|
Mənşəyindən asılı olaraq bulün toxuculuq lifləri təbii və kimyəvi liflərə bölünür
|
səhifə | 4/4 | tarix | 08.02.2022 | ölçüsü | 284,69 Kb. | | #83569 |
| 2 ci dərsQısa lif 20 27 mm - Qısa lif 20 27 mm
- Orta liflər 28 34 mm
- Uzun liflər 35 50 mm
Uzunluğu 20 mm qısa olan lif istifadəyə yararsız hesab edilir .Yani nəqədər uzun olarsa o qədər nazik olur . Su 6,8 (6-8) - Sellüloz 84,0 (80-90)
- Hemisellüloz və pektin 5,3 (4-6)
- Protein 1,5
- Mum (yağ) 0,6 (0,5-1,0)
- Kül 1,7 (1,0-1,8)
- Gördüyünüz kimi pambığın əsas xamm malı sellozdur.
Xam pambığın ilk emalı, pambıq təmizləmə zavodlarında aparılan aşağıdakı əməliyyatlardan keçir - .
- 1. Xam pambığın başqa qarışıqlardan ilk təmizlənməsi
- 2. Lifin toxumdan ayrılması
- 3. Lifin təmizlənməsi
- 4. Lifin kiplərə preslənməsi
- 5. Qısa liflərin (tiftiklərin) toxumdan təmizlənməsi 6. Tullantı və ya uqarın (çiyiddən lifi maşınla təmizlədikdə çıxdaş olmuş liflər) təmizlənməsi
Kətan bitkisi bitkilər aləminin, çiçəkli bitkilər şöbəsinin, ikiləpəlilər sinfinin, malpigiçiçəklilər sırasının kətankimilər (Linaceae) fəsiləsinin, kətan (Linium L.) cinsinə daxil olan birillik və çoxillik ot tipli bitkidir. Müxtəlif mənbələrə əsasən demək olar ki, kətan cinsinin dünyada 100-dən 200-ə qədər növü məlumdur. Hazırda bunlardan lifinin uzunluğuna, keyfiyyətinə, davamlılığına və toxumlarının yağvermə qabiliyyətinə görə daha məhsuldar olan bir növü elmi əsaslarla müəyyən edib, mədəni hala keçirmişlər. Bu uzunlifli kətan – L. usitalissimum adlandırılmışdır və əksər ölkələrdə geniş surətdə əkilib becərilir. Hazırda onun beşə qədər növmüxtə ağlı kətanın toxumlarında 38-45 % yarımquruyan yağ ( yod ədədi 165-192) vardır. Bu yağ lak-boyaq sənayesində yüksək qiymətləndirilir. Kətan yağı dəri, sabunbişirmə, kağız, ətriyyat, rezin, elektrotexnika sənayesində və başqa sənaye sahələrində o, cümlədən tibdə də işlədilir. Kətan yağı həm də qida kimi istifadə olunur. Jmıxı və cecəsi heyvandarlıqda qiymətli zülalı yemdir. Jmıxın hər 100 kq-da 115 yem vahidi, 28,5 kq həzm olunan protein vardır. Cecəsinin 100 kq-da isə 103 yem vahidi, 28,9 kq həzm olunan protein vardır. Yetişməmiş toxumdan hazırlanan jmıxı yemləmədən qabaq buxara verilir ki, heyvanlarda zəhərləmə əmələ gətirməsin. Yem kimi istifadə olunan püfəsinin (saman) hər kiloqramında 0,27 yem vahidi, 20 qr. həzm olunan protein vardır.İplik kətanın gövdəsində 12-17 % lif vardır. Bu lif keyfiyyətinə görə uzunlifli kətanın lifindən geri qalır. Ondan kobud (qaba) parçaların və yüksək kağız sortlarının alınmasında istifadə edilir.[1] - ağlı kətanın toxumlarında 38-45 % yarımquruyan yağ ( yod ədədi 165-192) vardır. Bu yağ lak-boyaq sənayesində yüksək qiymətləndirilir. Kətan yağı dəri, sabunbişirmə, kağız, ətriyyat, rezin, elektrotexnika sənayesində və başqa sənaye sahələrində o, cümlədən tibdə də işlədilir. Kətan yağı həm də qida kimi istifadə olunur. Jmıxı və cecəsi heyvandarlıqda qiymətli zülalı yemdir. Jmıxın hər 100 kq-da 115 yem vahidi, 28,5 kq həzm olunan protein vardır. Cecəsinin 100 kq-da isə 103 yem vahidi, 28,9 kq həzm olunan protein vardır. Yetişməmiş toxumdan hazırlanan jmıxı yemləmədən qabaq buxara verilir ki, heyvanlarda zəhərləmə əmələ gətirməsin. Yem kimi istifadə olunan püfəsinin (saman) hər kiloqramında 0,27 yem vahidi, 20 qr. həzm olunan protein vardır.İplik kətanın gövdəsində 12-17 % lif vardır. Bu lif keyfiyyətinə görə uzunlifli kətanın lifindən geri qalır. Ondan kobud (qaba) parçaların və yüksək kağız sortlarının alınmasında istifadə edilir.[1]
Dostları ilə paylaş: |
|
|