MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud

 

422

Əlbəttə, B.Kommonerin qanunları cəmiyyət və təbiətin qarşılıqlı təsirinin bütün tərəflərini əhatə etmir. On-

larda, məsələn, sosial-iqtisadi, hüquqi mexanizmlərin təbiətdən istifadənin xarakterinə təsiri, mədəniyyətin təbi-

ətlə münasibətlərinin harmoniyalaşdırılmasında mümkün olan rolu öz əksini tapmamışdır. 

Deyilənləri nəzərə almaqla sosial ekologiyanın aşağıdakı prinsiplərini formalaşdırmaq mümkündür: 

•

 

bəşəriyyət istənilən populyasiya kimi ölçüsüz, sonsuz inkişaf edə bilməz; 

•

 

cəmiyyət öz inkişafında biosfer təzahürlərinin imkanlarını nəzərə almalıdır; 

•

 

cəmiyyətin davamlı inkişafı alternativ ehtiyatlara və texnologiyalara vaxtında keçirilməsindən asılı-

dır; 

•

 

cəmiyyətin istənilən dəyişdirici fəaliyyəti ekoloji proqnoza əsaslanmalıdır; 

•

 

təbiətin mənimsənilməsi biosferin müxtəlifliyni azaltmamalı və insanların həyat keyfiyyətlərini pis-

ləşdirməməlidir; 

•

 

sivilizasiyanının davamlı inkişafı insanların əxlaqi keyfiyyətlərindən asılıdır; 

•

 

hər bir kəs öz hərəkətlərinə görə gələcək qarşısında məsuliyyət daşıyır; 

•

 

qlobal fikirləşib, lokal hərəkət etmək lazımdır; 

•

 

təbiətin vəhdəti bəşəriyyəti əməkdaşlığa məcbur edir. 

Sosial ekologiya insan fəaliyyətinin uyğun normativini müəyyən edən cəmiyyət və təbiətin harmoniyasının 

şərtlərini açır. 

---

 

423

ƏDƏBİYYAT 

 

Azərbaycan dilində 

 

Aslanov H.Q. Meliorasiya torpaqşünaslığı. Bakı – «Elm» 1999, 346 s. 

Avazova M. Respublika torpaqlarının müasir ekoloji vəziyyəti «Təbii sərvətlərin qiymətləndirilməsi və tə-

biətdən istifadə» mövzusunda elmi-praktik konfransın tezisləri Bakı – 2003, s: 340-342/. 

Azərbaycan Respublikasının Milli İqlim Proqramı. Azərb. Respublikasının Ekol. və Təbii Sərvətlər Na-

zirliyi. Bakı, 2002. 

Azərbaycan Respublikasının  Ətraf mühitə dair qanunvericilik toplusu. Azərbaycan Respublikası Ekolo-

giya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi. 2002. 1-ci icild 404 səh; 2-ci icild 424 səh. 

Azərbaycan Respublikasının  Ekoloji cəhətdən dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli proqramı. 

Azərb. Respublikasının Ekol. və Təbii Sərvətlər Nazirliyi. Bakı, 2002. 

Azərbaycan SSR-in Qırmızı Kitabı «İşıq nəşriyyatı»,1989.543  s.  

Azərbaycanın zoocoğrafi xəritəsi. 1:600000. Azərbaycan Respublikası Dövlət və  Xəritəçəkmə komitəsi, 

Bakı-2003. 

Babaxanov N.A., Paşayev N.Ə. Təbii fəlakətlərin iqtisadi və sosial-coğrafi öyrənilməsi. Bakı, 2004, 194 s. 

Babayev A.M. Azərbaycanın bəzi torpaq-iqlim bölgələrində torpaq proseslərinin və torpağın münbitliyinin 

modelləşdirilməsi və proqnozlaşdırılması. Disser. avtoreferatı. k.t.e.n., Bakı, 1995.  

Bayramov M.Ə. Ceyrançöl otlaqaltı torpaqların ekoloji münbitlik modeli. Disser. avtoref. k.t.e.n. Bakı, 

2002, 17 s. 

Bayramov Y.M. Örtülü drenlərin ekoloji əhəmiyyəti. Akad. Həsən  Əliyevin 95 illik yubileyinə  həsr 

olunmuş elmi-praktik konfransın tezisləri. Bakı – 2002, səh.131. 

Budaqov B.A. Landşaftşünaslıq. «Coğrafiya elmi 50 ildə». Bakı – Elm-1996. 

Budaqov B.Ə. Təbiəti qoruyaq. Bakı, «Elm», 1977. 

Budaqov B.Ə., Mikayılov A.A., Fiziki-coğrafi (landşaft) rayonlaşma. Azərbaycan Respublikasının kons-

truktiv coğrafiyası Bakı. Elm-1996. s: 173-187. 

Budaqov B.Ə., Qəribov Y.Ə. Təbii landşaftların antropogenləşməsinin əsas istiqamətləri. Azərbaycan Res-

publikasının konstruktiv coğrafiyası. Bakı. Elm-2000, s: 159-165. 

Cəfərov A.B. Fermer təsərrüfatları və torpaqların mühafizəsi. «Fermer» aylıq bülleteni, 1997, №2. s. 3-5 

Cəlilov Q.H. Azərbaycanda qovağın becərilməsi. Bakı, 1972, 42 s.  

Cəlilov Q.H., Xəlilov M.Y. Dekorativ yaşıllaşdırma. Bakı, «Gənclik», 1982, 86 s. 

Dadaşova F.S. Torpaqların neft məhsulları ilə çirklənməsinin miqrasiyasına dair. Görkəmli alim və ictimai xa-

dim, akad. Həsən Əliyevin 95 illik yubileyinə həsr olunmuş «Həsən Əliyev və Azərbaycanda ətraf mühitin davam-

lı inkişafının problemləri» mövzusunda elmi-praktik konfransın tezisləri. Bakı, 2002. s.44-45. 

Dərgahov V.S. Azərbaycanın Xəzərsahili rekreasiya – turizm ehtiyatları. Bakı – Sabah –2003. 130 s. 

Engels F. Təbiətin dialektikası. Bakı. 1966. Səh.152 

Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası. X cild. Məməlilər. Bakı, Elm, 1978, 194 s.  

Əfəndiyev V.Ə. Urbanizasiya və Azərbaycanın yaşayış məskənləri. Bakı, «BUN» 2002, 397 səh. 

Əfəndiyev V.Ə. Azərbaycanda urbanizasiyanın iqtisadi –coğrafi problemləri. Doktorluq dissertasiyasının 

avtoreferatı. Bakı–2004. 45 s 

Əhmədov V.Ə., Baxşiyeva Ç.Q., Qəhrəmanova, Q.V. Həkimova N.F. Abşeronda neftə bulaşmış torpaqla-

rın ekoloji problemləri. Görkəmli alim və ictimai xadim, akad. Həsən Əliyevin 95 illik yubileyinə həsr olunmuş 

«Həsən Əliyev və Azərbaycanda ətraf mühitin davamlı inkişafının problemləri» mövzusunda elmi-praktik kon-

fransın tezisləri. Bakı, 2002. Səh.198-199 

Əliyeva R.Ə., Mustafayev Q.T. Ekologiya. Bakı – 2004, 432 s.  

Əliyev F.Ş. Azərbaycan Respublikasında ekzogen geoloji proseslər, onların öyrənilməsi metodu və proqnozu 

prinsipləri. Bakı, 2002. 210 s. 

Əliyev F.Ş., Məmmədova M. A. Bakı şəhəri əhalisinin mövcud və gələcək su təchizatı mənbələri, onların 

ekoloji problemləri. «Çaşıoğlu», Bakı-2003. 198 s.  

Əliyev F.Ş. Azərbaycan Respublikasının yeraltı suları, ehtiyatlarından istifadə  və geoekoloji problemləri. 

«Çaşıoğlu», Bakı, 2000. 326 s. 

Əliyev H.Ə. Həyəcan təbili. Bakı, 2002, 175 s. 

Əliyev H.Ə., Xəlilov M.Y. Yaşıl sərvətin keşiyində. «Gənclik» nəşr. Bakı, 1982. 98 s. 

Əliyev H.Ə. Xəlilov M. Y. Təbiətin yaşıl libası. «Gənclik» nəşr. Bakı, 1988.174 s. 

Əliyev H.Ə., Həsənov X.N. Təbiətin keşiyində. Bakı, «Maarif» 1993.310 s. 

Əliyev H.Ə., Axundov N.H. Meşə sərvətdir. Bakı. Elm. 1982. 56 s. 

---