135
Ş.Mahmudbəyov, Ə.Atakişiyev, X.Babayev, A.Nərimanbəyov, T.Axundov, Rasim Ocaqov, Kamil Nəcəfzadə,
Cəbrayıl Əzimov, Elbəy Rzaquliyev, Nadir Zeynalov və b.). Bu illərdə bədii filmlərin çəkilişinin sayca
çoxalması onlarm mövzu dairəsinin genişlənməsinə səbəb oldu ["Qara daşlar" (1956, rejissor A.Quliyev),
"Qızmar günəş altında" (1957, rejissor L.Səfərov), "Kölgələr sürünür" (1958, rejissorlar İ.Əfəndiyev, Ş.Şeyxov),
"Onun böyük ürəyi" (1958, rejissor Ə.İbrahimov), "Ögey ana" (1958, rejissor H.Ismayılov), "Əsl dost" (1959,
rejissor T.Tağızadə), "Onu bağışlamaq olarmı?" (1960, rejissor R.Təhmasib), "Bizim küçə" (1961, rejissor
Ə.Atakişiyev), "Böyük dayaq" (1962, rejissor H.İsmayılov), "Telefonçu qız", "Möcüzələr adası" (1962, 1963,
rejissor H.Seyidbəyli) ]. Bakı kinostudiyasında 1957-ci ildə yaradılmış "Bir məhəllədən iki nəfər" (Moskvanın
M.Qorki ad. kinostudiyası ilə birlikdə, rejissorlar Ə.İbrahimov, İ.Qurin) filmi Şərq ölkələrindən birində xalqın
azadlıq və demokratiya uğrunda mübarizəsindən bəhs edir.
Cəsur partizan Mehdi Hüseynzadəyə həsr edilmiş "Uzaq sahillərdə" (1958, rejissor T.Tağızadə) filmi
Azərbaycan, eləcə də keçmiş sovet kinosunun nailiyyətlərindəndir. Dinamik, gərgin hadisələr, dəqiqliklə
verilmiş
xarakterlər, operator və rejissor işinin yüksək səviyyəsi filmə geniş şöhrət qazandırmışdır.
Bu illərdə müasirlik mövzusu, xalqın məişəti, əmək nailiyyətləri sənədli kino ustalarının yaradıcılığında
başlıca yer tutmuşdu ["S.M.Kirov adına körfəzdə", (1954, Venesiya beynəlxalq kinofestivalının mükafatı,
1955), "Axtaran tapar"(1969, rejissor C.Məmmədov), "Səadət yolu ilə", "Bizim Azərbaycan" (1957, 1959,
rejissor M.Dadaşov), "Bakı və bakılılar" (1957, rejissor L.Səfərov), "Azərbaycan mədəniyyətinin baharı" (1960,
rejissorlar C.Məmmədov, X.Babayev), "M.F.Axundov" (1962, rejissor N.Bədəlov) və s.]. Sovet kino sənətinin
dəyərli nümunələrindən sayılan "Xəzər neftçiləri haqqında
dastan" (1953) və "Dənizi fəth edənlər" (1959) filmlərini rejissor
Roman Lazareviç Karmen Bakı kinostudiyasında çəkmişdir.
Həmin filmlərdə dəniz neftçilərinin fədakar əməyi və həyatı əks
olunmuşdur. Bu filmlərə görə rejissor R.L.Karmen, operatorlar
Cavanşir Məmmədov və Sergey Medinski Lenin mükafatına
layiq görülmüşlər (1960).
1960-80-ci illər Azərbaycan kinosunun dirçəliş dövrü
olmuşdur. 60-cı illərin əvvəllərindən Azərbaycanda rəngli
filmlərin çəkilişi genişləndirildi. "Koroğlu" (1960, rejissor
Hüseyn Seyidzadə) bədii filmi genişekranlı rəngli Azərbaycan
kinosunun ilk nümunəsidir. "Səhər" (1960, rejissor A.Quliyev)
filmi Bakıda 1905-07-ci illər inqilabi hadisələrindən bəhs edir.
"Mahnı belə yaranır" (1957, rejissorlar R.Təhmasib və
M.Mikayılov
)
filmi
Dağıstanın xalq şairi Süleyman Stalskiyə, "Leyli və
Məcnun" (1962, rejissor L.Səfərov) əbədi məhəbbət
mövzusuna həsr edilmişdir.
"Arşın mal alan" filmindən sonra Azərbaycan
kinosunda musiqili komediya janrma meyil güclənmişdir.
"Görüş" (1955, rejissor T.Tağızadə), "Bəxtiyar" (1955,
rejissor L.Səfərov, baş rolda R.Behbudov), "O olmasın, bu
olsun" (1956, rejissor H.Seyidzadə; Azərbaycanda ilk rəngli
bədii film), "Romeo mənim qonşumdur" (1963, rejissor
Ş.Mahmudbəyov), "Ulduz" (1964, rejissor A.Quliyev),
"Əhməd haradadır?" (1965, rejissor A.İsgəndərov), növbəti
ekran təcəssümündə "Arşın mal alan" (1965, rejissor
T.Tağızadə), "Qaynana" (1978, rejissor H.Seyidzadə) və s.
filmlərdən bu ənənə davam etdirilmişdir.
60-cı illərin ikinci yarısı - 70-ci illər kinematoqrafiyaya gənclərin böyük bir qrupunun gəlməsi ilə
əlamətdar olmuşdur (ssenaristlərdən Rüstəm və Maqsud İbrahimbəyov qardaşları, Anar, Alla Axundova, İsa
Hüseynov, Yusif Səmədoğlu, Elçin, Ramiz Rövşən, Ramiz Fətəliyev, rejissorlardan Arif Babayev, Eldar
Quliyev, Oqtay Mirqasımov, Yalçın Əfəndiyev, Tofiq İsmayılov, Gülbəniz Əzimzadə, operatorlar Zaur
Məhərrəmov, Rasim İsmayılov, Rafael Qəmbərov, Valeri Kərimov, rəssamlar Fikrət Bağırov, Rafis İsmayılov,
aktyorlar Həsən Məmmədov, Şahmar Ələkbərov, Həsən Turabov, Rasim Balayev, Şəfiqə Məmmədova və b.).
Onların yaşlı və orta nəslə mənsub sənət xadimləri ilə əməkdaşlığı Azərbaycan kinosunun professional
səviyyəsinin yüksəlməsinə, milli özünəməxsusluğu, ideya dərinliyi ilə fərqlənən filmlərin meydana gəlməsinə
səbəb oldu. Bu dövrün filmlərində müasir həyata müxtəlif baxışlar, insan xarakterlərinin təhlili, gənc nəslin
formalaşması və s. mövzular başlıca yer tutur ["Bir cənub şəhərində" (1969, rejissor E.Quliyev), "Uşaqlığın son