kategoriyalarni (masalan, 14, 17 yoshdagi o'quvchilar va 30 yoshdagi
kattalarni) beshta parametr: jismoniy sifatlar, shaxsiy muvaffaqiyatlar,
intellektual
rivojlanish, shaxslararo munosabatlardagi o‘rni va mas’uliyat
hissiga nisbatan o‘ziga baho berishini taqqoslash so‘ralganda, ularning yoshi
o‘tgan sayin individual variatsiyalari ortganligi kuzatilgan. Bolalikda o‘zini
hamma sifatlar bo‘yicha bir xil baholash xos bo’lsa, katta yoshdagi respodentlar
o‘zining kuchli va zaif tomonlarini yaxshiroq anglaganligi aniqlangan.
Bu esa
ularning shaxsiy tajribasi ortganligi bilan bogiiq, bu o‘z navbatida shaxsning
kognitiv jihatlari
ortishining natijasidir, ya’ni shaxs ulg'aygan sayin unda o‘z
«Men»ining turli tomonlarini baholash qobiliyati kengayib boradi. Faoliyatning
muvaffaqiyati uchun odam o'zining real imkoniyatlarini yuqoriroq baholashi
darkor, shu orqali u o‘z-o‘zini motivlashtiradi.
Obyektiv imkoniyatlariga
nisbatan o‘z-o‘zini past baholash depressivlik, shaxsning nevrozga
moyilligidan darak beradi. Salbiy «Men» konsepsiyasi
odamning faoliyat va
muloqot doirasini chetlovchi psixologik himoya mexanizmlarining
ko'payishiga olib keladi. O’zini qabul qilish shaxsning o‘zini faollashtiruvchi
asosdir.
Dostları ilə paylaş: