MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud



Yüklə 4,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə202/228
tarix30.12.2017
ölçüsü4,78 Mb.
#18712
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   ...   228

 

372


Sxem 3. Radial marşrut 

 

Kombinasiyalı marşrut  – xətti, dairəvi və radial marşrut elementinin ixtiyari kombinasiyasını özündə 

birləşdirən marşrut. Məsələn, Bakı-Şəki-Qəbələ-Zaqatala-Qax-Zaqatala-Tiflis (Sxem 4.) 

 

Sxem 4. Kombinasiyalı marşrut 

 

Marşrut üzrə hərəkət zamanı marşrutdaxili adlanan müxtəlif nəqliyyat vasitələrindən istifadə edilə bilər. 



Turizm təsərrüfatı və onun iqtisadiyyatın digər sahələrinin inkişafına təsiri 

a) Turizmin maddi-texniki bazası 

Turizm təsərrüfatı ilə  məşğul olan subyektlər öz fəaliyyətini daimi etmək üçün müxtəlif əmək vasitələrinə 

malik olmalıdır. Turizmdə istifadə olunan əmək vasitələrinin məcmusu onun maddi –texniki bazasının əsasını 

təşkil edir. 

Turizmin maddi-texniki bazasına turizm tikintiləri (binaları), onun texniki təhcizatı (avadanlıq), nəqliyyat va-

sitələri və digər əsas fondlar daxildir. Maddi-texniki baza mütəşəkkil turizmin inkişafının əsasını təşkil edir. Be-

lə ki, turistlər tam kompleks xidmət göstərilməsi (yerləşdirmə, qidalanma, daşınma, müalicə, ekskursiya və s.) 

üçün bütün zəruri şərait yaradır. 

Turizmin maddi-texniki bazasının tərkibinə – turist firmaları (turopedratorlar və turagentlər), mehmanxana-

lar, turist bazaları, ticarət, avtonəqliyyat müəssisələri, turist ləvazimatı və avadanlığın kirayə məntəqələri, turist 

yollayışının (putyovka) satış büroları, nəzarət-xilasetmə xidmətləri, turist klubları və s. daxildir. 

Xidmət növlərinə görə turizm müəssisələrinin aşağıdakfı tipləri mövcuddur: 

-

 



turistləri bütün xidmət kompleksi ilə təmin edən müəssisələr (öz mehmanxanaları olan turist firmaları); 

-

 



turizmin təşkili məqsədi ilə təsis edilən müəssisələr (turagentlər, səyahət və ekskursiya, yollayış satışı, turist qəbu-

lu büroları); 

-

 

turistlərin yerləşdirilməsi, daha doğrusu yaşaması  və gecələməsi məqsədi ilə  təsis edilmiş müəssisələr 



(mehmanxanalar, turbazalar və s.); 

-

 



yeyinti, ərzaq müəssisələri (restoranlar, barlar və s.); 

-

 



nəqliyyat xidməti  müəssisələri; 

-

 



turistlərə mədəni xidmət obyektləri (teatrlar, konsert zalları və s.) və ekskursiya xidmətini (ekskursiya bü-

roları) təmin edən müəssisələr. 

Maddi-texniki bazaya aid olan obyektlər mülkiyyət növünə görə xüsusi (turist təsərrüfat subyektin özünə məxsus 

olan) və bu subyektin digər subyekt (məsələn, şəhər tabeliyindəki mehmanxanalarda yerlərin icarəsi) və fiziki şəxslər-

dən icarəyə götürdüyü (mənzillər, evlər) obyektlərdir. (Məmmədov, Soltanova, Rəhimov, 2002). 

Turizmin hər hansı bir regiondakı maddi – texniki bazası tərkibinə, gücünə, miqdarına və keyfiyyətinə görə 

turistlərin tələbatına uyğun olmalıdır. Əks təqdirdə, əhaliyə turist xidmətinin səviyyəsi və keyfiyyəti kəskin su-

rətdə pisləşir. Bu da öz növbəsində turist məhsulunun satışı həcminin azalmasına səbəb olur. 

Turistin yerləşdirilməsi (yaşaması  və gecələməsi) məqsədi ilə  təsis olunmuş müəssisələrə mehmanxanalar 

(otellər), turist bazaları, motellər, kempinqlər və s. aid edilir. Marşrut zamanı qrupların, bir gecə dayanacaqları 

üçün turist bazalarının düşərgələr və ya komalarda yerləşdirmə obyekti ola bilər. 



 

373


Yerləşdirmə – turizmin ən mühüm elementidir. Yerləşdirmə yoxdursa, turizm də yoxdur. Yerləşdirmə vasi-

tələrinin yaradılması turist qəbulundan və turizm resurslarının istismarından böyük gəlir götürməyə can atan hər 

hansı bir turist regionu və ya mərkəzinin iqtisadiyyatı üçün qəti və sərt tələbdir. 

Ümumdunya Turizm Təşkilatının tövsiyyələrinə görə bütün yerləşdirmə vasitələrini iki qismə ayırmaq olar: 

kollektiv və fərdi surətdə yerləşdirmə. Turistlərin kollektiv surətdə yerləşdirilməsi vasitələrinə mehmanxanalar 

və ona müvafiq müəssisələr, ixtisaslaşmış müəssisələr, kollektiv yerləşdirməyə imkanı olan digər müəssisələr a-

iddir. 

C

ədv

əl 19.2.  

  Beyn

əlxalq turizmd

ən 

əld

ə olunan 



lirl

ər 

(mlrd. AB

Ş

 dollar

ı il

ə)

 

Turistlərin yerləşdirilməsi ilə məşğul olan müəssisələr tutum (yerlərin sayı), komfortluq (rahatlıq) və fəaliy-

yət dövrünə görə üç qrupa bölünür. 

Bir çox ölkələrdə mehmanxanaların komfortluq səviyyəsi dərəcələrlə göstərilir, bu dərəcələr «ulduz» anlayış 

ilə ifadə edilir. Mehmanxanalar üçün ulduzların beş dərəcəsi müəyyən edilmişdir. Bir ulduzdan (ən aşağı dərə-

cə) beş ulduza (ən yüksək dərəcə) qədər. Mehmanxanaların (otellərin) dərəcələrinin müəyyən edilməsi, turizm 

biznesinin mühüm vəzifəsidir. 

Dərəcələrə ayırmaq barədə ÜTT-min tövsiyyələri mövcud olsa da, əfsuslar olsun ki, hər bir ölkə bu tövsiyyə-

ləri özünə məxsus surətdə şərh edir. 

b) Beynəlxalq, regional və milli turizm 

Müasir dövrdə, bütün dünyada xarici turizmin inkişaf problemləri ilə bu və ya digər səpkidə  məşğul olan 

300-dən artıq beynəlxalq təşkilat fəaliyyət göstərir. İlk öncə qeyd etmək lazımdır ki, beynəlxalq turist mübadilə-

si məsələləri ilə məşğul olmaq, BMT-nin fəaliyyətində də müəyyən yer tutur. 




Yüklə 4,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   ...   228




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə