Metodik vəsait/tərt ed. R. Məmmədli; red. S. Məlikzadə; ix red
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Xalqa aşırımın o üzündəki həqiqəti göstərən sənətkar”, “Tarixi romanlar müəllifi Fərman Kərimzadə”, “ Fərman Kərimzadə
- I aparıcı
- Elektron resurslar
- Uşaqlar üçün
- Xəlilzadə F.
- Kazımov Q.
- Səmədov A.
- Vahid T.
- Xalqa aşırımın o üzündəki həqiqəti göstərən
22
tərtib olunmalı, tədbirin keçiriləcəyi vaxt müəyyən olunmalıdır. Proqramda konfransda çıxış edəcək
qonaqların, ədəbiyyatşünasların və şagirdlərin adları, onların çıxış edəcəkləri mövzular, tədbirin keçiriləcəyi məkan və zaman qeyd olunur. Konfrans zamanı Fərman Kərimzadə yaradıcılığına yaxından bələd olan jurnalist, yazıçı və şairlərin çıxışları dinlənilir. Yaxşı olar ki, konfransa yazıçının yaradıcılığı ilə daha yaxından maraqlanan professor Yavuz Axundlu, xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı, professor Qəzənfər Paşayev, yazıçının qızı Yeganə Kərimzadə, jurnalist Təranə Vahid dəvət olunsun. Oxucu konfransının planını sizə təqdim edirik: 1. Giriş hissə (Fərman Kərimzadə həyat və yaradıcılığı haqqında məruzə) 2. Fərman Kərimzadənin yaradıcılığı haqqında kitabxana rəhbərliyinin, jurnalist, yazıçı və şairlərin çıxışları. 3.Yuxarı sinif şagirdlərindən ibarət oxucuların Fərman Kərimzadənin müxtəlif əsərləri ətrafında məruzələri. 4. Konfransın yekunu.
Yubiley tədbirləri arasında xatirə gecəsi özünəməxsus yer tutur. Xatirə gecəsinə müxtəlif başlıqlar vermək olar: “Xalqa aşırımın o üzündəki həqiqəti göstərən sənətkar”, “Tarixi romanlar müəllifi Fərman Kərimzadə”, “ Fərman Kərimzadə bir insan kimi...”, Aşırımın o üzündəki həqiqət…». "Qarlı aşırımdan Axırıncı aşırıma doğru”, , “Ölümsüzlüyün zirvəsinə ucalan insan” və s. Fərman Kərimzadəyə həsr olunmuş xatirə gecəsinin ssenarisini sizə təqdim edirik.
23
olunurlar. ) I aparıcı: - Salam hörmətli qonaqlar, əziz dostlar. II aparıcı: - Bildiyimiz kimi, bu il söz ustası, tarixi romanlar müəllifi kimi tanınan yazıçımız Fərman Kərimzadənin 80 illik yubileyi qeyd olunur. Bu münasibətlə kitabxanamızda təşkil olunmuş xatirə gecəsində hamınızı xoş gördük. I aparıcı: - Çoxəsrli Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində Fərman Kərimzadə adı və yaradıcılığı xüsusi yer tutur. Yazıçı Fərman Kərimzadə doğma xalqın milli-mənəvi sərvətinin inkişafına ömrünü səxavətlə sərf etmiş, ona öz yazışı, publisist qələmi ilə xidmət göstərmişdir. Görkəmli söz ustası geniş planlı əsərlərində millətinin həyatını, eyni zamanda doğma yurdun mənzərələrini, tarixini əks etdirmişdir.
Fərman Kərimzadə insanlara qəlbən bağlı idi. O, yaşamağı, həyatı, təbiəti çox sevirdi. İçindəki göynərtisi, iztirabı, başının üstündəki tüstü-dumanıyla sanki Ağrı dağıydı.”Vedinin yanı dağlar” deyimini eşidəndə gözündən gilə-gilə yaş axardı. Ağlı, mənəvi saflığı ilə Tanrı onu xoşbəxt yaratmışdı. Ancaq onun içində ağır yurd həsrəti vardı...
Hər dəfə onun ssenarisi əsasında çəkilən “Axırıncı aşırım” bədii filmi ekranlarda nümayiş etdiriləndə millətimizin yaşadığı çətin günlər, keçdiyi ağır yollar yenidən göz önündə canlanır. Abasqulu bəy kimi vətənpərvərlərdən, Kərbəlayi kimi “Namus-qeyrəti, duz-çörəyi” urvatlı tutanlardan qürur hissi duyuruq.
Fərman Kərimzadə zəngin ədəbi-bədii irs yaratmış, istedadlı nasir, publisist və ictimai xadim kimi şöhrət qazanmışdır. O, uşaqlıq illərini Ağrı dağının romantik qoynunda yerləşən
24
cənnət Vedibasarda keçirmiş, mənəvi aləmini zənginləşdirmiş, təbiətin gözəlliklərindən zövq almışdır. Kafiq qalası, Görsən dağları, soyuq bulaqlar, şır-şır axan çaylar, al-yaşıl geyinmiş bağlar-bağatlar, nərgizli, bənövşəli, yasəmənli tarlalar, çəmənliklər, Dədə Qorqud keçən müqəddəs yerlər Fərman Kərimzadəni təbiətin vurğunu etmişdir. İnsan qəlbini təlatümə gətirən bu yerlər, cənnətməkanlar F.Kərimzadənin bədii-estetik zövqünün zənginləşməsində müstəsna rol oynamışdır.
istəklərini poetik dillə ifadə etmişdir.
Gördüyüm iş əbədiymiş, dərinmiş, Bu qayalar Qorqud nəğmələriymiş Pərdəsi daş, qundağı daş, simi daş, Bu tamburu çalan lazım, a qardaş.
Vətən niskili, yazılmamış sənət inciləri, deyilməmiş publisist sözləri qəlbində qalan Fərman Kərimzadə doğma ata-baba yurdu Vedi həsrətilə dünyasını dəyişmişdir. Xalq şairi Səməd Vurğun gözəl demişdir ki, vətəninin, elinin qədrini bilən, sevərək yaşayan, sevilərək dünyasını dəyişən sənətkarlar ölmürlər, zəngin bədii irsilə əbədi yaşayırlar. Fərman Kərimzadə ölümsüzlüyün zirvəsinə ucalan və milyonların qəlbində əbədi yaşayan sənətkardır.
həyatda da özünəməxsus insan idi. Bütün ağlı, insanlığı, mənəvi gözəlliyi ilə Allah onu xoşbəxt yaratmışdı. Amma bu xoşbəxtliyin içində kənardan heç kəsin görmədiyi, duymadığı bir dərd vardı... Yurd həsrəti, vətən dərdi.
ilə şəxsi taleyi arasında qəribə bir oxşarlıq vardı. Əsrlər boyu xalqının başına gələn dərdlər, faciələr, bəlalar onun da taleyindən yan keçməmişdi. XX əsrdə ən faciəli tarixini yaşayan Vedi və vedililər dəfələrlə məkrli erməni siyasətinin
25
qurbanı olub, deportasiyaya məruz qalıb. 1948-ci ildə başlanan deportasiyada onun da nəsli, el-obası sürgünlərə, səs-küysüz soyqırımlara düçar oldu. Fərman Kərimzadə də bu taleyi yaşadı. Ancaq illər keçsə də Vedini unuda bilmədi. Ağrı dağının ağrılarını ürəyində daşıdı. 1988-1989-cu illərdə Vedinin qara günləri yenidən başladı. Bu dəfə dərd batmanla gəldi. Bu dəfə Vedidə bir nəfər də azərbaycanlı qalmadı.
bir sevgi idi. Bəlkə ona görə də xalqının başına gələn fəlakətlərin kökünü keçmişdə axtarırdı. O illərdə Fərman Kərimzadə Vedibasarın sözə qarışıb qələmlə döyüşən sərkərdəsi, başındakı tüstü-dumanı ilə elə bil Ağrı dağının özü idi. Vedinin adı çəkilən kimi gözündə yaş gilələnir, dilindənsə ürəkləri titrədən bayatı qopurdu:
Vedinin yanı dağlar, Ürəyi, canı dağlar,
Burda bir el var idi, Siz deyin, hanı dağlar?!
Çox az adam bilir ki, bu bayatının müəllifi Fərman Kərimzadəd ir. O, yazıçı olmamışdan əvvəl rəssam idi.
Onlar ki, əbədi yatmalıydılar. Hər vaxt yuxumuzda minib atlara İqlimdən-iqlimə çapmalıydılar.
hekayəsi ilə gəlmiş, sonra böyük tarixi hadisələri qələmə alaraq gözəl romanlar müəllifi kimi tanınmışdı Fərman Kərimzadə. Onun hər uğurlu əsərinin əsasında Azərbaycanın tarixi həqiqətləri, qəhrəmanlıq səhifələri dayanırdı. 26
Deyirlər, Fərman Kərimzadə bahar çağı çiçəkləyən şaftalı ağacını çox sevərdi. Bəlkə ona görə ki, çiçəkləyən şaftalı ağacı insanın çəhrayı arzularına bənzəyir. O, ömrü boyu ağlı- qaralı dünyadan çəhrayı rəngə doğru can atırdı. Arzuları, əməlləri, istəkləri şaftalı ağacının çiçəkləri kimi işıq saçdı.Meyarlar dəyişsə də,o öz zirvəsində necə varsa, eləcə də əzəmətli qaldı.Baharda dünyaya gələnsənətkar elə baharda da 1989-cu il mayın 17-də dünyasını dəyişdi. II aparıcı: - Fərman Kərimzadə zəngin tarixi romanlar yaratmış sənətkar, yüksək ideyalı hekayələr, povestlər, etnoqrafik eskizlər, oçerklər, məqalələr, insan qəlbini təlatümə gətirən poetik əsərlər müəllifidir. Onun bədii yaradıcılığı və rəssamlığı bir-birini tamamlayır, ona dərin hörmət qazandırırdı.
şeyi real həyatla vəhdətdə qəbul edirdi. Onu əbədiyaşar edən tarixi romanları, povest və hekayələridir. F. Kərimzadə Azərbaycan xarakterinin mahir yaradıcısı, əsl vətəndaş kimi Azərbaycan namusunun bir parçası idi. Fərman Kərimzadə bədii yaradıcılığı ilə pedoqoji fəaliyyətini vəhdətdə inkişaf etdirmiş, tarixi sənədləri, arxiv materiallarını, memuarları, səyahətnamələri, monoqrafiyaları, tədqiqat əsərlərini, dissertasiyaları, əlyazmalarını, şəxsi məktubları axtarıb tapmış, çox diqqətlə nəzərdən keçirmiş və tarixi romanlar yazmaqdan ötrü zəngin mənbə toplamışdır. Ixtisasca rəssam olan F.Kərimzadə maddi-mədəniyyət abidələrinə böyük maraq göstərirdi. Onun topladığı materialllar zəngin salnamə mahiyyətli misilsiz xəzinə olmuşdur. Buna görə də Fərman Kərimzadənin əsərləri ədəbi-tarixi salnamə təsiri bağışlayıb yaşayır və müdrik sənətkarı milyonların qəlbində yaşadır.
gətirdiyindən yaradıcılığında obrazlar qalereyası da olduqca real və zəngindir. Həmkarları yaşadığı dövrlə bağlı ədəbi əsərlərini yazanda o, yaddaşımızın üstünə çökmüş hisi, pası bir 27
kənara atıb əsl ədəbiyyat nümunələri yaratdı. Fərman Kərimzadə maraqlı yazıçı olduğu kimi, həyatda da özünəməxsus insan idi.
xatirəsində həmişə yaşayir. Həyatı boyu o, çox aşırımlardan keçdi, çox maneələrlə üzləşdi, amma axırıncı aşırımı – xalqının, əzizləri vedililərin böyük dərdləri qalaqlanan axırıncı aşırımı keçə bilmədi. O aşırımda F.Kərimzadə heykələ döndü. Cəmi 52 il ömür sürmüş gözəl ədibin, qeyrətli vətəndaşın yaradıcılığı, xüsusən milli yaddaşımızın oyanmasında mühüm rol oynamış tarixi romanları ona ölməzlik qazandırdı. Bizə qalan da onun əsərləri və “Qarlı aşırım” romanı əsasında rejissor Kamil Rüstəmbəyovun 1971-ci ildə yazıçının öz ssenarisi əsasında ekranlaşdırdığı “Axırıncı aşırım” filmi oldu. O film ki, Azərbaycan kinosunun şah əsərlərindən biridir. Fərman Kərimzadənin əsərləri bundan sonra da tarixin aşırımlarını inamla aşacaq və ədəbiyyatımızda özünəməxsus, təkrarsız söz-sənət inciləri kimi yaçayacaq.
28
Əsərləri:
Seçilmiş əsərləri : 5 cilddə. II cild : Çaldıran döyüşü : roman. - Bakı : Ağrıdağ, 2003. - 324 s. Seçilmiş əsərləri : 5 cilddə. IV cild : Təbriz namusu. Vedinin yanı dağlar. - Bakı : Ağrıdağ, 2005. - 320 s.
Seçilmiş əsərləri : 5 cilddə.V cild : Qoca qartalın ölümü. - Bakı : Ağrıdağ, 2007. - 248 s.
Çaldıran döyüşü : roman. - Bakı : Kitab klubu, 2016. - 368 s. Xudafərin körpüsü : tarixi roman. - Bakı : Çaşıoğlu, 2007. - 328 s. - (Azərbaycan Ədəbiyyatı).
Xudafərin körpüsü : tarixi roman. - Bakı : Kitab klubu, 2016. - 448 s.
Qarlı aşırım : tarixi roman. - Bakı : Kitab klubu, 2016. - 400 s. Xallı maral: hekayə // Azərbaycan nəsri antologiyası. – Bakı : Şərq-qərb, 2006. 170-200.
Xudafərin körpüsü [Elektron resurs] / Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi. - Elektron mətn. - Bakı : İnnovativ Tədris Mənbələri (İTM) QSC, 2012. - 1 el. opt. disk (CD-ROM) : birrəngl. : il. ; 12 sm. - (Nizami layihəsi).
29
"Tutdum orucu İrəmazanda" ; "Hophop" : Mirzə Ələkbər Sabir haqqında hekayələr // Seçilmiş əsərləri. 5 cilddə.– Bakı : 2007. – C.5. - S. 194-202.
Şah İsmayılın uşaqlıq illəri : "Xudafərin körpüsü" romanından parşalar // Talvar. - Bakı : Təhsil, 2009. - S. 91-100. - (Məktəb Kitabxanası). Haqqında Kitablarda Axundlu Y. Fərman Kərimzadənin tarixi romanları // Mənim ədəbi dünyam. - B. : Maarif, 1998. - S. 123-140. Paşayev Q. Fərman Kərimzadə // Borcumuzdur bu ehtiram. - B. : Qarabağ, 2010. - S. 102-104.
Xəlilzadə F. Gedən gəlmir, gələn qalmır, əcəb sirr... : Fərman Kərimzadə haqqında // Azərbaycan. - 2007. - 4 mart. - S.8..
Ulduz. - 2007. - № 5. - S.45-48. Kazımov Q. Təyyar Salmanoğlunun düşüncələri : [Fərman Kərimzadənin "Qarlı aşırım" romanının tədqiqi əsasında maraqlı bir tədqiqat] // Kaspi. - 2017. - 7 yanvar. - № 2. - S. 21.
Kəlbiyeva A. Tarixi məqam və yaşantılar : yazıçı Fərman Kərimzadə haqqında // Mədəni Maarif.-2011.- №12.-S.51-52. 30
Kərimzadənin qızı Yeganə Kərimzadə ilə söhbət / yazdı: Sərvaz] // Ədəbiyyat qəzeti. - 2007. - 28 dekabr. - S. 4. Paşayev Q. Deyilən söz yadigardır... // Ədəbiyyat qəzeti. - 2009. - 24 iyul. - S. 4. - Bu başlıq altında müəllifin Nigar Rəfibəyli, Hüseyn Arif, Fərman Kərimzadə haqqında çıxışları cəmlənmişdir. Salamoğlu T. Qarlı aşırım - sarsıntısından doğan işıq : tənqid və ədəbiyyatşünaslıq : [Fərman Kərimzadənin "Qarlı aşırım" romanı haqqında] // Azərbaycan. - 2016. - № 4. - S. 193-202.
70 // Ədəbiyyat qəzeti. - 2007. - 28 dekabr. - S. 4. Vahid T. Fərman Kərimzadə, şaftalı çiçəkləri və bir də "Axırıncı aşırım" : O, Ömrün aşırımlarını aşa bilməsə də, tarixin aşırımlarını aşacaq və ədəbiyyatımızda əbədi qalacaq // Mədəniyyət. - 2012. - 2 mart. - № 15. - S. 13. Vahid T. "Qarlı aşırım"dan "Axırıncı aşırım"a doğru : Fərman Kərimzadə haqqında // Mədəniyyət. - 2011. - 2 mart. - № 16. - S. 13.
Ədəbiyyat qəzeti. - 2012. - 16 mart. - № 10. - S. 6. İnternetdə
Kərimzadə F. Xudafərin körpüsü // kitabxana.net Kərimzadə F. Çaldıran döyüşü // bookmate.com/books/ Yazıçı şəxsiyyət... Fərman Kərimzadə sənətkar kimi də, şəxsiyyət kimi də vaxtdan ucada dayanbr // www.kitabyurdu.org. – Şərq. – 2011. – 1 iyun. – S.11. Bir vətənpərvər yazıçı var idi... //www.azadliq.info
31
sənətkar-Fərman Kərimzadə (metodik vəsait) Kompyuter yığımı və dizayn: Ruhiyyə Məmmədli Ünvan:AZ-1022 Bakı şəh.,S.Vurğun küç.88; E-mail: childlibbaku@yahoo.com URL:www.clb.az F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında çap olunmuşdur. Sifariş: 06 Çapa imzalanmışdır:02.02.2017 Tirajı:100 Pulsuz.
Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|