada ümumi mənafe məsələləri var.
Xeyirxahlığın iki yolu var: 1. pul vermək; 2. əməllə, işlə kömək
etmək. İmkanlı adam üçün birinci yol daha sərfəlidir. Eyni
zamanda ikinci yol şərəfli və gözəldir. Nıə
qədər çox insana işlə
kömək etsən, bir o qədər çox köməkçi ətrafında toplanacaq.
Əliaçıq olmaq lazımdır, amma yerində. Əgər insan doğrudan da
1
Yenə orada