“Mən fəxr edirəM ki, AzərbAycAnlıyAM!”



Yüklə 0,86 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/32
tarix17.01.2018
ölçüsü0,86 Mb.
#21348
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   32

bAyTArlıq

   Elmi-praktik jurnal

18

bunkulların  ətrafına  vururlar.  Xəstələri 



müalicə  etdikdə  xüsusi  müali cədən  başqa 

simptomatik  müalicəyə  də  fikir  vermək 

lazımdır.  Xüsusilə  ürək  fəaliy yətini  tən-

zimləyən  preparatlar  müntəzəm  surətdə 

işlədilməlidir.

Qarayara  ilə  mübarizə  üçün  qeyri-sağ-

lam məntəqələrdə Azərbaycan Respublikası 

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi tərə findən təsdiq 

edilmiş  “Heyvanlarda  qarayara  xəstəliyinə 

qarşı  mübarizə”  təlimatına  uyğun  olaraq 

sağlamlaşdırıcı tədbirlər aparılmalıdır. Belə 

tədbirlər  ilk  növbədə  həmin  xəstəlik  mən-

bələrinin  ləğv  edilməsinə  yönəldilməlidir. 

Bununla bərabər, qeyri sağlam məntəqələri 

qısa müddətdə sağlamlaşdırmaq xeyli çətin 

olduğu  üçün  həmin  təsərrüfatda  olan  qara-

yaraya həssas heyvanları vaxtaşırı profilak-

tik peyvənd etmək lazımdır.

L.Paster ilk dəfə 1981-ci ildə, Rusiyada 

isə  L.S.Senkovski  1883-cü  ildə  qarayaraya 

qarşı vaksin hazırlamışlar.

Qarayara  törədicisinin  kapsulsuz,  zəif 

virulentli ştammından 1940-cı ildə N.N.Ginz-

burq  tərəfindən  hazırlanmış  quru  və  maye-

STİ 

(Sanitariya 



Texniki 

İnstitutu) 

vaksinlərin dən 

istifadə 

olunur. 

Bu 


vaksinlərlə  peyvənd  edildikdə  heyvanların 

orqanizmində qarayaraya qarşı əmələ gələn 

immunitet bir ilə qədər davam edir.

1951-1952-ci  illərdə  S.Q.Kolesov, 

Y.F.Borisoviç, N.A.Mixaylov Şuya-2 ştam-

mından  QNKİ  vaksini  hazırlayıb  təklif 

etmişlər.  1961-ci  ildən  həmin  vaksin  quru 

halda  hazırlanmış  və  təsərrüfatlarda  tətbiq 

olunmuşdur.  Hal-hazırda  isə  heyvanlarda 

qarayara  əleyhinə  55№-li  ştammdan  hazır-

lanmış  quru  və  maye  vaksinlərdən  istifadə 

edilir  ki,  bunun  da  immunitet  müddəti  bir 

ildir.

Hazırda  insanların  və  heyvanların  qara-



yara xəstəliyinə qarşı universal “UNUVAK” 

vaksini hazırlanmışdır. Bu vaksinlə ummu-

nitet 7 günə yaranır və 1,5 il davam edir.

Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  qarayara 

xəstəliyini  qeyri-sağlam  təsərrüfatda  yalnız 

peyvəndetmə ilə ləğv etmək olmaz. Müba-

rizə həmişə, hər yerdə və hərtərəfli olduqda 

məqsədə  nail  olmaq  olar.  Bu  məqsədlə 

müntəzəm olaraq qarayaraya görə epizootik 

vəziyyəti  öyrənmək  lazımdır.  Xəstəliyə 

qarşı  görüləcək  tədbirlərin  kecikdirilməsi 

külli  miqdarda  mal-qaranın  tələf  olmasına 

səbəb  ola  bilər.  Buna  görə  də  heyvan 

sahibləri  və  mal-qaraya  baxan  işçilər,  hey-

van  qəflətən  öldükdə,  onun  bə dənində  tez 

böyüyən  şişlər  əmələ  gəl dikdə,  qanla  qarı-

şıq ifrazat və ya bərk sancı olduqda dərhal 

baytar işçilərinə məlumat verməlidirlər.

Yaddan  çıxarmaq  olmaz  ki,  qarayaraya 

qarşı  aparılan  mübarizənin  mü vəffəqiyyəti 

xəstəliyi vaxtında müəyyənləş dirib ona düz-

gün  diaqnoz  qoymaq  və  lazımi  tədbirlər 

görməkdən ibarətdir.

Резюме

Азимов И.М., Аскеров Д.А.

сибиРская язва сеЛьхозживотных и меРы боРьбы с ней

Источником  возбудителя  болезни  являются  неправильно  убранные  трупы 

животных  павших  от  сибирской  язвы,  а  также  корма  и  животное  сырье 

инфицированные спорами сибироязвенных микробов.

Учитывая  сохранение  сибироязвенных  микробов  в  почве  десятилетиями  они 

могут быть опасными источниками болезни, поэтому всегда должны быть в центре 



19

Elmi-praktik jurnal   



bAyTArlıq

внимания специалистов по медицине и ветеринарии, а также ученых, работающих в 

этой области.

Проводить  борьбу  с  сибирской  язвой  необходимо  всесторонне  и  по  правилам 

действующей инструкции.

В  настоящее  время  изготовлена  вакцина  “УНИВАК”  против  сибирской  язвы 

человека  и  животных,  которая  создает  иммунитет  через  7  дней  после  прививки  и 

длится 1,5 года.

SuMMAry 

Azimov İ.M., Askerov D.A.

AnTrAx Of fArMinG AniMAlS And MeTHOdS Of bATlinG WiTH iT

The Source of an infecting agent are incorrectly cleaned corpses of animals fallen from 

the siberian ulcer, and also a forage and animal raw material infected by disputes siberian 

plague microbes.

Considering preservation siberianplague microbes in a kidney decades they can be dan-

gerous sources of illness, therefore always should be the focus of attention experts on medi-

cine and veterinary science, and also the scientists working in this area.

To spend struggle against the siberian ulcer it is necessary comprehensively and by ru-

les of the operating instruction.

Now the vaccine “UNIVAK” against the siberian ulcer of the person and animals which 

creates immunity in 7 days after an inoculation is made and 1,5 years last. 

ədəbiyyAT

1.   К  вопросу  о  ликвидации  сибирской  язвы  в  неблагополучных  пунктаx. 

Автореферат кандидатской диссертации. А.А.Аннaгиев. Москва, 1952.

2.   Частная эпизоотология. И.И.Лукашев. Москва, 1961.

3. Ветеринарная микробиология. Я.Е.Коляков. Москва, 1965.

4.  Инфекционные болезни овец. Р.А.Кадымов, А.А.Курнаков, З.А.Алескеров. Баку, 

1965.

5. Ветеринарные препараты. Москва, “Колос”, 1981.



6.   Сибирская язва (на азербайджанском языке) А.А.Аннагиев, Баку. 1984.

7.  Эпизоотология и инфекционные болезни сельскохозяйственных животных. Под 

редакцией профессора А.А.Конопаткина. Москва. “Колос”, 1984.

8.  Лабораторные  исследования  в  ветеринарии.  Под  редакцией  Б.Н.Антонова. 

Москва, Агропромиздат, 1986.

9.  “Инфекционные  болезни  животных”.  Под  редакцией  профессора  А.А.Сидер-

чика. Москва, “Колос”. 2007.



Yüklə 0,86 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   32




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə