93
məzmunca kommunist» olmasından bəhs edən bolşevik formulu ilə maskalanırdı.
Sovet hökuməti əvvəlcə ərəb hərfləri ilə yazmağa icazə verirdi. Lakin sonra sovet
mədəniyyət xadimləri Azərbaycan ədəbiyyatını dayandığı öz mədəni və tarixi
köklərindən qoparıb, onu və onunla bərabər xalqın mədəniyyətinin bütün sistemini
yeni sovet yoluna salmaq istədilər. Başqa sözlə, onu öz zəminindən götürüb rus
zəmininə görürdülər.
Bildiyimiz kimi, Azərbaycanın milli ənənələrinə sadiq qalan qüvvələr
bu siyasətə qarşı qalxdılar. Bu qarşıdurma nəticəsində Azərbaycanda iki düşmən
cərəyan arasında kəskin bir mübarizə başladı: Bir yanda sovetləşdirmə, yəni rus-
laşdırma siyasətinin partizanları, o biri yanda mədəniyyətin milli və türk
xüsusiyyətlərinin davam etdirilməsi və təkmilləşdirilməsi tərəfdarları üz-üzə
gəldilər.
Bu iki zümrənin bir-birini rədd və inkar edən əsaslı müddəaları 1937-ci
ildə Bakıda keçirilən «Orfoqrafiya və terminologiya» konfransında öz ifadə və
formulunu tapdı. Bu konfransda rusofillər mütləq bir sovetləşdirmə məqsədi ilə
bunları istəyirdilər: 1. Beynəlxalq terminlər əslində - olduğu kimi deyil, yalnız
ruslarda olduğu şəkildə istifadə edilməlidir. 2) Ruscadan terminləri tərcümə
etmədən eynilə saxlamaq lazımdır. 3) Başqa türk dillərindən sözlər alınmamalıdır.
4) Ərəbcədən, farscadan və osmanlıcadan alınan sözlər eyni mənanı verən rus
sözləri ilə əvəz edilməlidir.
Buna qarşı olaraq «türkçülər» bunları istəyirdi:
Dostları ilə paylaş: