Məmmədov Mahil İsa oğlu
1.3. Mikrokompüterlərin növləri
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Forma ölçülərinə görə təsnifat
- Uyuşqanlığına görə təsnifat.
- "Hewlett Packard"
17 1.3. Mikrokompüterlərin növləri İxtisaslaşma səviyyəsi üzrə təsnifat. İxtisaslaşma səviyyəsi üzrə mikrokompüterlər iki yerə bölünür: universal və ixtisaslaşmış. Universal kompüterlər müvafiq proqram təminatı olduqda ixtiyari tətbiqi məsələni həll etməyə xidmət edir. İxtisaslaşmış mikrokompüterlər konkret təyinatlı məsələlərin həlli üçün nəzərdə tutulmuşdur. Belə kompüterlərə avtomobil- lərin, gəmilərin, təyyarələrin, kosmik aparatların bort kompüter- lərini, tibbi avadanlıqlar qoşulmuş minikompüterləri, serverləri aid etmək olar.
ölçülərinə görə aşağıdakı kimi təsnifatı aparılır: • Stolüstü (desktop), • Portativ (Portable), • Cib (Palmtop) Stolüstü (masaüstü)kompüter (Desktop) - bu günlər ən məşhur və ən çox yayılan kompüter tipidir. Bunun tərkibində sistem bloku adlı mərkəzi element vardır ki, orada kompüterin on vacib hissələri (prosessor, əməli yaddaş, sərt disk və s.) yerləşirlər. Sistem blokuna monitor, skaner, printer, modem və s. kimi əlavə xarici qurğular qoşulurlar. Slolüstü kompüter nisbətən böyük yer tutmasına baxmayaraq, gövdəsinin böyük hissəci boşluqlarla doludur. Lakin onun qiyməti çox baha olmur və çox sadə bir üsulla təkmilləşdirilir - lazım olduqda onun tərkibinə daxil olan istənilən qurğunu digər qurğu ilə əvəz etmək mümkün olur. Digər tərəfdən isə öz sinfində olan bütün kompüterlər arasında böyük imkanlara malik olur.
Masaüstü minikompüterlər funksional imkanlarının böyük- lüyünə, maya dəyərinin ucuz olmasına, daha əvvəl və kütləvi istehsalına görə daha geniş yayılmışdır. Onlar əsasında Avtomatlaşmış İşçi Yerləri yaradılır, fərdi olaraq bir əmək aləti kimi istifadə edilir. Portativ kompüterlər daşınma üçün rahatdır. Onlardan
əvvəllər əksər vaxtlarını ezamiyyət və tədbirlərdə keçirən biznesmenlər, komersantlar, müəssisə və idarə rəhbərləri, jurnalistlər istifadə edirdilər. Son illərdə onların funksional imkanları xeyli artdığından və qiymətlərinin ucuzlaşması səbəbindən onlardan istifadə edənlərin əhatə dairəsi sürətlə genişlənməkdədir. Hal-hazırda –Notbook, Lap top və Sub Netbook portativ kompüterləri istehsal olunur. Onlardan adətən İnternet-lə və sənədlərlə işləmək üçün, telefon rabitəsi vasitəsilə istənilən coğrafi nöqtədən telefon xəttinə qoşulmuş digər kompüterlə informasiya mübadiləsi etmək üçün istifadə edilir. Əvvələr cib kompüterləri “intellektual qeydiyyat kitabçası” kimi yaradılmışdır və bu səbəbdən Personal Digital Assistant (PDA) – “şəxsi rəqəmli katibə” adlandırılmışdır. Bu gün müasir cib kompüterləri geniş funksional imkanlara malikdir. Son zamanlar cib kompüterlərinin və mobil telefonların imkanlarını birləşdirən qurğular-smartfonlar və
kommunikatorlar istifadə edilməkdədir. a) Komminikatorlar. Bu qurğular da praktiki olaraq, adi FRK-dan heç nə ilə fərqlənmirlər. Yalnız fərq ondan ibarətdir ki, burada daxildə quraşdırılmış GSM-modulu və adi mobil telefonla işləməyə oxşar iş görmək üçün əlavə işlənmiş xüsusi proqram təminatı vardır. Belə ki, "danışıq" funksiyaları kommunikator üçün ikinci yerdə durur. Əsas məsələ, əlavə modullardan istifadə etməməklə, mobil şəbəkə vasitəsilə GRPS protokolu ilə internetdə işləmək qabiliyyətidir. Ən geniş yayılmış Mobile Windows-2003 bazasında və PalmOS platformasında yaradılan kommunikatorlardır. b) Smartfonlar. Əgər kommunikatorlar adi FRK-dan əmələ gəlmişlərsə, smartfonlar adi mobil telefonlardan yaranmışlar. Vaxt keçdikcə bu iki qurğu arasmdakı sərhəd yəqin ki, silinəcəkdir, lakin indi bunların bir-birindən fərqli olması çox aydın görünür. Kommunikatorlar - FRK ilə mobil rabitə modulunun hibridindən ibarətdir. Smartfon isə - yalnz rabitə üçün yaradılan həddindən artıq ağıllı olan mobil qurğudur. Aparat cəhətdən onlar kommunikatorlara uduzurlar - buradakı prosessorun işləmə tezliyi zəifdir (200 MHs-dən çox olmur), downloaded from KitabYurdu.org 19 daxildə quraşdırılmış yaddaşın tutumu da (32-64 Mb) azdır. Bundan başqa, smartfonda, FRK-da mütləq vacib olan “əsas idarə qurğusu - stilus" yoxdur, çünki kiçicik ölçüdə ekran üçün sadəcə olaraq, buna ehtiyac yoxdur. Proqram təminatında da müəyyən fərqli cəhətlər vardır: "Windows"un növbəti təkmilləşdirməsi əsasında əldə edilmiş "Phone Edition" proqram təminatı çox da geniş tətbiq olunmur. Əksinə, "SymbianOS" xüsusi əməliyyat sistemi ilə idarə olunan qurğulara daha tez-tez. rast gəlmək mümkündür. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, smartfonlar FRK-nın bütün baza funksiyalarını yerinə yetirə bilirlər: burada brauzer, poçt kliyenti, elektron cədvəli və mətn redaktoru, planlaşdırıcı vardır. Və, əlbəttə ki, oyunlar da mövcuddurlar. Uyuşqanlığına görə təsnifat. Dünyada çoxlu adda müxtəlif konfiqurasiyalı minikompüterlər istehsal olunur. Onlar müxtəlif istehsalçılar tərəfindən satışa buraxılır, müxtəlif detallardan yığılır və müxtəlif proqramlarla işləyirlər. Bu halda çox vacib məsələ müxtəlif kompüterlərin öz aralarında uyuşqan olmasıdır. Uyuşqanlıqdan kompüterin qurğularının qarşılıqlı əvəzlənə bilməsi, bir kompüterdən digərinə proqramların köçürülməsi imkanı v ə eyni bir verilənlərlə müxtəlif tip kompüterlərdə birgə işləmə imkanı asılıdır. Aparat uyuşqanlığına görə kompüterlər, aparat platforması adlanan anlayışa görə f ərqlənirlər. Fərdi kompüterlər sahəsində bu gün daha geniş iki aparat platforması yayılmışdır: IBM və Apple Macintosh. Bunlardan başqa, yayılması ayrı-ayrı regionlarla və ya sahələrlə m əhdudlaşan digər platformalar da vardır. Kompüterlərin eyni bir aparat platformasına aidiyyəti, onlar arasında uyuşqanlığı artırır, müxtəlif platformalara məxsusolma isə uyuşqanlığı azaldır. Aparat uyuşqanlığından başqa proqram səviyyəsində uyuşqanlıq mühümdür. Qeyd edək, IBM və Apple Macintosh kompüterləri fərqli proqram təminatından istifadə edir yəni, proqram səviyyəsində uyuşan deyil.
1.4.Müasir fərdi kompüterlənin yaranma tarixi Müasir fərdi kompüter elektron mikrosxemlər üzərində qurulmuş, ixtiyari növ informasiyanın axtarışı, qəbulu, saxlanması, emalı, əks etdirilməsi və ötürülməsi üçün yaradılmış sistemdir, informatikanın əsas alətidir. "Kompüter (Computer)" sözü 1646 ildən bəri İngilis dildə istifadə edilməkdə olduğu halda, 1940-ci ildən əvvəl buraxılan lüğətlərdə "Computer" sözünün qarşılığı olaraq "hesablamaları aparan insan" tərifi ilə qarşılaşırıq. 1940-ci ildən əvvəl, hesablamaları həyata keçirmək üçün hazırlanan və istehsal olunan maşınlara hesab maşını adı verildiyi halda, "Kompüter (Computer)" sözünün müasir mənada tərifi və istifadəsi, ilk elektron hesablama qurğularının genişləndirilməsi ilə söz mövzusu olmuşdur. Elm və texnologiyanın inkişafı nəticəsində kompüterlərin parametrləri günbə-gün yaxşılaşır, yeni-yeni texniki vasitələr yaradılır, mövcud qurğular daha da təkmilləşdireilirr. Proqram təminatları kompüterlərin artan imkanlarına uyğunlaşdırılır. Böyük və kiçik, mini, mikro kompüterlər arasında olan fərq aradan qalxır. Mikro kompüterlərin ən geniş yayılmış növü olan fərdi kompüterlər (FK) cəld işləmə xarakteristikasına görə bundan əvvəl mövcud olan kompüterləri çox-çox geridə qoyurlar. Fərdi kompüterlərin yaranma tarixi 1974-76-ci illər hesab olunur. Amerikanın "Hewlett Packard" şirkətinin əməkdaşı Stiv Voznyak 70-ci illərin ortalarında tipik texno-qik (texnika və kompüter detalları ilə maraqlanan) idi. O, gündüzlər "Hewlett Packard" da işləyir, gecələr isə Altair kimi kompüter konstruksiyalarının üzərində çalışırdı. O, ideyasını həyata keçirmək üçün işə dostu Stiv Cobsu da qoşdu. Onlar boş vaxtlarını əllərində lehimləyici kompüter arxasında qarajda keçirirdilər. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 0,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|