Mehdi Calal
Yüklə 1,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
20 istedaddır. O istedadı ənginliyə qaldıran əmək- dir. O əməyin yetirməsini insanlara sevdirən, bəyəndirən şairin seçdiyi mövzuya fərdi yanaş- masıdır. Sənətin hamılıq olması başlanğıcını yaradıcı adamın ürəyindən götürür. Bu yollar çiçək-çiçəkdi, Nə köyrəkdi, nə göyçəkdi. Əzəli, sonu ürəkdi,- Bir yola çıxdım beləcə. Şair sənət yolunu ürək yolu kimi qəbul edir. Ürəyin duyğularısa qanadlıdır. İnsanı göz- ləmədiyi, ünvanını tanımadığı yerlərə də aparır. Ünvanım yox, adım bəlli. Yaxınım yox, yadım bəlli. Təkcə sənə odum bəlli. Bu qəm-qəhərimə gəlmə. Ünvanı yoxluq Mehdi Calal üçün ünvanı çoxluqdur, çərçivəsiz genişlikdir. Mehdiyə gö- rə, seçmə mövzu yoxdur. Seçilən, özünü tanı- dan üslub var. Onun qoşma, gəraylı üstündə köklənmış şeirləri üslubi baxımından son iyirmi ildə ayrı-ayrı şairlər tərəfindən yaranan qoş- malar, gəraylılar bənzərlilik-bənzərsizlik baxı- 21 mından araşdırılmalı, üslubi baxımından izlən- məlidir. XX yüzillik ərzində Azərbaycanda şə- kil baxımından yeni forma axtarışları aparıldı. Sonda uğurlar-uğursuzluqlar söz söyləməyə im- kan verdi. Tarixi ardıcıllığa göz yetirsək bu poeziya sənətinin başqa üzüdü. Ancaq yola sal- dığımız əsrin əvvəllərində bir sıra yenilikçilər tərəfindən milli poetik formalar etirazla qarşı- lansa da, o nəzəri görüşlər özünü doğrultmadı. Klassik formada yazıb həmin formanın çər- çivəsi içərisində edilən yeniliklər milli dünya görüşdən uzaq olan “dünyəvi yenilikləri” üstə- lədi. Ona görə də bir sıra şairlərin ölçüsü-biçisi eyni olan janrlarda öz üslubunu təsdiq etdirməsi əlamətdar bir hal sayılmalıdır. Mehdi Calalın Hər günahda bir haqq gördüm, Hər haqda bir günah gördüm, Ürəklərdə Allah gördüm Sığmaz dilə, əzizim. Dörd misralığında şairin öz üslubunu yaratması diqqəti çəkməyə bilməz. Elə buna görə də onun “Sevgi”, “Könlümün”, “Səs” və s. şeirləri artıq özünü təsdiq möhürü dəyərindədir. Şairin şeirləri yığcamdır, ancaq yarım- çıq deyil. Yeri gəlib bir söz deyim; Yerindən duran şairdən qısa yazmağı tələb edir. Özü- özlüyündə bu, düzgün tələbdir. Ancaq söz yeri- 22 nə düşməyəndə, poetik kəsəliyə nail olmadıqda dörd misralı şeirin özü belə uzun görünə bilər. Mənə görə, fikrin poetik ifadəsi axarında şeirin həcmini təyin etmək şeirin öz təbiətindən irəli gəlməlidir. Bu baxımdan Azərbaycan şeirində uzun illər içərisində yazılan qısa lirik poema- ların çoxu özünü doğrultmadı. Əksinə epo- xalılıq, epiklik çox yerdə unuduldu, yarımçıqlıq təsiri bağışladı. Mehdi Calala gəldikdə o, şeirə həcm çəpəri çəkmir. Başlanğıc ilə sonluq arasında olan məsafəni elə bil şeirin öz taleyinə tapşırır. “İlk eşqin yolu” şeirində olduğu kimi M.Calal düşüncələri poetik məntiqilik baxı- mından oxucunu inandırır. O, quru mülahizə- lərdən qaçır. Şairin şeirləri oxucunun səmimi, unudulmaz dostuna çevrilir, onunla yoldaşlıq edir: Hallandım hallı dünyada, Eşqi zavallı dünyada. Ağalı - qullu dünyada Ağam yoxdu, qulum yoxdu. 23 Ya da: Anamın qəbrinə güllə atanlar, Mənim daş səbrimə güllə atanlar, Uzaq səfərimə güllə atanlar, Məni qoymursunuz şair olmağa. Oxuduğumuz bəndlər elə bil bizim dü- şünüb ifadə edə bilmədiyimiz fikirlərdir. Şairin xoşbəxtliyi də bundadır. Əgər sən başqalarına düşündüklərini onlardan yaxşı poetikləşdirə bil- misənsə, deməli, anadan şair doğulmusan. Ana- dan şair doğulmaq gerçək anlamda bənzərsizlik deməkdir. Yalnız gizli qatlarındakı boyaların bənzərsizliyi adamı yenilikçi şair edir. Bu şərtlə ki, özündə, öz könlündə olan çalarları görəsən, öz səsini eşidəsən, özünə olan inamdan yana sapmayasan. Elə Mehdi Calal kimi...” Uzaq səfərə çıxana, bir iş dalınca gedə- nə “Yolun açıq olsun!” deyərlər. Bu şeirlər də müəllif ilə birgə belə də düşünmək olar ki, “oxucu mühakiməsi” adlanan yolun başlanğı- cındadır. Biz də Mehdi Calala “Yolunuz açıq, uğurunuz xeyirli olsun!”- deyirik. Amin! Aydın Paşayev (f.e.d., professor) Ziba Məmmədli (filoloq) 24 25 BU DÜNYA BİR QƏRİB YERDİ Ey aşikar, gizli dünya, Ey dönük yar üzlü dünya, Günəşli - gündüzlü dünya, Mən səndən doya bilmirəm. 26 BİLMİRƏM Bu dərdlər ömür yoludu, Yazıdı, poza bilmirəm. Ya mən dərddə, ya dərd məndə, Gedər güdaza, bilmirəm. Mən özüm, özümə sirrəm, Ulu bir ruha əsirəm. Doğulandan haqq gəzirəm, Bu yolda aza bilmirəm. Ömür bir şirin qorxudu, Dəm ağladım,qəm oxudum, Bəlkə bu dünya yuxudu, Bəs niyə yoza bilmirəm. Bu dünya bir qərib yerdi, Əzəli bir,sonu birdi. Ölüm-ən gözəl şerdi, Onu da yaza bilmirəm. Yüklə 1,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|