Mədəniyyət və turizm Mündəricat



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə66/94
tarix13.11.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#10057
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   94

124 
 
başqaları]. Bu dövrdə teatrda müğənnilərdən Vasili Alekseyeviç  Nikolski, E.Starostina, dirijorlardan 
Aleksandr Vasilyeviç Pavlov-Arbenin, Ariy Moiseyeviç Razovski, Samuil Aleksandroviç Stolerman, 
Müslüm Maqomayev və başqaları fəaliyyət göstərirdilər. Müxtəlif illərdə teatrın səhnəsində görkəmli 
rus  opera  müğənnilərindən  Leonid  Vitalyeviç  Sobinov,  Qriqori  Stepanoviç  Piroqov,  Antonina 
Vasilyevna Nejdanova, Valeriya Vladimirovna Barsova və başqalarının iştirakı ilə qastrol tamaşaları 
verilmişdir. 
Azərbaycan  bölməsi  inqilabdan  əvvəlki  tamaşaları  təkmilləşdirməklə  yanaşı  milli  operalar 
yaradılması  üzərində  də  fəal  çalışırdı.  Teatrın  repertuarı  ənənəvi  klassik  opera  formasında  yazılmış 
"Şahsənəm"  (1927,  R.Qlier),  inqilabi  mövzuda  ilk  sovet  operalarından  "Nərgiz"  (1935, 
M.Maqomayev)  və  Azərbaycan  professional  musiqisinin  şah  əsəri  olan  "Koroğlu"  (1937, 
Ü.Hacıbəyov; SSRİ dövlət mükafatı, 1941) operaları ilə zənginləşdi. "Koroğlu" tamaşası Azərbaycan 
operasının  inkişafında  böyük rol  oynadı.  1938-ci  ildə  teatrın  opera  truppası  Moskvada  Azərbaycan 
sənəti ongünlüyündə "Koroğlu", "Arşın mal 
alan",  "Nərgiz",  "Şahsənəm"  tamaşaları  ilə 
çıxış etdi. 30-50-ci illərdə teatrda  görkəmli 
müğənnilərdən 
Bülbül, 
Şövkət 
Məmmədova, 
Fatma 
Muxtarova, 
Hüseynqulu  Sarabski,  eləcə  də  İdris 
Ağalarov,  Elmira  Axundova,  Məmmədtağı 
Bağırov, 
Sona 
Bağırova, 
Ağababa 
Bünyadzadə,  Nina  Valatsi,  Sürəyya  Qacar, 
Aleksandr  Aleksandroviç  Drozdov,  Əli  və 
Qənbər 
Zülalov  qardaşları, 
Qulam 
İsgəndərov,  Böyükağa  Mustafayev,  Vasili 
Alekseyeviç  Nikolski,  Yaqub  Rzayev, 
Həqiqət  Rzayeva,  Əlövsət  Sadıqov,  L.Təhmasib,  Mariya  Titarenko,  Roman  Maksimoviç  Trifonov, 
Hacağa Hacıbababəyov, Şirzad Hüseynov, tarzənlərdən Xanlar Məlikov, Bəhram Mənsurov, Qurban 
Pirimov,  dirijorlardan  Əfrasiyab  Bədəlbəyli,  Niyazi,  Əşrəf  Həsənov,  rejissorlardan  Soltan  Dadaşov, 
Mehdi Məmmədov, İsmayıl Hidayətzadə və başqaları fəaliyyət göstərirdilər. 
Azərbaycanda  Sovet  hakimiyyəti  qurulduqdan  sonra  teatrın  yanında  balet  studiyası  təşkil 
edilmiş,  1933-cü  ildə  isə  xoreoqrafıya  məktəbi  yaradılmışdır.  Bu  dövrdə  teatrda  "Sonalar  gölü" 
(P.İ.Çaykovski), "Don Kixot" (L.Minkus), "Baxçasaray fontanı" (B.V.Asafyev), "Esmeralda" (S.Puni), 
"Qırmızı  lalə"  (R.M.Qlier)  və  s.  baletlər  tamaşaya  qoyulmuşdur.  Balet  truppasında  V.Nejdanov, 
R.Potapova, O.Pokrovskaya, V.İ.Vronski və başqaları işləyirdilər. 40-cı illərdə balet truppası Qəmər 
Almaszadə, İrina Mixayliçenko, Leyla Vəkilova, Konstantin Nikolayeviç Bataşov, Adilə Almaszadə, 
S.Mirəliyeva kimi istedadlı balerina və rəqqaslarla təmsil olunurdu. 1940-cı ildə ilk milli Azərbaycan 
baleti "Qız qalası" (Ə.Bədəlbəyli) tamaşaya qoyuldu. 1941-1945-ci illərdə teatrın səhnəsində faşizmə 
qarşı  mübarizədən  bəhs  edən  əsərlərə  geniş  yer  verilmişdir:  "Xalq  qəzəbi"  (1941,  Ə.Bədəlbəyli  və 
B.Zeydman), "Vətən və cəbhə" (1942, Ü.Hacıbəyov), "Vətən" (Q.Qarayev və C.Hacıyev; SSRİ Dövlət 
mükafatı, 1946) və sairə. Nizaminin anadan olmasının 800 illiyi münasibətilə teatrda "Xosrov və Şirin" 
(1942, Niyazi),  "Nizami" (1948, Ə.Bədəlbəyli)  operaları tamaşaya qoyuldu. Teatrda müxtəlif illərdə 
Cənubi  Qafqaz  bəstəkarlarının  opera  əsərləri  oynanılmışdır.  50-ci  illərdə  balet  sənətinin  dəyərli 
örnəklərindən olan "Gülşən" (1950, S.Hacıbəyov; SSRİ Dövlət mükafatı, 1952), "Yeddi gözəl" (1952, 
Q.Qarayev)  baletləri  tamaşaya  qoyuldu.  Bu  illərdə  sonralar  teatrın  həyatında  mühüm  rol  oynamış 
Rəfiqə  Axundova,  Y.N.Kuznetsov,  A.S.Urvantsev,  Maqsud  Məmmədov  və  başqa  balet  solistləri 
səhnəyə gəldilər. Bu dövrdə teatrın repertuarı Azərbaycan opera sənətinin uğuru sayılan "Sevil" (1953, 
F.Əmirov),  həmçinin  "Azad"  (1957,  C.Cahangirov)  operaları  ilə  zənginləşdi.  1959-cu  ildə  teatr 
Moskvada  keçirilən  Azərbaycan  ədəbiyyatı  və  incəsənəti  ongünlüyündə  "Koroğlu"  və  "Sevil" 
operalarını, "Qız qalası", "Yeddi gözəl" və "Gülşən" baletlərini göstərdi.  


125 
 
60-cı illərdə janr və üslub etibarilə 
müxtəlif  xarakterli  əsərlər  tamaşaya 
qoyuldu:  "Vaqif"  (1960,  R.Mustafayev), 
"Bahadır  və  Sona"  (1961,  S.Ələsgərov), 
"Tülkü  və    Alabaş"    (1963, 
İ.Məmmədov), 
"Ölülər" 
(1963, 
V.Adıgözəlov),  "Məhəbbət  şərbəti" 
(1965,  Q.Donisetti),  "Qurd  və  yeddi 
çəpiş"  (1967,  M.Koval),  "Monastırda 
nişanlanma" 
(1969, 
S.Prokofyev) 
operaları, 
"Qaraca 
qız" 
(1965, 
Ə.Abbasov),  "Xəzər  balladası"  (1968, 
T.Bakıxanov),  "Şur"  (1968,  F.Əmirov), 
"Leyli  və  Məcnun"  (1969,  Q.Qarayev), 
"Qobustan  kölgələri"  (1969,  Fərəc 
Qarayev)  baletləri  və  sairə.  Sovet  baletinin  incilərindən  olan  "İldırımlı  yollarla"  (1961,  Q.Qarayev; 
Lenin  mükafatı,  1967)  və  "Məhəbbət  əfsanəsi"  (1961,  A.Məlikov)  əsərlərinin  tamaşaya  qoyulması 
Azərbaycan  balet  sənətinin  inkişafında  mühüm  rol  oynadı.  60-70-ci  illərdə  teatrda  müğənnilərdən 
Rəşid  Behbudov,  Rauf  Atakişiyev,  Əbülfət  Əliyev,  Firəngiz  Əhmədova,  Firidun  Mehdiyev,  Rübabə 
Muradova  və  başqaları,  balet  artistlərindən  Rəfiqə  Axundova,  Çimnaz  Babayeva,  Leyla  Vəkilova, 
Maqsud Məmmədov, Vladimir Pletnyov, Tamilla Şirəliyeva və başqaları. çıxış etmişlər. 70-ci illərdə 
teatrda  "Qırmızıpapaq"  (1970,  M.R.Rauxverger),  "Nikbin  faciə"  (1971,  A.N.Xolminov),  "Söyüdlər 
ağlamaz"  (1971,  Ə.Bədəlbəyli;  yeni  quruluşda,  1975),  "Aygün"  (1973,  Z.Bağırov),  "Gəlin  qayası" 
(1974,  Ş.Axundova),  "Koroğlu"  (1975,  yeni  quruluşda,  Ü.Hacıbəyov),  "Aldanmış  ulduzlar"  (1977, 
M.Quliyev), "Xanəndənin taleyi" (1978, C.Cahangirov) operaları, "Kaleydoskop" (1971, F.Qarayev), 
"Zoluşka" (1978, S.Prokofyev), "Çitra" (1972, Niyazi; beynəlxalq C.Nehru mükafatı, 1974), "Nəsimi 
dastanı"  xoreoqrafik  poeması  (1973,  F.Əmirov;  Azərb.  SSR  Dövlət  mükafatı,  1974),  "Don  Kixot" 
(1973,  L.Minkus),  "İldırımlı  yollarla"  (1974,  yeni  quruluşda,  Q.Qarayev),  "Min  bir  gecə"  (1979, 
F.Əmirov; SSRİ Dövlət mükafatı, 1980) baletləri və s. tamaşaya qoyulmuşdur. 
80-ci  illərdə  teatrda  bir  sıra  yeni  əsərlər  "Humay"  (1981,  N.Məmmədov),  "Babək"  (1986, 
A.Əlizadə)  baletləri,  "Çəkməli  pişik"  (1986,  L.M.Vaynşteyn)  operası  tamaşaya  qoyulmuş,  "Əsli  və 
Kərəm",  "Aşıq  Qərib"  operalarının  tamaşaları  bərpa  edilmişdir.Azərbaycan  operalarından  "Leyli  və 
Məcnun",  "Şah  İsmayıl",  "Koroğlu"    teatrın  daimi  repertuarındadır.  Klassik  operalardan  "Sevilya 
bərbəri",  "Karmen",  "Aida",  "Trubadur",  "Yevgeni  Onegin",  "Toska",  "Bohema"  və  s.  vaxtaşırı 
göstərilir. 
1990-cı ildə teatrın truppasında müğənnilərdən SSRİ xalq artistləri Firəngiz Əhmədova, Müslüm 
Maqomayev,  Lütfıyar 
İmanov, 
Zeynəb 
Xanlarova, 
Fidan 
Qasımova,  Azərbaycan 
Respublikasının 
xalq 
artistləri 
Rauf 
Atakişiyev, 
Mürsəl 
Bədirov,  Arif  Babayev, 
Xuraman 
Qasımova, 
əməkdar artistlər Səkinə 
İsmayılova, 
Qəndab 
Quliyeva, 
Canəli 
Əkbərov, 
Alim 
Qasımov, 
Hüseyn 
Əliyev, 
Rumiyyə 
Kərimova, 
L.Lokşin, 
Firidun Mehdiyev, Baba 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   94




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə