“Mən fəxr edirəM ki, AzərbAycAnlıyAM!”
Yüklə 2,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
67 Elmi-praktik jurnal bAyTArlıq зимостойкость пчелиной семьи Arı ailələrinin qışa davamlılığı злобливость пчел Arıların qəzəbliliyi. Arıların insan və heyvanları sancmağa hərisliyi su olmayan üstü möhürlü şan balı
mumundan istehsalat şəraitində təbii şan qovuqcuqlar
21%-dən artıq özülü naxışlanmış şan vərəqi источники медосбора Balyığma mən- bələri. Bal arılarının təbii yem mənbəyi kimi ictifadə etdiyi nektatlı bitkilər
Arıların gətirdiyi və sərf etdiyi yemin miq- darını müəyyən etmək üçün tərəzi üstünə qoyulmuş içərisində arı ailəsi olan pətək Леток Uçuş bacası. Arıların pətəyə girib- çıxması və pətək havasının dəyişilməsi üçün baca
ailəsi nəsli материнская пчелиная семья Ana arı ailəsi. Sürfəsindən ana arı yetişdirmək üçün istifadə edilən arı ailəsi
yetişdirmək üçün ixtisaslaşmış arıxana маточник Ana yetişən şan qovuqcuğu маточное вещество Ana maddəsi. Ailədə arıların qarşılıqlı əlaqəsini nizamla- yan ana arının hasıl etdiyi bioloji aktiv maddə
мед Bal. Bal arılarının balverən bitki nektarından toplayıb hazırladığı şirin və yüksək kalorili məhsul
ailənin mövsüm ərzində hasıl etdiyi balın miqdarı
ran maşın медоперговая паста Bal-güləm, yaxud bal-çiçək tozu qarışığından hazırlanmış xə- mirvari arı yemi
lərin çiçəkləmə dövründə arıların pətəyə gətirdiyi nektar və çiçək tozu
pətəklər. Üst-üstə bir neçə gövdədən ibarət olan pətəklər
ların bir növ bitkilərin nektarından hazırla- dıqları bal
təyi. Yanları şüşələnmiş və içərisində bir neçə çərçivə arı yerləşdirilən pətək
lanması. Süni şanın çərçivəyə bərkidilməsi налет пчел Arıları köçürdükdən sonra bələdləmə uçuşu zamanı başqa arı pətək- lərinə daxil olması
oğurlamaq üçün arıların özgə pətəklərə soxulması
gətirib şan qovuqcuqlarına yığdığı təzə nektar
lanmamış ana arı. Erkək arılarla yaxud süni mayalanmayan ana arı
çiçəyin, bir bitkinin yaxud müəyyən sahə- dəki bitkilərin nektar məhsuldarlığı
mayalanana qədər saxlamaq üçün yaxud mayalanmış ananı müvəqqəti saxlamaq üçün təşkil edilmiş kiçik arı ailəsi облет пчел Arıların bələdləmə və ifra- zatdan azad olmaq üçün pətəkdən kütləvi uçuşu
lərindən toplayıb arxa ayaq səbətçiyində pətəyə gətirdiyi çiçək tozu
neçə arı ailəsindən sürfə və yem olan çərçivələrin arılarla birlikdə ayırıb başqa pətəyə qoyub ona yeni ana arı verilməsi bAyTArlıq Elmi-praktik jurnal 68
ması
открытый расплод Açıq sürfə. Şanın açıq qovuqcuqlarındakı arının yumurta və sürfələri
Erkəkləşmiş ana arı. Mayalanmış, yumurta- qoyma qabiliyyətini itirmiş ana arı
yon. Stasionar şəraitdə saxlamaq, yaxud arı ailələrinin məhsul toplaması məqsədilə gəzdirmək üçün hərəkət etdirilən vaqon падевый мед Gəzəngi balı. Arıların bitki yarpaqlarının zədələnməsi zamanı ayrı- lan şirin şirədən hazırladıqları bal
maq üçün arı ailələri, zəruri avadanlıq və tikililərlə birlikdə müəyyən ərazidə yerləş- dirilmiş pətəklik пасечные вытопки Arıxanada şanla- rın əridilməsindən qalan ikinci mum xammalı пасечный воск Arıxana mumu. Arı- xanada şanların və mum qırıntılarının əri- dilməsindən alınan mum
Baytarlıq Xidməti tərəfindən arıxana sahib- lərinə verılən və vaxtaşırı arı ailələrinin sani- tar vəziyyəti qeyd olunan rəsmi sənəd перга Güləm. Arıların arxa ayaq səbət- ciklərində gətirib ağız suyuna bulaşdırıb şan qovuqcuqlarına yığıb döyəcləyərək bərkit- diyi çiçək tozu перегон пчел Arıların köhnə pətəkdən yeni pətəyə köçürülməsi печатный расплод Möhürlü sürfə. Üstü möhürlənmiş şan qovuqcuqlarındakı arı sürfələri
sək faydalı təsərrüfat əlamətlərinə malik və bu əlamətləri nəslə keçirən damazlıq ana arı
Müəyyən arı cinsi saxlanan, onların seleksi- yası və artırılması işi aparılan ixtisaslaşmış arıxana
плодная пчелиная матка Mayalan- mış ana arı. Erkək arı yaxud süni mayalanmış, yumurtaqoyma qabiliyyətli ana arı
ların oyadıcı yemlənməsi. Bal yığımı olma- yan vaxt ananın yumurtaqoyma fəaliyyətini yüksəltmək və sürfəni bəsləmək üçün apa- rılan oyadıcı yemləmə
yıcı yemtoplama. Arıların yemə olan cari tələbatını ödəyən miqdarda nektar və çiçək tozu toplaması полифлорный мед Poliflor bal. Arı- ların müxtəlif növ bitkilərin nektarından hazırladığı bal
populyasiyası. Müəyyən bal arısı cinsinin yayılma arealı daxilində, müvafiq coğrafi ərazidə və iqlim şəraitində özünəməxsus fərqli əlamətlər qazanmış və həmin arı cinsi ilə ümumi genofonda malik arı ailələri qrupu породы медоносных пчел Bal arısı cinsləri. Müəyyən coğrafi ərazidə və iqlim şəraitində təbii seçmənin təsiri altında for- malaşmış, nəsildən nəslə keçən sabit və oxşar əlamətlər kompleksinə malik çoxsaylı arı ailələri qrupu прививка личинок Sürfənin köçürül- məsi. Ana yetişdirilməsi üçün cavan sürfə- lərin mumdan xüsusi hazırlanmış üsküklərə köçürülməsi производственный воск İstehsalat mumu. Mum zavodlarında mum ərintiləri- nin yenidən emalı nəticəsində alınan arı mumu
прополис Vərəmum, qaramum, dərə- mum. Arıların ağacların tumurcuqlarından toplayıb emal etdiyi barterisid təsirli, pətəyin daxili divarını və çatlarını suvadığı yapış- qanvari tünd rəngli maddə
inkişaf etmiş, lakin mayalanma qabiliyyətinə malik olmayan, mayalanmamış yumurta qoya bilən işçi arı 69 Elmi-praktik jurnal bAyTArlıq пчелиная матка Ana arı. Cinsi yetiş- gənliyə çatmış ana arı пчелиная мисочка Arı üsküyü. Arılar tərəfindən yaxud süni hazırlanmış ana arı qovuqcuğunun özülü
yaxud təbii yuvalarda cəmiyyət halında yaşayan bir ana arı, on minlərlə işçi arılar və minlərlə erkək arılardan ibarət bal arıları qrupu
Arıların sürfələri yetişdirmək üçün qurduğu şan qovuqcuqları
yetişdirmək üçün arıların ağız vəzilərinin ayırdığı qaymağabənzər maddə
mum vəziləri tərəfindən ifraz olunan, şan- ların hörülməsinə, balın möhürlənməsinə sərf edilən mürəkkəb üzvi birləşmələrdən ibarət maddə
ailəsinin qışda istilik yaratmaq üçün sıxla- şıb topa əmələ gətirməsi
rın şan qovuqcuqlarındakı inkişafının sürfə və gəlincik mərhələri
xalma üçün arıların pətəkdən uçub gedən cavan arı ailəsi
vəzilərinin ifraz etdiyi bioloji aktiv maddə пчеловодство Arıçılıq. Bal arılarının yetişdirilməsi, çoxaldılması, saxlanması, onlardan entomofil kənd təsərrüfatı bitkilə- rinin tozlandırılmasında istifadə edilməsi, arıçılıq məhsullarının istehsalını və emalını əhatə edən kənd təsərrüfatı sahəsi пчеловодство медового направления Bal istehsalı üzrə ixtisaslaşmış arıçılıq пчеловодство опылительного нап- равления Entomofil kənd təsərrüfatı bitki- lərini tozlandırmasi üzrə ixtisaslaşmış arı- çılıq
üzrə ixtisaslaşmış arıçılıq пчеловодческий комплекс Arıçılıq kompleksi. Arıçılıq məhsulları istehsalı və emalı üçün xüsusi texnoloji bölməyə malik arıçılıq ferması пчеловодческие продукты Arıçılıq məhsulları. Bal arılarından alınan məhsullar: bal, mum, vərəmum, arı zəhəri, arı südü, çiçək tozu, güləm, ana arı, arı beçəsi və s. пчеловодческое хозяйство Arıçılıq təsərrüfatları. Bal arılarının yetişdirilməsi, saxlanması, arıçılıq məhsullarının istehsalı və dövriyyəsi ilə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada məşğul olan subyektlər
cinsiyyət üzvünə malık lakin mayalana bilməyən dişi arılar
rayonlaşdırılması. Müəyyən coğrafi iqlim və balyığma şəraitinə daha yaxşı uyğunla- şan və yüksək məhsuldarlıq göstəriciləri ilə fərqlənən arı cinsləri və populyasiyalarının ölkə ərazisində müvafiq bölgələr üzrə yerləş- dirilməsinə və saxlanmasına dair bölgüsü
nün açılması. Möhürlü ballı şanların mö- hürünün kəsilib kənar edilməsi
ailəsinin beçəverməyə hazırlıq dövründə arıların şanda ana yetişməsi üçün qurduğu şan qovuqcuğu свита пчелиной матки Ana arı dövrə- sində olan və ananı yemləyən, ona qulluq edən bir qrup arı
ailədə yeni ana yetişdirmək üçün arıların şanda qurduğu ana qovuqcuğu
Mayalanmamış ananı yetişdirən arı ailəsi семья рекордистка Rekordçu ana. Başqa arı ailələrinə nisbətən müəyyən vaxt bAyTArlıq Elmi-praktik jurnal 70 ərzində daha çox bal toplayan arı ailəsi сигнальные движения пчел Arıların işarə hərəkətləri. Kəşfiyyatçı arıların uçuş arılarını nektar və çiçək tozu mənbəyini və uçuş istiqamətini bildirən şan üzərindəki xüsusi rəqs hərəkətləri
gücü. Ailədəki arıların kiloqramlarla çəkisi, yaxud iki yanaşı çərçivəarası dolusu arıların miqdar göstəricisi слет пчел Arıların pətəyi tərk etməsi. Arı ailəsinin pətəkdə yaşama şəraitinin pisləşməsi nəticəsində pətəyi tərk edərək uçub getməsi сотовый мед Şan balı. Möhürlü şan qovuqcuqlarındakı bal сотовый пакет Şanlı paket. Sürfə və şanla birlikdə arı ailəsini göndərmək üçün paket
cuğu. Erkər arı yetişdirmək üçün arıların qurduğu şan qovuqcuqları
fəsi. Mayalanmamış yumurtadan inkişaf edən arı sürfəsi
dəsi uzadılmış və çərçivələri bir cərgədə düzülmüş pətəklər
yanaşı çərçivənin arası dolusu arı ульевая вставная доска Pətəkdə yuvanı boş hissədən ayırmaq üçün yaxud pətəyi iki hissəyə bölmək məqsədilə işlədilən ara- kəsmə taxtası ульевая магазинная наставка Pətək üstlüyü. Adi pətək gövdəsindən alçaq olan, arıların oraya bal yığması üçün nəzərdə tutulan kiçik pətək gövdəsi ульевая разделительная рещетка İşçi arıların o tərəf bu tərəfə keçə biləcəyi, ana və erkər arıların keçə bilməyəcəyi göz- cükləri olan arakəsmə çərçivə ульевые скрепы Pətək bərkidiciləri. Pətəkdəki arıları köçürərkən pətəyin ayrı- ayrı hissələrinin bərkidiciləri
şına bilən taxta qutu, səbət və s. Экстракционный воск Mum za- vodlarında mum cecəsinin benzinlə ekstrak- siyasından alınan arı mumu
bitkilər. Cücülərlə (həşəratlarla), o cümlədən arılarla tozlanan bitkilər
Ana arının yumurtaqoyma qabiliyyəti. Mü- əyyən vaxt ərzində ana arının qoyduğu yumurtaların miqdarı 71 Elmi-praktik jurnal bAyTArlıq SUNY Dawnştate Tibb mərkəzinin tədqi- qatcıları əmindirlər ki, onlar nə vaxtsa beyinin müəyyən molekullarını məhv edərək arzuolun maz xatirələri aradan götürə biləcəklər. İnformasiyanın qorunub saxlanması və canlandırmaq ücün beyin neyronlarından - bərabərhüquqlu hüceyrlərdən istifadə olu- nur və alimlər bu hüceyrələrdən hansıları- nın yaddaşın funksiyalarını idarə etdiyini aydınlaşdırmağı qərara alıblar . Onlar aşkar edirlər ki, M-zeta proteinki- naza molekulları yüksək keyfiyyətli və mürəkkəb xatirələrə cavab verir, hərəkət və hadisələr haqqında xırdalıqları təfsilatı ilə yadda saxlayır, ancaq bu məlumatların istifadəsinə təsir göstərmir. Alimlər belə hesab edirlər ki, M-zeta proteinkinaza molekullarının məhv edilməsi yolu ilə yorucu xatirələrin silinməsinin mənşəini tapmaq mümkündür və bu barədə Plos Biologi jurnalında məlumat vermişlər. Tədqiqatın müəllifləri fiziologiya və farma- kologiya üzrə adyunkt – professor Andre A. Fenton, fiziologiya, nevrologiya və farma- kologiya professoru Tod S. Sektor, fəlsəfə doktoru, fiziologiya və farmakologiya pro- fessoru Piter Sirano bu barədə cıxış etmişlər. “Xoşbəxtlikdən bu ferment hər hansı ancaq qabiliyyətə deyil, yalnız yüksək səviyyəli xatirələrə, məlumatlara cavab ve- rir. Əgər tədqiqatlar bizim nəticələrin düz- gün olduğunu təsdiq etsə, gələcəkdə yadda- şın
silinməsinin müalicəsinin yeni üsullarının aşkarlanmasını gözləmək olar” – deyə, A.Fenton qeyd etmişdir. Yaddaşın silinməsi ilə depressiya, qorxu, düşkünlük, zədəsonrası sindromla- rıni özündə birləşdirən ağrılı xatirələrdən azad olmaq olar. “Biz belə hesab etdirik ki, yaddaşın təsir mexanizminin bir coxları tərəfindən bir- birindən asılı olmayaraq sərbəst olaraq qiymətləndirilməsi göstərilsədə, M-zeta proteinkinaza bir necə müxtəlif yaddaşların fəaliyyət göstərməsini növ tənzimləyir” – deyə, T.Sektor xəbər vermişdir. Bu maraqlıdır AliMlər inSAn yAddAŞındAn xOŞAGəlMəz xATirələri SilMəyi Öyrənəcəklər bAyTArlıq Elmi-praktik jurnal 72 Alimlər belə bir təçrübə aparmışlar. Belə ki, 23 yaşdan 80 yaşadək olan insan- lara 10 saniyə ərzində bacardıqca barmaq- larla cox döyəcləmək təklif olunmuşdur.
məlumata görə bu hərəkətlərdən sonra iştirak- çıların beyninin skan olunması aparılmış, və oradakı mielinin (sinir tellərinin qişasına daxil olan maddələr qarışığıdır) səviyyəsi müəyyənləşdirilmişdir. Məlum olmuşdur ki, 39 yaşdan sonra mielinin miqdarı və reaksiyanın sürəti yaş artdıqca azalır. UCLA-nın psixiatriya professoru, apa- rıcı tədqiqatçı Corc Bartskosun nəticələri çox təəssüratlandırıcı adlandırmış və belə demişdir: “Artrit və xəstəliklərini nəzərə al- masaq, bu, hətta ən yaxşı atletləri təqaüdə çıxmağa vadar edən əsas ola bilər, yaş art- dıqca isə insanlar gənclikdəkindən daha asta hərəkət edərlər”. Sinir zəncirlərinin mielinlə dolğunluğu orta yaşadək çoxalır və zirvəyə çatdıqdan sonra 39 yaşda azalmağa başlayır. Bartskous bəzi başqa alimlər kimi hesab edir ki, beynin qocalması birbaşa mielinin miqdarının azalması ilə bağlıdır. Mielinin miqdarının funksiyaya təsiri beynin qocal- masının ləngidilməsinin və hətta qarşısını almaq üçün metodiki göstəriş hazırlamağa kömək edə bilər. Mielinin miqdarının kəskin azalması sağlam insanlarda orta yaşda baş verdiyi üçün, həkimlərin bir necə il ərzində təcrübələrinə əsasən onlar prosesə təsir edə bilər və beynin qocalmasını və bununla bərabər yaşla əlaqədar beynin degenerativ pozulmasını təxirə sala bilərlər. Bu maraqlıdır inSAn beynı 39 yAŞdAn SOnrA qOcAlMAĞA bAŞlAyır Yüklə 2,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|