Metodik vəsait/tərt ed. R. Məmmədli; red. S. Məlikzadə; ix red
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sərvaz Hüseynoğlu
- Təranə Vahid
- Kitabxanaçı
- "Ölülər yalan danışmır", "Mis qazan", "Talada", "Ümid", "Xınalıq"
- "Xallı maral"
- "Toy dəvətnaməsi"
- "Qarlı aşırım"
9
Fərman Kərimzadə ölməz əsərləriylə, böyük vətəndaşlıq qüruruyla özünə əbədi heykəl qoyub getdi. Sərvaz Hüseynoğlu, Yazıçı, şair Qırmızı ilğımın puç və əfsanə olduğunu yazıçı fəhmi ilə çoxlarından əvvəl Fərman Kərimzadə duymuşdu. Yazıçı “Qarlı aşırım” romanı ilə aldanmış insan selini dayandırıb bəylikdən köləliyə sürüklənən bir xalqa aşırımın o üzündəki həqiqəti göstərirdi… Təranə Vahid, Yazıçı
Roman və hekayə ustası kimi tanınan Fərman Kərimzadənin bir neçə kitabı işıq üzü görmüşdür. Həmin kitabların icmalının keçirilməsi də oxucularda maraq doğurar. İcmalın keçirilməsinə kitabxanaçı əvvəlcədən yaxşı hazırlaşmalıdır. Bu məqsədlə kitabxanada Fərman Kərimzadənin kitablarının sərgisi təşkil olunur. Kitabxanaçı oxuculara kitab icmalının nə vaxt keçiriləcəyi haqda məlumat verir. Təyin olunmuş gündə yazıçının qələmə aldığı kitabların icmalı keçirilir. Əvvəlcə Fərman Kərimzadənin həyat və yaradıcılığı haqqında oxuculara məlumat verilir. Kitabxanaçı: - Ədəbiyyatımızda tarixi roman janrının ən qüdrətli yaradıcılarından biri, hekayə ustası, dramaturq, publisist və yüksək ziyalı anlayışını ömrü boyu şərəflə daşıyan Fərman Kərimzadə zəngin və mürəkkəb bir həyat yolu keçmiş, gördüklərini, yaşadıqlarını, düşündüklərini parlaq bədii boyalarla əks etdirmiş və mədəniyyətimiz tarixində qiymətli irs qoyub getmişdir.
10
Fərman Kərimzadənin 1958-ci ildə qələmə aldığı "41 nömrəli ayaqqabı" hekayəsi ilk təcrübə olsa da, müharibənin fəlakət dolu nəticələrini təsirli bir dillə oxucuya çatdırır. "Son eksponat", "Toy toğlusu" hekayələri də müharibənin ağrı- acılarından bəhs edir. "Son eksponat"da ana qəhrəmanlıqla həlak olmuş oğlunun muzeydəki köynəyini - öz əli ilə toxuduğu köynəyi qorumağa çalışır, oğlunun sinəsini dəlib- deşən güllə yerini muzeydəki baxımsızlıqla, köynəyə güvə düşməsi ilə əlaqələndirir. F.Kərimzadə hadisələrin məntiqini tutmağı, obrazların mənəvi-psixoloji aləmini aydın cizgilərlə əks etdirməyi bacaran sənətkardır. Bu cəhət onun müharibə mövzusunda yazdığı hekayələrlə yanaşı, "Ölülər yalan
başqa hekayələrində, "Xallı maral", "Toy dəvətnaməsi" povestlərində də güclü və qabarıqdır. Povestlər işıqlı idealları təbliğ edir, xalq malını dağıdanları, israfçıları, əliəyriləri, tüfeyli və kübar yaşayış tərzini ifşa edir.
zümrənin ad günləri və müxtəlif işrət məclisləri üçün bir-bir kəsdirib apardıqları xallı maralların qoruğunu dağıdır, "təbiət bu maralları o cür canavarlardan daha yaxşı qoruyar",-deyə onları təbiətin qoynuna qovur.
zavoddan oğurladığı bir maşın spirti sata bilməyib qamışlı gölməçəyə boşaldan baş şərabçı Vəli özü də həmin gölməçənin qurbanı olur. Ümumiyyətlə, yazıçının hekayə və povestləri maraqlı, yaddaqalandır. Lakin Fərman Kərimzadə imzası daha çox tarixi romanlar müəllifi kimi məşhurdur. 1967-ci ildə çap olunmuş
F.Kərimzadə "Qarlı aşırım"da 30-cu illərin ziddiyyətlərini, 11
kollektivləşmə dövrünün çətinliklərini, özündən əvvəlki nəsr ustalarını təkrar etmədən, tamamilə yeni ruhda əks etdirdi. 30- cu illərə 60-cı illərin və altmışıncıların gözü ilə baxış, hadisələrin dolğun-dürüst mənalandırılması bu əsəri oxuculara sevdirdi. F.Kərimzadə “Qarlı aşırım”la Azərbaycan tarixi romanında yeni bir səhifə açdı, çox tezliklə yetmişinci illərin sayılan yazıçılarından birinə çevrildi və həmin roman əsasında film də çəkildi. O,“Qarlı aşırım”la, İsmayıl Şıxlının “Dəli Kür” romanı kimi, Azərbaycan ədəbiyyatında yeni bir hadisənin əsasını qoydu. Hər iki yazıçımız qəhrəmanlarını təkcə sinfi- siyasi ədəbi platformadan deyil, həm də bir insan kimi, yaxşı və naqis cəhətləri ilə vəhdətdə təsvir etdilər. Bəli, onlar bu yolu, həyatı və insanları sinfi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, həm də bütün insani keyfiyyətlərilə təsvir etdilər. “ Qarlı aşırım” romanında da hadisələr keçən əsrin iyirminci-otuzuncu illərində cərəyan edir. Burada da sinfi mübarizədən söhbət gedir. Amma müəllif sinfi toqquşmaların təsvirindən daha çox, bu konfliktdə, bu toqquşmada iştirak edənlərin daxili dünyasına enir.
Əsərdə Kərbəlayı İsmayıl quruluşla barışmır və onun məntiqi də tutarlıdır: ”Mənə dəyən kimə dəysəydi, indiyə qədər on dəfə silah götürərdi. Adamın varına da toxunarlar, torpağını da götürərlər, nə olar, elə bilərəm əl çirkidi. Bəs hörmətə sözün nədir? Kişiliyə sözün nədir? Axı birdən-birə hər şeyi adamın əlindən almazlar”. Onun dostu, bolşevik mövqeyini qəbul edən Abbasqulu bəy də öz inadında haqlıdır. Çünki o, nahaq qan tökməyin, qırğının əleyhinədir. Beləliklə, iki dünyagörüşü üz-üzə gəlir. “Qarlı aşırım” xarakterlər romanıdır. Fərman Kərimzadə obrazların adi hərəkətlərini ustalıqla təsvir etməklə yanaşı, onların daxili aləmi də əks etdirir. Romanda təsirli səhnələr çoxdur. Kərbəlayı İsmayılla Abbasqulu bəyin görüşü, yaxud Qəmlonun qəddarlığını üzə çıxaran səhnələr romanı oxuyan
Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|