“Azvirt” MMC
31 dekabr 2015-ci il tarixə konsolidə edilmiş (birləşdirilmiş)
maliyyə Hesabatları və Müstəqil Auditor Rəyi
16
Alıcılar və sifarişçilərlə hesablaşmalar ilkin olaraq ədalətli dəyər üzrə əks etdirilir. Sonradan isə
qiymətdən düşmə ehtiyatlarınnın (rezervlərinin) yaradılması metodu ilə amortizasiya olunmuş dəyər ilə
uçota alınır. Alicilar və sifarişçilərin debitor borcları üzrə qiymətdən düşmə ehtiyatları (rezervi) o halda
yaradılır ki, elə obyektiv sübutlar mövcuddur ki, Cəmiyyət tərəfindən ilkin maliyyələşmə nəticəsində
yaranmış bütün debitor borclarının yığılması mümkün deyildir və ya bütün debitor borclarının
ödənilməsi mümkünsüzdür. Ehtiyatların (rezervin) məbləği aktivin balans dəyəri ilə pul vəsaitləri
axınının effektiv faiz dərəcəsi nəzərə alınan fərz edilən diskontlaşdırılmış dəyəri arasındakı fərqdir.
Ehtiyatların (rezervin) yaradılması və ya dəyişməsi mənfəət və zərərlər haqqında hesabatda əks etdirilir.
Dividendlərin verilməsi
Cəmiyyətn təsisçilərinə dividendlər maliyyə hesabatlarında öhdəlik kimi o dövrdə tanınır ki, həmin
dövrdə Cəmiyyətin təsisçiləri tərəfindən təsdiq edilmişdir (qərar qəbul edilmişdir).
Maliyyə risklərinin idarə edilməsi
Maliyyə risk faktorları
Cəmiyyətin fəaliyyəti bir sıra maliyyə risklərinə meyillidir: bazar riski ( valyuta riskləri, faiz dərəcələrinin
dəyişməsinin ədalətli dəyərə təsir riski və qiymət riski daxil olmaqla); kredit riski; likvidlik riski və faiz
dərəcələrinin dəyişməsinin pul vəsaitləri axınına təsir riski. Cəmiyyətin risklərin idarə olunması üzrə
proqramı, maliyyə risklərinin qabaqcadan müəyyən edilə bilinməməsi amilinə cəmləşdirilmişdir (
fokusuna yığılmışdır) və Cəmiyyətin fəaliyyətinin maliyyə nəticələrinə potensial əlverişsiz təsirinin
minimallaşdırılmasına yönəldilmişdir. Cəmiyyət müəyyən risklərin hedcinqləşdirilməsi üçün törəmə
maliyyə alətlərindən istifadə edir.
(a)
Bazar riski
Valyuta riski
Cəmiyyət beynəlxalq iqtisadi əlaqələrə sahibdir və ona görə də, xarici valyuta kurslarının ( əsasən, ABŞ
dollar, Avro, Böyük Britaniya funt sterlinqi, rus rublu və s. ) dəyişməsindən valyuta risklərinə meyillidir.
Gələcək kommersiya sövdələşmələri, tanınmış aktivlər və öhdəliklər, həmçinin xarici şirkətlərə netto-
investisiyalara münasibətdə mübadilə kurslarının dəyişməsi riski mövcuddur.
Qiymət riski
Cəmiyyət mallar üzrə qiymət riskinə mübtəla deyildir. Qiymətlər xidmət bazarında tələbatdan, göstərilən
xidmətlərin keyfiyyətindən və bu xidmətləri təklif edən digər şirkətlərlə rəqabətdən formalaşır və
tənzimlənir.
(b)
Kredit riski
Cəmiyyət əhəmiyyətli kredit risklərinə mübtəla deyildir. Şirkətdə etibarlı kredit tarixinə məxsus olan
alıcıların ödəmə qabiliyyətli olmasına inamı təmin edən prosedurlar işlənmişdir. Törəmə alətlərlə
sövdələşmələr və pul əməliyyatları yalnız yüksək ödəmə qabiliyyəti olan maliyyə institutları üçün kredit
riskini məhdudlaşdıran prosedurlar işlənmişdir.
(c)
Likvidlik riski
Likvidlik riskinin ehtiyatkarlıqla idarə edilməsi pul vəsaitləri və dövriyyədə olan qiymətli kağızların
kifayət qədər həcminin saxlanmasını, açılmış kredit xəttləri vasitəsilə adekvat maliyyələşmə imkanlarını
və ortaya çıxa biləcək disbalans hallarında operativ idarəetmə imkanlarını nəzərdə tutur.
(d)
Faiz dərəcəsinin dəyişməsinin pul vəsaitləri axınına təsiri riski
Cəmiyyət faiz gəliri gətirən əhəmiyyətli məbləğdə aktivlərə malik olmadığından, mənfəət və pul
vəsaitlərinin əməliyyat axınları , əsasən bazar faiz dərəcələrinin dəyişməsindən asılı deyildir.
Törəmə maliyyə alətləri və hedcinq əməliyyatları
Törəmə maliyyə alətləri müvafiq sövdələşmələrin (kontraktların) bağlanma tarixinə ilkin balans dəyəri ilə
uçota alınır: sonradan ədalətli dəyəri yenidən qiymətləndirmə tələb edilir. Bu qaydada müəyyən edilmiş
gəlirlər və zərərlər maliyyə alətlərinin hedcinq ələti kimi təsnifləşdirilməsindən asılıdır.
Ədalətli dəyərin hedcinqləşdirilməsi
“Azvirt” MMC
31 dekabr 2015-ci il tarixə konsolidə edilmiş (birləşdirilmiş)
maliyyə Hesabatları və Müstəqil Auditor Rəyi
17
Cəmiyyət tərəfindən pul vəsaitləri axınının hedcinqləşdirilməsi aləti kimi təsnifləşdirilən törəmə
alətlərin ədalətli dəyərinin dəyişməsi mənfəət və zərərlər haqqında hesabatda hedcinqləşmə riskinə
aid olan hedcinqləşdirilən maliyyə aktivləri və öhdəliklərinin ədalətli dəyərinin dəyişməsi ilə birlikdə
əks etdirilir.
Pul vəsaitləri axınının hedcinqləşdirilməsi
Cəmiyyət tərəfindən pul vəsaitləri axınının hedcinqləşdirilməsi aləti kimi təsnifləşdirilən törəmə
alətlərin ədalətli dəyərinin dəyişməsinin effektiv hissəsi kapitalın tərkibində tanınır ( bu dəyişmənin
effektiv olmayan hissəsi mənfəət və zərərlər haqqında hesabatda əks etdirilir).
Xüsusi hedcinqləşdirmə əməliyyatı uçotu tətbiq edilməyən törəmə alətlər
Bir sıra maliyyə alətləri xüsusi hedcinqləşdirmə əməliyyatı uçotu qaydalarına aid edilmir. Hedcinləşdirmə
əməliyyatları tətbiq edilməyən maliyyə alətlərinin ədalətli dəyərinin dəyişməsi birbaşa mənfəət və
zərərlər haqqında hesabatda əks etdirilir.
Ədalətli dəyərin müəyyən ediliməsi
Aktiv bazarda dövriyyədə olmayan maliyyə alətlərinin ( birjadan kənar maliyyə alətləri) ədalətli dəyərinin
qiymətləndirilməsi müxtəlif qiymətləndirmə metodları vasitəsilə müəyyən edilir. Cəmiyyət hesabat
tarixinə bazaar şəraitindən asılı olaraq mövcud olan bir neçə qiymətləndirmə metodundan istifadə edir.
Uzunmüddətli borcların ədalətli dəyərinin müəyyən edilməsi üçün analoji alətlər üçün birja qiymətləri
və ya dilerlərin kotirovkaları tətbiq edilir. Qalan maliyyə alətlərinin ədalətli dəyərinin müəyyən edilməsi
üçün hesablama pul vəsaitləri axınının diskontlaşdırılması metodu istifadə edilir. Faiz svoplarının
ədalətli dəyəri pul vəsaitlərinin gələcək axınının törəmə dəyəri kimi hesablanır. Forvard valyuta
sövdələşmələrinin (kontraktlarının) ədalətli dəyəri bazarda təkamül tapmış forvard valyuta kurslarından
istifadə edilməklə hesablanır.
4.
Əhəmiyyətli mühasibat təxminləri və fərziyyələri
Cəmiyyət növbəti maliyyə ili ərzində hesabatlarda əks etdirilən aktiv və öhdəliklərin məbləğinə təsir
göstərən təxminlər və fərziyyələr irəli sürür. Həmin təxminlər və fərziyyələr müntəzəm olaraq rəhbərliyin
təcrübəsinə və digər amillərə, həmçinin rəhbərliyin fikrincə mövcud şəraitə uyğun olaraq əsaslandırılmış
gələcək hadisələr üzrə təminlərə əsasən təhlil edir. Uçot siyasətinin tətbiqi zamanı rəhbərlik həmçinin
peşakar mülahizələr və fərziyyələr irəli sürür. Maliyyə hesabatlarında əks etdirilən məbləğlərə daha çox
təsir göstərən peşakar mülahizələr və növbəti maliyyə ili ərzində aktiv və öhdəliklərin balans dəyərinə
əhəmiyyətli düzəlişlərin edilməsinə səbəb olan təxminlərə aşağıdakilar daxildir:
Debitor borclarının dəyərsizləşməsi üzrə zərərlər
Gələcək pul vəsaitləri hərəkətinin məbləğini və müddətini təxmin edərkən istifadə edilən
metodologiya və mülahizələr, təxmini və həqiqi zərərlər arasındakı hər hansı fərqi azaltmaq
məqsədilə müntəzəm olaraq nəzərdən keçirilir.
Binaların yenidənqiymətləndirilməsi
Hər bir balans tarixində “Azvirt” MMC-nin binalarının ədalətli dəyərinin balans hesabatında əks
etdirilməsi məqsədilə, rəhbərlik binaların yenidənqiymətləndirilməsi üzrə əsas əldə etmək məqsədilə
müstəqil qiymətləndirmə hesabatının tələb olunduğunu müəyyən etmək üçün peşəkar mülahizələr irəli
sürür. Cəmiyyətin rəhbərliyinin fikrincə binaların ədalətli dəyərinin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişmədiyinə
görə, 31 dekabr 2015-ci il tarixinə yenidən qiymətləndirilməmişdir. Cəmiyyətin 78172.8 m2 torpaq sahəsi
990 min AZN məbləğində hesabatda əks olunmuşdur.
Vergi qanunvericiliyi
Azərbaycan Respublikasının vergi, sosial sığorta, valyuta və gömrük qanunvericiliyi müxtəlif şərhlərə