Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri Vüsalə Musalı
Yüklə 2,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MƏTNLƏRĠN NƏġRƏ HAZIRLANMASI PROBLEMLƏRĠ «Elm və təhsil» BAKI – 2012
- Knyaz ASLAN
- Böyük itkilər insanları dərinləĢdirir. NitĢe
- Hacı Seyfulla Ağacan oğlu Musayevin
| AZƏRBAYCAN MĠLLĠ ELMLƏR AKADEMĠYASI MƏHƏMMƏD FÜZULĠ adına ƏLYAZMALAR ĠNSTĠTUTU VÜSALƏ MUSALI MƏTNLƏRĠN NƏġRƏ HAZIRLANMASI PROBLEMLƏRĠ «Elm və təhsil» BAKI – 2012 Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 2 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar Ġnstitutu elmi Ģurasının 6 aprel 2012-ci il 3 saylı iclasının qərarı ilə nəĢr edilir. Elmi redaktoru: Nəsib GÖYÜġOV filologiya elmləri doktoru, Rəyçi: Knyaz ASLAN pedaqoji elmlər namizədi, dosent Korrektor: Ülkər SƏMƏDOVA Musalı (Səmədova) Vüsalə Azər qızı. Mətnlərin nəĢrə hazırlanması problemləri. – Bakı, “Elm və təhsil”, 2012, 261 s. Monoqrafiyada elmi, elmi-kütləvi, klassik ədəbiyyatın nəĢrə hazırlanma- sı və redaktəsi məsələlərindən bəhs olunmuĢdur. Dövri nəĢrlərin tipoloji əlamət- ləri və növləri Ģərh olunmuĢ, elmi jurnalların növlərindən, məqsəd və oxucu tə- yinatından asılı olaraq növ və janrlarından, elmi jurnalların nəĢri tarixindən və mərhələlərindən bəhs edilmiĢ, nəĢrə hazırlanma və redaktə xüsusiyyətləri, gizli rəyçilərə göndərilmə və s. problemləri iĢıqlandırılmıĢ, Azərbaycanda nəĢr olu- nan elmi jurnalların, Azərbaycanlı müəlliflərin elmi məqalələrinin Thomson re- yestrində öz əksini tapması, ölkəmizdəki elmi jurnalların bu agentliyin impact factorunu alması məsələləri və qarĢıda duran vəzifələr araĢdırılmıĢdır. AMEA Əlyazmalar Ġnstitutu Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 3 Böyük itkilər insanları dərinləĢdirir. NitĢe Qısa ömrünə üç müdrik insan ömrünü sığdırma- ğı bacarmış, şərəfli, ləyaqətli bir həyat sürmüş, qohumları, dostları arasında böyük hörmət qazanmış, ailəmizin qüruru, iftixarı, fəxri olan, mənəvi borcunu heç bir zaman ödəyə bilməyəcə- yim çox hörmətli qayınatam Hacı Seyfulla Ağacan oğlu Musayevin əziz xatirəsinə sonsuz ehtiramla ithaf edirəm. ÖN SÖZ Ġnsanların duyğularını, düĢüncələrini, mədəniyyətlərini və biliklərini baĢqa nəsillərə çatdırmaq üçün istifadə etdikləri ən mü- hüm vasitə yazı olmuĢdur. Yazı ixtira olunmamıĢdan öncə insan- lar, Ģəkil və simvollardan istifadə etmiĢlər. Daha sonra kağızın kəĢfi və əlyazma kitablarının meydana gəlməsi insan cəmiyyətinin mədəni tərəqqisinə öz dəyərli töhfəsini vermiĢdir. Bütün orta əsrlər boyu Azərbaycanda kitab sənətkarlığı insa- nın ictimai fəaliyyətinin ən sayılan, möhtəĢəm saray emalatxanala- rından tutmuĢ məktəb, mədrəsələrədək hər yerdə yüksək qiymət- ləndirilən mötəbər və nüfuzlu bir sahəsi hesab edilmiĢdir. Yüzillər ərzində Azərbaycan elmi və mədəniyyəti, o cümlədən kitab mədə- niyyəti öz himayədarı olan Azərbaycan aristokratiyasının – Ģahlıq, xanlıq və bəyzadəlik dünyasının vəsaiti ilə çiçəklənmiĢ, Müsəl- man ġərqinin ümumi mədəniyyətinin zinətləndirilməsinə xidmət etmiĢdir. Ölkənin iri Ģəhərlərində yaradılmıĢ kitab emalatxanala- rında və zəngin kitabxanalarda dünyanın ən böyük elm və mədə- niyyət korifeylərinin əsərləri köçürülərək tirajlanır və yayılırdı 1 . 1 Adilov M. Azərbaycan paleoqrafiyası. Bakı, 2010, s.180. Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 4 Orta əsrlərdə ġərq aləmində kitaba böyük dəyər verilirdi. Bu baxımdan XVI əsr Osmanlı Ģairi və təzkirəçisi Lətifinin kitab haq- qında yazdığı bir qəzəl xüsusilə diqqəti cəlb edir: “Hər dəm əhli-dillərün yanında yarıdur kitab, Munisi-ovqatı, yari-qəmküsarıdur kitab. Nitəkim əyləncəsidür malu-cahı cahilün, Əhli-irfanun da mali-bi-Ģümarıdur kitab. Yeg durur bin kani-zərdən əhli-fəzlə bir vərəq, Cahil almaz bir pula, netsün, nə karıdur kitab?! Kənzi-la-yəfnaya irər, padiĢahi-vəqt olur, Hər kimün gəncinəvü-gəncinədarıdur kitab. Gəl bərü, ey zülmət içrə abi-heyvan istəyən, Bu səvad içrə o eynün çeĢməsarıdur kitab. QönçəvəĢ diltəng olanun könlün açar gül gibi, San güli-sədbərgi-fəsli-novbaharıdur kitab. Ol kiĢi buldı cahan içində yari-bi-xələl, Ey Lətifi, hər kimün yanında yarıdur kitab” 2 . Taxta qəliblərlə kitab çapı (ksiloqrafiya) VII əsrdə Çində meydana gəlmiĢ və bu çap üsulu yaponlar, koreyalılar və uyğur türkləri arasında da yayılmıĢdır. Minlərcə simvoldan ibarət Çin yazısı üçün bu cür çap olduqca yararlı idi. Ksiloqrafik çapda hər hansı bir mətnin bir səhifəsi ağac qəlibinə güzgü görüntüsü Ģəklin- də qazıldıqdan sonra qəlib üzərinə mürəkkəb gəzdirilib, kağıza ba- sılaraq çap edilirdi. Bir müddət sonra ksiloqrafik çap metodunun ġərqi Türküstan üzərindən Ġslam dünyasına keçdiyinin Ģahidi olu- ruq. Belə ki, Misiri idarə etmiĢ Fatimilər sülaləsinin hakimiyyəti 2 Latifi. TezkiretüĢ-Ģuara ve tabsıratün-nuzama (inceleme – metin). Hazırlayan: R.Canım. Ankara, 2000, s.86. Yüklə 2,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|