MəHKƏMƏ QƏrari strasburq
Yüklə 314,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
1. Tibbi yardım
79. Məhkəmə qeyd edir ki, tərəflər həbsdə saxlanma yerində ərizəçinin aldığı tibbi yardımla bağlı fərqli rəylər təqdim ediblər. Buna görə də Məhkəmə ərizəçinin 3- cü maddə üzrə şikayətlərinin araşdırılmasına həmin şikayətlərin məhz bu hissəsinə aid olan faktların müəyyən edilməsindən başlayacaqdır.
80. Məhkəmə “əsaslı şübhə yeri qoymayan” sübut standartını təsdiq edən presedentlərini bir daha xatırladır (bax: Əvsər Türkiyəyə qarşı, ərizə Nº 25657/94, AİHM 2001). Bu cür sübut kifayət qədər güclü, aydın və uzlaşan nəticələrin və ya faktlara dair eyni cür təkzibedilməz ehtimalların mövcudluğundan irəli gələ bilər. Araşdırılan hadisələrin hamısı və ya bir hissəsi dövlət orqanlarına məlumdursa (həbsxanada onların nəzarəti altında olan şəxslərə münasibətdə həqiqətən belədir), onların nəzarəti altında həbsdə olan şəxslərin xəsarət alması halları baş verdikdə belə faktlarla bağlı ciddi ehtimallar meydana çıxır. Belə hallarda qaneedici və inandırıcı izahat təqdim etmək vəzifəsi dövlət orqanlarının üzərinə düşür. Belə izahat olmadıqda Məhkəmə cavabdeh Hökumətin xeyrinə olmayan nəticələr çıxara bilər (bax: Orxan
81. Hazırkı ərizəçi iddia etdi ki, həbsdə olduğu müddətdə xəstəlikləri ilə bağlı lazımi müalicə almayıb. Lakin o, məhkəməyə qədər həbsdə olduğu müddətdə aldığı faktiki müalicənin xarakterini göstərən tibbi sənədləri təqdim etmədi (əgər onlar varsa). 82. Lakin Məhkəmə bir daha bildirir ki, müəyyən hallarda sübutetmə yükü ərizəçinin üzərindən cavabdeh dövlətin üzərinə keçə bilər (yuxarıda 80-ci bəndə bax). Ortaya çıxan sual bundan ibarətdir ki, bu yanaşma bu işə tətbiq edilə bilərmi? Bu suala cavab vermək üçün Məhkəmə hər iki tərəfin qəbul etdiyi mövcud sübut elementlərini və iş üzrə faktları araşdıracaqdır. 83. Birincisi, tərəflər etiraz etmir ki, həbsə alındığı anda ərizəçi bir neçə xroniki xəstəlikdən, məsələn, epilepsiya, pankreatit, xroniki B və C hepatitindən, habelə müxtəlif ruhi çatışmazlıqlardan əziyyət çəkirdi. O, həmçinin HİV daşıyıcısı idi. Hökumət inkar etmədi ki, bəziləri həyat üçün təhlükəli olan bu xəstəliklərin ərizəçidə olması dövlət orqanlarına məlum idi və həmin xəstəliklər həkimlər tərəfindən mütəmadi tibbi nəzarət və müalicə tələb edirdi. Müvafiq orqanlar ərizəçinin həbsdə olduğu müddətdə sağlamlıq durumu və aldığı müalicə barədə qeydlər aparmalı idilər (bax: Tibb yardım standartları barədə İQK-nın Ümumi Məruzəsi; yuxarıda 56-cı bənddə məruzədən sitatlar verilmişdir). 84. Məhkəmə narahatlıqla qeyd edir ki, həbsdə olduğu müddətdə ərizəçi qızılca, bronxit və kəskin pnevmoniya kimi bir neçə ciddi xəstəliyə düçar olub. Onda həmçinin bir neçə epilepsiya tutması olub. Onun mütəmadi xəstəlikləri qismən keçmiş xəstəlik tarixçəsi ilə, yəni onun HİV daşıyıcısı olması faktı ilə izah olunsa da, həbsdə saxlanma yerində onun sağlamlıq durumunun kəskin pisləşməsi oradakı tibbi müalicənin lazımi səviyyədə olması ilə bağlı müəyyən şübhələr doğurur (bax:
85. Məhkəmə həmçinin qeyd edir ki, ərizəçi öz narazılıqlarını dövlət hakimiyyəti orqanlarının diqqətinə çatdırmışdı və həmin vaxt onların müvafiq tədbirlər görməsini gözləməyə haqlı idi. Ərizəçi müraciətlərində onun sağlamlıq problemlərinin təsviri ətraflı və aydın verilmişdi. Dövlət orqanlarında onun xəstəlik tarixçəsindəki qeydlər
vardı və onlar mülki həkimlərin zəruri tibbi müalicə ilə bağlı tövsiyələrindən xəbərdar idilər.
86. Bundan başqa, ərizəçinin atası azı iki dəfə həbsdə saxlanma yerinin müdiriyyətindən ərizəçinin sağlamlığının müstəqil tibbi müayinədən keçirilməsini xahiş etmişdi. Lakin bu müraciətlər rədd edilmişdi: Hökumətin təqdim etdiyi tibbi arayışdan məlum olur ki, ərizəçinin hər hansı sonrakı tibbi müayinəsi yalnız istintaq orqanlarının təşəbbüsü ilə mümkün idi. Ərizəçinin tibbi müayinəsi məsələsinin istintaq orqanlarının ixtiyarına buraxılması tam həyəcan doğuran haldır: bu halda ərizəçinin hər hansı əlavə tibbi yardıma ehtiyacı olub-olmaması barədə qərar çıxarmaq həkimlərin deyil, müstəntiqin öhdəsinə buraxılır. Belə olan halda ərizəçinin hər hansı əlavə tibbi müayinəyə və ya müalicəyə ehtiyacı olmadığı barədə Hökumətin iddiasını qəbul etmək çətindir. 87. Nəhayət, bir insident, yəni 26 aprel 1999-cu il hadisəsi xüsusi narahatlıq doğurur. Ərizəçi iddia etdi ki, həmin gün onun kamera yoldaşları epilepsiya tutmasını dayandırmaq üçün ona iynə vurmalı olublar. Ərizəçi bu iddiasını təsdiq etmək üçün kamera yoldaşlarının imzaladıqları yazılı ifadəni təqdim etmişdir. Məhkəmə Hökumətin belə bir arqumentini nəzərə alır ki, bu ifadə sübut qismində qəbul edilə bilməz, çünki ərizəçinin kamera yoldaşları peşəkar tibb işçisi deyildilər. Lakin həbsxana xəstəxanası personalının üzvünün ərizəçiyə iynə vurmadığını söyləmək üçün peşəkar biliklərə malik olmağa ehtiyac yoxdur. İfadəni imzalamış ərizəçinin kamera yoldaşlarının yalan dediklərini düşünmək üçün heç bir əsas yoxdur. Digər tərəfdən, Hökumət bu insidentlə bağlı hər hansı qeyd təqdim etməyib. Buna görə də Məhkəmə 26 aprel 1999-cu il hadisəsinə dair ərizəçinin məlumatları ilə razılaşır. Bununla bağlı Məhkəmə xatırladır ki, qeyri-peşəkar şəxslər tərəfindən göstərilən tibbi yardım adekvat yardım sayıla bilməz (bax: Farbtusun işi üzrə yuxarıda adı çəkilən qərar, 60-cı bənd). 88. Yekun olaraq, yuxarıdakı amillərin kombinasiyası ərizəçinin belə bir iddiasının lehinə dəlalət edir ki, həbsdə saxlanma yerində tibbi yardım qeyri-adekvat olub. Belə olan halda həmin amilləri təkzib etmək Hökumətin öhdəsinə düşür. Lakin Hökumət ərizəçiyə hansı növ tibbi müalicənin təyin olunduğunu, müalicənin nə vaxt və kim tərəfindən aparıldığını izah edə bilən hər hansı sənəd təqdim etməyib (müvafiq dəyişikliklərlə bax: Ostrovar Moldovaya qarşı, ərizə Nº 35207/03, 86-cı bənd, 13 sentyabr 2005-ci il). Bu məsələ ilə bağlı Hökumətin arqumentləri qeyri- müəyyəndir və yaxşı əsaslandırılmayıb. Belə ki, Hökumət öz arqumentlərində iddia edir ki, ərizəçi “ümumi bərpaedici müalicə və vitamin terapiyası” alıb, bu, olduqca geniş ifadədir və əlavə təfsilatlar tələb edir. Bundan başqa, Hökumət mülki həkimlərin təyin etdiyi müalicəni ərizəçinin alıb-almaması məsələsinə aydınlıq gətirməyib (yuxarıda 24-cü bəndə bax). Hökumətin təqdim etdiyi tibbi arayışlara və ərizəçinin xəstəlik tarixçəsindən çıxarışlara (onların oxuna bilən hissələrinə) gəldikdə, bunlar yalnız diaqnozları təsdiq edir, amma orada ərizəçinin aldığı müalicənin xarakteri barədə və ya onun hər hansı konkret müayinəsi barədə məlumat yoxdur. Müvafiq surətdə, Məhkəmə hesab edir ki, Hökumət həbsdə saxlanma yerində ərizəçinin sağlamlıq durumunun pisləşməsi ilə bağlı ağlabatan izahat təqdim etməyib. 89. Buna görə də Məhkəmə ərizəçinin həbsdə saxlanma yerində olduğu müddətdə sağlamlıq durumu ilə və aldığı tibbi yardımla bağlı rəyi ilə razılaşır. Xüsusən Məhkəmə razılaşır ki, 1999-cu ilin aprelində və iyulunda ərizəçidə epilepsiya tutmaları olmuş, amma ona vaxtında və ixtisaslı tibbi yardım göstərilməmişdir. Ərizəçi həbsdə olduğu müddətdə müvafiq orqanlar onun xroniki xəstəliklərini monitorinq etməmiş və adekvat tibbi yardım göstərməmişlər ki, bu da Yüklə 314,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|