Mелиораtив щидроэеолоэийанын
Yüklə 6,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
85 Samur-Abşeron, Yuxarı Qarabağ, Yuxarı Şirvan, Əzizbəyov adına magistral kanallar, Tovuz, Şəmkir rayonlarında bir çox nasos stansiyaları və digər əhəmiyyətli su təsərrüfatı sistemləri və qurğuları vardır. Füzuli və Beyləqan rayonlarının 19600 ha suvarılan əkin sahələrinə su vermək üçün Baş Mil kanalı, Masallı rayonunun 11 min ha əkin sahələrini suvarmaq üçün Viləşçay su anbarı (həcmi 46 min m 3 ), sağ sahil kanalla birlikdə, Qax və Şəki rayonlarında 17300 ha əkin sahələrini suvarmaq üçün Əyriçay su anbarı (həcmi 81 min m 3 ) sağ və sol kanallarla birlikdə, Ceyrançöl massivində 400 ha sahəni suvarmaq üçün Ceyrançöl nasos stansiyası (sərfi 2,5m 3 /san), Cəlilabad və Biləsuvar rayonlarında 32 min ha sahəni su ilə təmin etmək üçün Əzizbəyov kanalının maşın qolu, Şəmkir, Göygöl, Samux və Goranboy rayonlarında 101 min ha sahəni su ilə təmin etmək üçün uzunluğu 83,3 km, sərfi 54 m 3 /san olan Şəmkir maşın kanalı, İmişli və Saatlı rayonlarının 17500 ha əkin sahələrini suvarmaq üçün Rəsularx kanalı (sərfı 14 m 3 /san, uzunluğu 51 km), Ağcabədi və Ağdam rayonlarının 57300 ha sahəsini suvarma suyu ilə təmin edən Xan qızı kanalı (sərfi 40 m 3 /san, uzunluğu 51 km) tikilib istismara verilmişdir. Baş Mil-Muğan kollektorunun tikilməsində məqsəd Kür- Araz düzənliyində yerləşən və suvarılan torpaqların ümumi sa- həsinin 80%-ni təşkil edən ərazidən mövcud və tikiləcək kol- lektor-drenaj şəbəkələri vasitəsilə drenaj sularının Xəzər dənizinə axıdılmasını təmin etməkdir. 3 saylı cədvəldə respublikada kollektor-drenaj sistemlərinin tikintisinin inkişaf tarixi və onların morfometrik göstəriciləri verilmişdir. 86 Cədvəl 3 Respublikada kollektor-drenaj sistemlərinin tikintisinin inkişaf tarixi və onların morfometrik göstəriciləri K o ll ek to r- d re n aj si st eml əri ni n ad ı İs ti smara ver il di yi tari x Sərfi, m 3 /san U zu nl uğ u, k m D ren lə m ə sah əsi, mi n h a 2004-cü ilədək sahədən aparılan su və duz Kollektor- drenaj sis- temlərinin yerləşmə sahəsi M aks . Or ta coxil li k M ln. m 3 M ln. ton 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Xan qızı 1936 11 7 62 25 2600 130 Mil düz. Cəfərxan 1950 3 2 22 8 27100 136 Şm. Muğan Şimali Akuşa 1950 4 2 27 9 11700 175 Salyan düz. Orta Akuşa 1951 5 3 15 8 12600 182 Salyan düz. Kürboyu 1951 3 2 17 7 4000 72 Salyan düz. İkinci Kürboyu 1952 5 3 29 15 6650 27 Şm. Muğan Mərkəzi kollektor 1953 4 2 15 8 7900 126 Salyan düz. Birinci Kürboyu 1953 4 2 18 11 13050 92 Şm.Muğan Sabir adına 1953 6 4 18 17 15900 143 Şm.Muğan Muğan- Salyan sutullayıcı 1953 54 32 104 150 75850 192 Şm. Muğan Əzizbə- yov 1954 4 2 72 18 8400 109 C.Muğan Aşağı Muğan kollektoru 1954 7 4 21 15 10150 133 Şm.Muğan Sol sahil 1954 3 2 18 11 10460 144 Şm.Muğan Sağ sahil 1954 6 4 44 12 8100 89 Şm.Muğan Cənub- Şərqi 1954 2 1 8 4 4600 69 Şm.Muğan Daşlıbaz 1954 2 1 16 10 1840 120 C.Ş. Şirvan Cənub 1954 2 1 18 7 1960 131 C.Ş. Şirvan Cənub- Şərqi 1955 5 3 30 20 1470 144 Salyan düz. Şimal 1955 5 3 22 11 1990 139 C.Ş.Şirvan 87 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Uzun babalı 1956 2 1 39 4 1550 125 Şirvan düz. Aşağı Şirvan 1963 7 5 71 58 43840 191 Şirvan düz. Baş Şirvan 1964 44 18 216 253 24460 151 Şirvan düz. Mil- Qarabağ 1966 48 35 168 169 79000 316 Qarabağ- Mil düz. Respublika ərazisində Mil düzənliyində suvarılan torpaq- ların ümumi sahəsi 131,8 min ha təşkil edir ki, onun da 70 min hektarı və ya 53,1 % sahəsi təsərrüfatdaxili drenajla (14,2 min ha sahədə qapalı drenaj, 51,0 min ha sahədə – açıq, 4,8 min ha sahədə isə şaquli drenaj fəaliyyət göstərir) əhatə olunmuşdur. Kollektor - drenaj şəbəkəsinin uzunluğu 2316 km, o cümlədən təsərrüfatdaxili - 1731 km təşkil edir. Ərazinin drenləşmiş sahəsində üç əsas magistral kollektor - Mil-Qarabağ, Xan qızı və Mil-Muğan - fəaliyyət göstərir. Araz- boyu düzənlik istisna olmaqla, ərazinin böyük bir hissəsində drenaj axınının modulu nisbətən kiçik olub, 0,15 – 0,3 l/san/ha təşkil edir. 4 saylı cədvəldə massivin suvarılan torpaqlarının drenajla təminatı göstərilmişdir. Cədvəl 4 Mil düzənliyinin suvarılan torpaqlarının drenajla təminatı (2000-ci il, Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsi) Rayonlar Drenləşmiş torpaqların ümumi sahəsi, min ha O cümlədən KDŞ-nin uzunlu- ğu, km KDŞ- nin sıxlığı, m/ha horizontal şa- quli Təs. arası Təs. daxili açıq qapa- lı Ağcabədi 31,1 20,8 10,3 - 336 881 28,3 Beyləqan 36,6 28,0 3,8 4,8 184 760 20,8 Fizuli 2,3 2,2 0,1 - 65 90 39,1 Cəmi 70,0 51,0 14,2 4,8 585 1731 24,7 Yüklə 6,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|