Mərkəzi kitabxanaların uşaq şöbələri, mks-nin şəhər, qəsəbə
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
5
BÖLMƏ I Könül nəğməkarı Sələflərinin yolunu ləyaqətlə davam etdirərək xələfləri üçün böyük irs, əsl məktəb yadigar qoyan xalq artisti, bəstəkar Tofiq Quliyev
Azərbaycan mədəniyyətinin ən görkəmli nümayəndələrindən biridir. Bu gün unudulmaz bəstəkarımızın doğum günüdür. Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamına əsasən musiqisevərlər dahi bəstəkarın anadan olmasının 100 illiyini yüksək səviyyədə qeyd edirlər. Hələ saglığında adı dahilər sırasında çəkilən Tofiq Quliyev Azərbaycan estrada musiqisinin yaradıcılarından sayılır. Onun musiqisi dərin lirizmi, melodik vüsətinin genişliyi, təsirliyi ilə seçilərək Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin yeni və unudulmaz səhifələrini təşkil etdi. Ustadı Üzeyir Hazıbəyov olan Tofiq Quliyev Azərbaycan bəstəkarlarının sırasında elə bir ləyaqətli yerini tutdu ki, bu gün onun yoxluğu duyulmaqdadır. Çünki, Tofiq Quliyev sözün əsl mənasında, böyük bəstəkar idi. O, bir tərəfdən nəhəng əsərlər, operattalar, fortepiano üçün süitalar yaradırdısa, digər tərəfdən də qəlbi riqqətə gətirən, insan duyğularını təsirli ifadə edən mahnılar bəstələyirdi. Tofiq Quliyev 7 noyabr 1917-ci ildə Bakıda qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. Onun həyata gəlişi ilə dövrün, zamanın ziddiyyətləri, quruluşun dəyişməsi üst-üstə düşmüşdü. Təbii ki, bu hadisələr onun da uşaqlıq xatirələrində dərin iz salmışdı. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra bütün həyatını musiqiyə bağlamışdı. Bu sahədə daha peşəkarcasına çalışmaq üçün Tofiq Quliyev 1936-cı ildə Moskva Dövlət Konservatoriyalarını bitirmişdi. Uzun illər Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına rəhbərlik etmişdi. Bu qurumda birinci katiblikdən sədr vəzifəsinə qədər yüksələn Tofiq Quliyev
6
həmişə dövlətin və xalqın rəğbətini qazanan sənətkarlardan olmuşdur. Ümumilli liderimiz Heydər Əliyev Tofiq Quliyevin musiqisini ürəkdən sevərək onun mahnılarının adını həmişə fəxrlə çəkərdi. Ulu öndərin sevdiyi mahnılardan biri də Tofiq Quliyevin musiqi həyatı verdiyi “Sənə də qalmaz” mahnısı idi. Tofiq Quliyevin bir neçə dəfə yubileyində iştirak edən ümumilli liderimiz Heydər Əliyev onun yaradıcılığını yüksək qiymətləndirərək onu Azərbaycan bəstəkarlarının ən nəhəng nümayəndəsi adlandıraraq hələ sağlığında dahilik zirvəsinə yüksəldiyini xüsusi vurğulamışdır. İstedadlı bəstəkar Tofiq Quliyevin Azərbaycan kinosunun inkişafında da müəyyən zəhməti olmuşdur. “Sevimli mahnı”, “Görüş”, “Ögey ana”, “Qizmar günəş altında”, “Telefonçu qız” və başqa filmlərə yazdığı musiqilər əsl sənət əsərləridir. “Nəsimi” filminə bəstələdiyi musiqi isə böyük şairin poeziyasını, onun nəhəng ideyalarını əks etdirmək baxımından çox uğurlu və təsirli alınmışdı. Xalq şairi Məmməd Araz Tofiq Quliyev haqqında deyirdi: “ Tofiq Quliyev bu filmə elə bir musiqi yozumu verib ki, gözünü yumub sadəcə dinlədikdə belə özünü döyüş meydanında hiss edir, həm notda, həm ritmdə, ahəngdə Nəsimi sözünün qüdrətini duyursan. Bu film həm də ona görə müvəffəqiyyət qazandı ki, Tofiq Quliyev Nəsiminin yaşadığı dövrün ziddiyyətlərini dərindən bilirdi. Sovet rejiminin sərt diktələri altında milli kökümüzlə, mübarizəmizlə, itkilərimizlə bağlı olan bir filmdə sözlə musiqini qovuşdurub tamaşaçıya hansısa həqiqətləri çatdırmaq böyük şücaət idi. Həmin ekran əsərində xalq artisti Zeynəb Xanlarovanın ifa etdiyi mahnı Azərbaycan musiqi sənətinin ən qiymətli incilərindən biri oldu. “Qızılaxtaranlar”, “Sabahın xeyir Ella” kimi operattaların müəllifi olan Tofiq Quliyev Azərbaycan xalq mahnı və rəqslərinin də toplanılmasında, nota salınmasında gərgin əmək sərf etmişdir. Həmkarı Zakir Bağırovla birlikdə
7
“Rast və Zabul” muğamlarını nota saldıran Tofiq Quliyev həm də pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olurdu. O, uzun illər Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının professoru olub. Tofiq Quliyev mahnı seçimində də məsuliyyətli və tələbkar idi. O, hər yazılan sözə musiqi bəstələməzdi. Bu səbəbdən də onun ruhunun, daxili aləminin əks-sədası olan mahnıları ölümsüzlük qazanıb. Ustad korifeylərin ifa etdiyi mahnılar bu gün də dillər əzbəridir. “İlk bahar, “Sevgilim”, “Sən mənim, mən sənin”, “Bəxtəvər oldum”, “Sənə də qalmaz”, kimi mahnılar illərdir ki, müğənnilərin repertuarından düşmür. Hətta bəzən uğur qazanmaq, hansısa müsabiqədə qalib çıxmaq istəyənlər də Tofiq Quliyevin mahnılarına üz tuturlar. Etiraf edək ki, böyük bəstəkardan yadigar qalan mahnılar sadəcə ifa üçün deyil. Onun ən kiçik nəğməsi də ifaçının yetişməsində, öyrənməsində, müxtəlif boğazlar etməsində ən təsirli vasitədir. Əlbəttə, hər kəs Tofiq Quliyev mahnılarını dərinliyi ilə ifa etməyi bacarmaz. Bunun üçün birinci şərt səsdirsə, ikinci mühüm amil həmin ifaçının milli ənənəyə, kökə, soya bağlılığı və peşəkarlığıdır. T. Quliyev bəstəkarlıq sahəsində yaradıcılığa 30-cu illərdə Q. Qarayev, Niyazi, Ə. Bədəlbəyli, C. Haciyev, S. Rüstəmov, Z. Bağırov kimi gənc, istedadlı bəstəkarlarla başlamışdır. Bu gənclər Azərbaycan pofessional musiqisinin banisi Ü. Hacibəyovun xeyir-duası ilə musiqi sənətinə qədəm qoymuş, pillə-pillə yüksəlməyə başlamışlar. Ü. Hacıbəyov və M. Maqamayevin birlikdə professional musiqi sənətinin təməlinin qoyulmasında, təşəkkülündə onların da müəyyən rolu olmuşdur. T. Quliyev ilk musiqi dərslərini Azərbaycan romansının banisi Asif Zeynallıdan almışdır. Konservatoriyada oxuduğu illərdə xalq mahnı və rəqslərinin toplanması və nota yazılması üçün öz gənc həmkarları ilə Bülbülün rəhbərliyi altında respublikanın rayon və kəndlərində ekspedisiyalarda olur və ilk dəfə Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|