Mehman ağayev
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2-ci səhər yeməyi 1. Kotlet, kələmdən 200 6.6 20.3 33.6 Nahar yeməyi
- Günorta yeməyi 1. İtburnu bişməsi 200 - - - Şam yeməyi
- Qida məhsullarında əsas maddələrin miqdarı (100 q yeməli hissəsinə münasibətdə)
- Yarmalar, un, paxla, makaron məhsulları
- Yumurta, kərə və bitki yağları
- Meyvələr, giləmeyvələr, şirələr, mürəbbələr
- Şəkər, qənnadı məmulatları
- ЯЛАВЯ
- II Fəsil. BÖYRƏK XƏSTƏLİKLƏRİNİN MÜAYİNƏ ÜSULLARI
- IV Fəsil. BÖYRƏK VƏ SİDİK YOLLARININ XƏSTƏLİKLƏRİ
- V Fəsil. BÖYRƏKLƏRİN BAŞQA XƏSTƏLİKLƏR ZAMANI ZƏDƏLƏNMƏSİ
- Əlavə
339 Polec (1966) kartof pəhrizini tövsiyə etdi – bura 1000 q kartof, 120 q yağ, 50 q şəkər, 300 q meyvə-tərəvəz, 1.5 q metionin daxildir. Kartofda metionindən başqa bütün aminturşular olduğu üçün metionin ayrıca əlavə edilir. Ketosteril əvəzolunmayan aminturşulardan ibarət tabletlər forma- sında (hər 1 kq xəstənin bədən çəkisinə 1 l/gün olmaqla) dərman va- sitəsi kimi zülalsız pəhrizdə olan xəstələrə verilir. Bu pəhrizlər zamanı xəstələrdə ödem, arterial hipertenziya, ürək çatışmazlığı olmadıqda xörək duzu və qəbul olunan mayenin miqdarı məhdudlaşdırılmır. Əksinə, diurezi artırmaq məqsədi ilə lazımi qədər maye qəbul olunur. Aşağıda nümunə üçün təqdim olunan pəhrizin bəzi xüsusiyyətləri verilir. Ümumi xarakteristika. Hiponatriumlu rasion, kimyəvi tərkibinə görə qiymətli, lazımi kolorajlı, zülallar əsasən bitki mənşəli olmalı (80%), purinlər və ekstraktiv maddələr maksimum kənar edilir. Bu məqsədlə pəhrizdə ət məmulatları və balıq məhdudlaşdırılır, kon- servlər, çətinəriyən heyvan yağları qadağan edilir. Kulinar hazırlanma. Bütün xörəklər duzsuz hazırlanır, qaynadılır və ya sonra bir az qızardılır. Energetik qiyməti və kimyəvi tərkibi: zülal – 70 q, yağlar – 95 q, karbohidratlar – 470 q, kalori – 3000 kkal. Qidalanma rejimi. Hissə-hissə, gündə 6 dəfə, eyni vaxtda, ərzaq məhsulları bərabər miqdarda paylanır. Tövsiyə olunan yeməklər və məhsullar. Ağ çörək, peçenye, bulka, suxarı və başqa un məmulatları. Suplar – vegetarian, müxtəlif tərəvəzlərdən hazırlanmaqla, borş- lar, şi, dogramac, meyvə supları. Tərəvəzdən hazırlanan yeməklər və qarnirlər: kartof, kələm, yer- kökü, gül kələmi, çuğundur, xiyar, pomidor, sogan, balqabaq, noxud, badımcan, kahı, göyərti – təbii halda, bişirmək və sonra qızartmaq. Tərəvəz salatları, tutmasız vineqret. Tərəvəzdən hazırlanmış kotlet- lər, ruletlər, pudinqlər və s. 340 Undan, krupadan, makarondan hazırlanmış yeməklər: piroq, bli- nilər, oladi, sıyıq, plov, dolma, farşlanmış pomidor, badımcan, bibər, vermeşel, kərə yağı və pendirlə. Yumurta: gün ərzində ½ - 1 ədəd. Süd və süd məhsulları: məhdudlaşdırılır, dovğa, duzsuz pendir, kəsmik, xama istifadə edilir. Meyvə, giləmeyvə, şirin yeməklər, şirniyyat: bütün növ və formada meyvə və tərəvəzlər. Müxtəlif şirələr, kompotlar, kisellər, musslar. Mürəbbə və bal. İçkilər: Açıq çay və kofe, itburnu bişməsi, qələvi mineral sular. Souslar və ədviyyat: süddə, xamada, suda ağ sous. Yağlar: kərə yağı və bitki yağları. Nümunə üçün menyu Yeməyin adı Çıxış Zülal Yağ Karbohidrat Səhər yeməyi 1. Yulaf sıyığı, südlü, duzsuz 300 9.7 12.2 42.5 2. Həftəbecər, duzsuz 230 3.3 10.7 18.1 3. Çay, limon ilə 200 - - - 2-ci səhər yeməyi 1. Kotlet, kələmdən 200 6.6 20.3 33.6 Nahar yeməyi 1. Salat pomidor, xiyar ilə 160 1.1 9.4 5.7 2. Sup tərəvəzdən 250 1.7 4.8 9.7 3. Raqu tərəvəzdən 250 5.3 13.5 30.4 4. Jele limondan 125 2.3 - 20.5 Günorta yeməyi 1. İtburnu bişməsi 200 - - - Şam yeməyi 1. Gül kələmi, suxaridə qızardılmış 200 6.4 13.5 24.6 2. Qara gavalı piroqu 120 7.9 10.0 82.0 3. Çay limon ilə 800 - - - Gecə 1. Gavalı şirəsi 100 0.2 - 16.6 341 Bütün günü 1. Ağ çörək 300 23.7 5.7 158.1 2. Şəkər 30 28.6 3. Limon 1 ədəd Cəmi: Kaloritliyi 3090 kkal 2865 68.2 100.1 470.4 Qadağan edilir: Kəskin və duzlu yeməklər, ət, balıq, quş, hisə veril- miş məmulatlar, konservlər, duza qoyulmuş məmulatlar, alkoqol. Bu pəhriz uzun müddət verilə bilər. Aşağıdakı cədvəldə əsas qida məhsullarının 100 q hesabına tərkibi ve- rilmişdir və cədvəldən istifadə edərək XBÇ zamanı hər bir xəstənin daha çox xoşladığı yeməklərə uyğun menyu tərtib etmək olar (cədvəl 23). Cədvəl 23 Qida məhsullarında əsas maddələrin miqdarı (100 q yeməli hissəsinə münasibətdə) Məhsul Zülal,q Yağ,q Karbo- hidrat,q Na, mq K, nmq Ca, mq Mg, mq P, mq Fe,mq 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ət və balıq məhsulları Qoyun əti 16,3 15,3 - 60 270 9 18 178 2,6 Mal əti 18,9 12,4 - 60 315 9 21 198 2,6 Donuz əti 11,4 49,3 - 40 189 6 17 130 1,3 Cöngə əti 19,7 1,2 - 108 344 11 24 189 1,7 Kolbasa 12,1 13,5 - 822 298 28 22 188 2,2 Toyuq 12,2 18,4 0,7 110 194 16 27 228 3,0 Ördək 15,8 38 - 58 165 23 25 200 3,0 Karp 16 3,5 - - 101 12 13 123 - Çapaq 17,1 4,1 - 58 284 26 28 152 0,3 Xanı balığı 17,6 5,2 - 246 36 21 213 0,5 - Nərə balığı 15,8 15,4 - - - - - - - Paltus 18,9 3,0 - - 513 - 60 - 0,7 Stavrida 18,5 5,0 - - 350 64 20 225 0,5 Treska 17,5 0,6 - 78 338 39 23 222 0,6 Durnabalığı 18,8 0,7 - - - - - - - Kürü (nərə) 28,9 9,7 - 5 37 - - 236 - 342 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Süd məhsulları Pasterizə olunmuş süd 2,8 3,2 4,2 50 146 121 14 91 0,1 6% yağlı 3,0 6,0 4,7 50 146 124 14 92 0,1 Ryajenka 6% yağlı 3,0 6,0 4,1 50 146 124 14 92 0,1 Xama 10% yağlı 3,0 10,0 4,0 50 124 90 10 62 0,1 Qaymaq 10% yağlı 3,0 10,0 2,9 50 124 90 10 62 0,1 Xama 20% yağlı 2,8 20,0 3,6 35 109 86 8 60 0,2 Xama 30% yağlı 2,6 30,0 2,8 32 95 85 7 59 0,3 Kəsmik, yağlı 14,0 18,0 1,3 41 112 150 23 217 0,4 Kefir, yağlı 2,8 3,2 4,1 50 146 120 14 95 0,1 Kefir, yağsız 3,0 0,05 3,8 52 152 126 15 95 0,1 Prostokvaşa 2,8 3,2 4,1 50 146 121 14 94 0,1 Qatı. süd 7,2 8,5 56 10,6 380 307 34 219 0,2 Holland pendiri 23,5 30,9 - 950 - 760 - 424 - Rus pendiri 23,4 30,0 - 1000 116 1000 47 544 0,6 Yarmalar, un, paxla, makaron məhsulları Buğda unu, əla növ 10,3 0,9 74,2 10 122 18 16 86 1,2 Buğda unu, I növ 10,6 1,3 73,2 12 176 24 44 115 2,1 Manna yarması 11,3 0,7 73,2 21 120 20 30 84 2,3 Qarabaşaq 12,6 2,6 68 - 167 70 98 248 8,0 Qarabaşaq yarması 9,5 1,9 72,2 - - 48 - 256 4,9 Düyü yarması 7,0 0,6 77,3 26 54 24 21 97 1,8 Darı yarması 12,0 2,9 69,3 39 201 27 101 233 7,0 Çovdar yarması 11,9 5,8 65,4 45 292 64 116 361 3,9 Arpa yarması 10,4 1,3 71,7 - - - - 343 1,6 Əla növ maka- ron məmulatları 10,4 0,7 75,2 10 124 18 16 37 1,2 343 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Qara çörək 4,7 0,7 49,8 383 67 21 19 87 2,0 Buğda çörəyi 8,1 1,2 46,6 479 175 32 53 128 2,4 Əla növ çörək 7,6 0,6 52,3 349 93 20 14 65 0,9 Adi baton 7,9 1,0 51,9 368 133 25 35 86 1,6 Qurut 8,5 10,6 71,3 301 109 24, 17 75 1,1 Tərəvəz Şalğam 1,2 0,1 8,1 10 238 40 7 41 1,5 Yaşıl noxud 5,0 0,2 13,3 2 285 26 38 122 0,7 Kabak 0,6 0,3 5,7 2 238 15 9 12 0,4 Kələm 1,8 - 5,4 13 185 48 16 31 1,0 Gül kələmi 2,5 - 4,9 10 210 26 17 51 1,4 Kartof 2,0 0,1 19,7 28 568 10 23 58 0,8 Yaşıl soğan 1,3 - 4,3 57 259 121 18 26 1,0 Baş soğan 1,7 - 9,5 18 175 31 14 58 0,8 Xiyar 0,8 - 3,0 8 141 23 14 42 0,9 Bibər 1,3 - 4,7 7 139 6 10 25 0,8 Cəfəri 3,7 - 8,1 7,9 340 245 85 95 1,9 Ravənd 0,7 - 2,9 35 325 44 17 27 0,6 Turp 1,9 - 7,0 17 357 35 22 26 1,2 Çuğundur 1,7 - 10,8 86 388 37 43 43 1,4 Sarımsaq 6,5 - 21,2 120 260 90 30 140 1,5 Yerkökü 1,3 0,1 7 21 200 51 38 55 1,2 Təzə göbələk 3,2 0,7 1,6 - - 27 - 89 5,2 Qurudulmuş ağ göbələk 27,6 6,8 10 - 1200 184 - 606 35,5 Yumurta, kərə və bitki yağları Toyuq yumurtası 12,7 11,5 0,7 71 153 55 54 185 2,7 Kərə yağı 0,6 82,5 0,9 74 23 22 3 19 0,8 Əridilmiş kərə yağı 0,3 98 0,6 - - - - - - Günəbaxan, qarğıdalı, pambıq yağı - 99,9 - - - - - - - Marqarin 0,3 82,3 1,0 187 13 12 1 8 - 344 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Meyvələr, giləmeyvələr, şirələr, mürəbbələr Qarpız 0,7 - 9,2 16 54 14 224 7,0 1,0 Yemiş 0,8 - 9,6 32 330 16 13 12,0 1,0 Balqabaq 1 - 6,5 14 170 40 14 25 0,8 Ərik 0,9 - 10,5 30 305 28 19 26 2,1 Portağal 0,9 - 8,4 13 197 34 13 23 0,3 Albalı 0,8 - 11,3 20 256 37 26 30 1,4 Nar 0,9 - 11,8 - - - - - - Qreypfrut 0,9 - 7,3 13 184 23 10 18 0,5 Armud 0,4 - 10,7 14 155 19 12 16 2,3 Limon 0,9 - 3,9 11 163 40 12 22 0,6 Narıngi 0,8 - 3,6 12 210 35 11 17 0,1 Şaftalı 0,9 - 10,4 - 363 20 16 34 4,1 Gavalı 0,8 - 9,9 18 214 28 17 27 2,1 Gilas 1,1 - 12,3 13 233 33 24 28 1,8 Alma 0,4 - 11,3 26 248 16 9 11 2,2 Mərsin 0,7 - 8,6 7 73 40 7 16 0,4 Üzüm 0,4 - 17,5 26 255 45 17 22 0,6 Çiyələk 1,8 - 8,1 18 161 40 18 23 1,2 Quşüzümü 0,5 - 4,8 12 119 14 8 11 0,6 Krıjovnik 0,7 - 9,9 23 260 22 9 28 1,6 Moruq 0,8 - 9,0 19 224 40 22 27 1,6 Qırmızı qarağat 0,6 - 8,0 21 275 36 17 33 0,9 Qara qarağat 1,0 - 8,0 32 272 36 36 33 1,3 Qaragilə 1,1 - 8,6 6 51 16 6 13 7,0 İtburnu, quru 4 - 60 13 58 66 20 20 28,0 Ərik şirəsi 0,5 - 14 15 245 3 - 18 0,2 Portağal şirəsi 0,7 - 13,3 - - 18 - 13 0,3 Üzüm şirəsi 0,3 - 18,5 15 212 19 16 20 0,3 Albalı şirəsi 0,7 - 12,2 3 250 17 6 18 0,3 Nar şirəsi 0,3 - 14,5 - - - - - - Şaftalı şirəsi 0,3 - 17,5 - - - - - - Gavalı şirəsi 0,3 - 16,1 - - - - - - Qara qarağat şirəsi 0,5 - 8,3 - 133 40 35 20 - 345 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Alma şirəsi 0,5 - 11,7 2 100 8 5 9 0,2 Gavalı mürəbbəsi 0,4 - 74,6 9 107 15 9 14 1,1 Alma mürəbbəsi 0,4 - 68,7 13 123 11 5 7 1,3 Ərik povidlası 0,4 - 63,9 18 163 22 14 19 1,5 Alma povidlası 0,4 - 65,3 16 149 14 7 9 1,8 Şəkər, qənnadı məmulatları Şəkər tozu - - 99,8 1 3 2 - - 0,3 Nişasta 0,1 - 79,6 6 15 40 - 77 - Bal 0,8 - 80,3 25 25 4 2 - 1,1 Karamel - 0,1 96 1 2 14 6 6 0,2 Şokolad 6,9 35,7 52,4 76 543 187 38 235 1,8 Marmelad - 0,1 77,7 - - 10 4 4 0,1 Pastila 0,5 - 80,4 - - 11 - 5 0,4 Zefir 0,8 - 78,3 - - 9 - 8 0,3 Peçenye 7,4 10 76,2 29 120 20 30 83 1,5 Biskvitlər 4,7 9,3 64,2 23 64 30 16 68 1,0 Konservlər Yaşıl noxud 3,1 0,2 7,1 360 135 1,6 21 53 0,7 Yunan qabıqlı 1,7 8,6 8,5 650 235 30 29 94 6,0 Badımcan kürüsü 1,7 13,3 6,9 610 305 43 30 71 7,1 Çuğundur 1,2 0 7,1 480 288 15 16 29 0,6 Tomat qabıqlı 0,5 - 2,1 480 260 30 15 35 0,8 Tomat şirəsi 1 - 3,3 - 286 13 26 32 0,7 Böyrək xəstəlikləri zamanı müntəzəm istifadə olunan laborator müayinələrin normal göstəriciləri cədvəl 24-də təqdim olunur. ЯЛАВЯ Cədvəl 24 Qanın normal laborator göstəriciləri Göstərici Ölçü vahidi Norma 1 2 3 Hemoqlobin (q) (k) 10 12 /l q/l 4,6 140-180 Hematokvit (q) (k) q/l % 120-160 42-49 Leykosit (k) (q) % 10 9 /l 36-45 5-8 Qvik vaxtı 10 9 /l % 200-300 70-100 Fibrinogen q/l 2-3, 3 pH 7,38-7,42 PCO 2 mm civə süt. 33-45 BS mmol/l 21-16 BE mmol/l ±3 SHbO 2 % 95-97 Sidik cövhəri * mmol/l 2,5-8,3 Kreatinin mmol/l 0,04-0,11 Sidik turşusu mmol/l 0,12-0,24 Bilirubin ümumi sərbəst birləşmiş mkmol/l 8,5-20,5 5,5-20,5 0-2,57 Ümumi zülal q/l 63-80 Albumin q/l 40-52 Qlobulin q/l 25,0-32,0 Xolesterin mmol/l 3,4-6,5 Ümumi lipidlər q/l 4,5-7,0 Natrium mmol/l 135-147 346 347 Kalium mmol/l 4,0-4,8 Kalsium ümumi ionlaşmış mmol/l 2,1-2,8 1,0-1,25 Maqnezium mmol/l 0,5-1,0 Dəmir mkmol/l 14-23 Fosfor mmol/l 0,9-1.4 Qlyukoza q/l 3,5-5,7 Transferrinin dəmir ilə doyması % 20,0-45,0 Qələvi fosfataza v 38-138 Ferritin ng/ml 100-800 ALT v 0-40 AST v 0-40 İmmunoqlobulin G mkmol/l 40-112 İmmunoqlobulin A mkmol/l 15-24 İmmunoqlobulin M mkmol/l 0,8-2,2 İmmunoqlobulin D mkmol/l 0,9 qədər İmmunoqlobulin E nmol/l 0,5-30,0 * Bəzi biokimyəvi göstəricilərin Cİ çevrilməsi koeffisienti Kreatinin mq% × 88,4 = mkmol/l ×0,0113 = mq% Sidik turşusu mq% × 59,5 = mkmol/l × 0,0168 = mq% Sidik cövhəri mq% × 0,166 = mmol/l × 6 = mq% Şəkər mq% × 0,055 = mmol/l × 18 = mq% Kalsium mq% × 0,25 = mmol/l × 4 = mq% Fosfor mq% × 0,321 = mmol/l × 3,1 = mq%. 348 MÜNDƏRİCAT Müqəddimə I Fəsil. BÖYRƏKLƏRİN STRUKTURU VƏ FUNKSİYALARI 2. Böyrəklərin morfostrukturu və yerləşməsi 3. Nefronun quruluşu 7. Böyrək qan dövranı 9. Böyrəyin limfa sistemi 10.Böyrəklərin innervasiyası 10.Yukstaqlomerulyar aparat 11. Böyrəklərin ekskretor funksiyası 12. Sidik və onun əmələgəlmə mexanizmi 14. Yumaqcıq filtrasiyası 15. Kanalcıq transportu (reabsorbsiya və sekresiya) II Fəsil. BÖYRƏK XƏSTƏLİKLƏRİNİN MÜAYİNƏ ÜSULLARI Kliniki müayinə üsulları 27. Subyektiv müayinə üsulları 33. Obyektiv müayinə üsulları 38. Əlavə müayinə üsulları 38. Sudiyin müayinəsi 48. Böyrəklərin funksional müayinəsi 52. Ultrasəs müayinəsi 57. Ultrasəs dopleroqrafiyası 58. Rentgenoloji myinələr 60. Radioizotop müayinə üsulları 61. Maqnit rezonans tomoqrafoyası 62. Sidik kisəsinin kateterizasiyası 62. Sistoskopiya 62. Böyrəyin biopsiyası 349 III Fəsil. ƏSAS KLİNİKİ SİNDROMLAR 67. Ödem 70. Nefrotik sindrom 73. Böyrək eklampsiyası 74. Böyrək arterial hipertenziyası və başqa simptomatik hipertenziyaler 82. Kəskin böyrək çatışmazlığı 89. Xroniki böyrək çatışmazlığı IV Fəsil. BÖYRƏK VƏ SİDİK YOLLARININ XƏSTƏLİKLƏRİ 112. Qəskin glomerulonefrit 123. Xroniki glomerulonefrit 140. Pielonefrit 145. Kəskin pielonefrit 149. Xroniki pielonefrit 157. Kəskin interstisial nefrit 164. Xroniki interstisial nefrit 169. Böyrək vərəmi 175. Nefroptoz 178. Böyrəkdaşı xəstəliyi 184.Böyrək polikistozu 187. Böyrək şişləri 192. Prostatın xoşxassəli hiperplaziyası 195. Sistit 198. Prostatit kəskin, xroniki 202. Epididimit 203. Uretrit 205. Fimoz 350 V Fəsil. BÖYRƏKLƏRİN BAŞQA XƏSTƏLİKLƏR ZAMANI ZƏDƏLƏNMƏSİ 207. Böyrəklərin hamiləlik zamanı zədələnməsi (Gestoz) 222.Böyrəklərin sistem xəstəlikləri zamanı zədələnməsi 222. Qırmızı qurd eşənəyi 229. Sistemli sklerodermiya 231. Dermatomiozit 232. Revamatoid artriti 233. Revmatizm 234. Düyünlü periarteriit 235. Böyrəklərin podaqra zamanı zədələnməsi 235. Diabetik nefropatiya 241. Böyrək amiloidozu Böyrək xəstəliklərinin fitoterapiyası Böyrək xəstəlikləri zamanı pəhrizlər Əlavə Qanın normal laborator göstəriciləri Mündəricat Document Outline
Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|