229
Torpağa verilən mineral turşuların zəif məhlulları tor-
paqdakı CaCO
3
–n tərkibində olan Ca ionunu sıxışdırıb çıxarır,
bu isə, öz növbəsində, həm torpağın qələviliyini ləğv edir,
həm də uducu kompleksdə Na - u əvəz edir.
Bozqır və yarımsəhraların şorakət torpaqlarında quru və
isti iqlim şəraitində dəmyə əkinçiliyində meliorasiyanın səmə-
rəsi çox aşagıdır. Buna səbəb torpaqda nəmlik çatışmazlığı ilə
əlaqədar suvarmaya olan təlabatdır. Suyun çatışmadığı mühit-
də fiziki–kimyəvi reaksiyalar tam gedə bilmir, fəal təsir edən
meliorantların tətbiqi mümkün olmur və kənd təsərrüfatı bit-
kiləri üçün zərərli olan maddələrin torpaqdan yuyulub çıxarıl-
ması baş vermir. Ona görə də isti və quraq iqlimə malik ra-
yonlarda əsasını dərin şum təşkil edən aqrobioloji meliorativ
üsulu tətbiq etmək məqsədəuyğundur. Bu üsulun tətbiqi za-
manı az vəsait və əmək sərfi tələb olunur.
Aqrobioloji kompleksin tətbiqində
əsas məqsəd şorakət-
altı torpaq qatının Ca duzlarını əkin qatına cəlb etmək və bər-
kimiş şorakət qatı yumşaltmaqdan ibarətdir. Bu zaman torpaq
qatında boşluqların həcmi artır, atmosfer çöküntülərinin və su-
varma sularının dərinliyə süzülməsinə yaxşı şərait yaranır, tor-
paqda nəmlik ehtiyatı artır, fiziki – kimyəvi proseslər sürət-
lənir və mübadilə prosesi nəticəsində əmələ gələn zərərli mad-
dələrin torpaqdan yuyulması asanlaşır.