Məmməd Əmin Rəsulzadə
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xalq görsə inqilab olar
Xalq görsə inqilab olar Salon-vaqonda yemək süfrəsi baĢında ikən qatarımız qələbəlik bir stansiyada dayandı; burada bir az gözləyəcəkdi. Stalin Məhəmməd Əliyə pərdələri endir dedi. Məhəmməd Əli: -
-
Bayırdakılar masamızı görməsinlər, - dedi. -
Görürlər görsünlər, nə olar ki?.. -
Qulaq asın, necə yəni nə olar, səfalət və məhrumiyyət içində olan xalq bizim bolluq içində olduğumuzu görsə inqilab olar, bilmirsən? Trotskiyə qarşı dərin bir nifrət
VətəndaĢ müharibəsi və inqilab zümrəsi içindəki çəkiĢmələrə, bolĢevik- menĢevik münaqiĢələrinə aid cürbəcür mövzular ətrafında inqilab aktyorlarından bəhs edən Stalin, Lenindən böyük bir ehtiramla bəs edir, onun rus olduğunu yerli- yersiz qeyd edirdi. O zaman adı Leninin adı ilə bərabər çəkilən Trotskinin hər Ģeydən əlavə yəhudi olması səbəbindən baĢda ola bilməyəcəyini söylərdi. “Xalq dövlətin baĢındakı Ģəxsə çox diqqət edir. Onun bütün sümüklərini bir-bir öyrənir, əslinə- nəcabətinə əhəmiyyət verir” - deyirdi. Bu arada bir münasibət gətirərək özünə Leninin nədən daima Lenin adı yanında bir də Ulyanov adını qeyd etməyi unutmamasının səbəbini soruĢdum (görünür, Lenin bunu özünün yəhudi deyil, əsl rus olduğunu göstərmək üçün edirdi). Bir az düĢündü və: “Bunun səbəbini bilmirəm”, - dedi. Lenin Stalin üçün “böyük bir müəllim”, “dahi bir rəhbər” idi. Nə qədər sərt və çətin əmrləri olurdusa, bunları mütləq yerinə yetirmək onun üçün bir zövq idi. Sarisın (sonra Stalinqrad) cəbhəsi müĢkül bir vəziyyətdə ikən Lenin nə bahasına olursa-olsun Sarisını əldə saxlamalısan deyə göndərdiyi teleqrama Stalin “əlim titrəməz!” deyə cavab vermiĢ və özündə zəiflik hiss edən hər kəsi güllələtmək surətilə istənilən nəticəni təmin etmiĢdi. Trotskiyə gəlincə, bu “əski menĢevik”dən Stalin istehza ilə danıĢırdı. Stalinə görə o, təmtəraq sevən, xudpərəst, qeyri-səmimi, dəyərsiz, yalançı bir dil pəhləvanı imiĢ. Uzun zaman bolĢevik əleyhdarı bir menĢevik ikən onun Leninə yalnız son dəmdə “zəfər təranəsi çalaraq gəldiyini” istehzalı bir dillə qeyd edirdi. 1919-cu ildə VarĢava altındakı məğlubiyyəti üçün Qızıl Ordu Stalinin ifadəsinə görə yalnız Trotskinin ədəbazlığına borclu imiĢ.
Antisemitizm Trotskini tənqid və istehza edərkən Stalinin ifadəsindən çox da gizlədilməyən bir antisemitizm qoxusu gəlirdi. Bir gün qatarımızın durduğu stansiyaların birində bayırdan içəri girən Stalin müəmmalı bir əda ilə mənə xitab edərək: -
YoldaĢ Rəsulzadə, Siz QaĢqar proletariatını tanıyırsınızmı?- deyə soruĢdu. -
Orada proletariat nə gəzir! - deyə cavab verdim. O: -
Hə!.. Cühudun (rusca həqarətlə deyilən “jid” təbirini iĢlədərək) birisi gəlib, özünü mənə QaĢqar proletariatının nümayəndəsi deyə təqdim edir, belə bir proletariatdan xəbərim yoxdur, deyə onu rədd etdim. - dedi.
Çiçerinin xarici siyasətdəki rolunu da Slalin ciddi saymırdı. “Tülkü avropalılar bizim hərif diplomatlarımızı aldadırlar” deyirdi. Gürcü və rus dillərindən baĢqa bir dil bilməyən və Avropaya qısa müddətdə yalnız bir dəfə Leninlə görüĢmək üçün gedən və orada ikən son dərəcə sıxılan Stalin Avropa mədəniyyəti deyilən Ģey haqqında yüksək bir fikir sahibi deyildi. Onun üçün bu mədəniyyət slavyanofillərin düĢündükləri kimi çürümüĢ bir mədəniyyət idi. Əsl yeni və sağlam mədəniyyəti sovetlər yaradacaq, buradan dünyaya yeni bir iĢıq yayılacaqdı. Bu gün Rusiyada artıq çəkinmədən təriflənən mədəni sahədəki rus liderliyi Stalinin söhbətlərində hələ o zaman sezilirdi. Rus onun üçün dünyanın mənən olduğu kimi təbiətcə də ən məhsuldar bir milləti idi. Kənddə rast gəldiyi hamilə rus qadınının “on beĢ uĢağım var, on altıncısı da elə buradadır”, deyə böyük bir iftixarla qarnını göstərdiyini, bəhs etdiyi qadını təqlid edən bir jestlə canlandırırdı. Avropa kapitalistləri öz mədəniyyətlərini ya Ġngiltərə və Fransa kimi əllərinə keçirərək müstəmləkələrinə çevirdikləri ölkələr hesabına, ya da Almaniya kimi məğlubiyyətə uğratdığı Fransanı hərraca qoymaq surəti ilə təmin etmiĢlər. Sənayecə bu millətdən çox geri qalan Rusiyanı inkiĢaf etdirmək üçün daxili müstəmləkəçilikdən istifadə etməkdən baĢqa bir çarə qalmamıĢdır. Leninin təsəvvür etdiyi beĢillik plan isə inqilabi Rusiyanı bir an əvvəl sənayeləĢdirməyə yönəlmiĢ bir əzmdir. Rusiyada əzəmətli bir sənayeləĢdirmə planı tətbiq olunacaq; bu sahədə əsrlərin nəticəsi olan gerilik aradan qaldırılacaq; kommunist inqilabını bütün dünyaya yaymaq üçün müstəmləkə və yarımmüstəmləkə halında olan bütün ġərq millətlərinin Qərb kapitalistlərinə qarĢı apardıqları istiqlal mübarizəsinə özləri həm dayaq, həm də rəhbər olacaq. Stalinin bu yolda elə “siqayi-müzari” ilə (indiki-gələcək zaman formasında) bəhs etdiyi planlara qarĢı cəbhədən hücum etmək bizim vəziyyətimizdə olanlar üçün bir “nəzakətsizlik” olardı; /onun/ nəzəri-diqqətini görülmək üzrə olan iĢlərin Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|