Microsoft PowerPoint Merkantilim-Fizyokrasi [Uyumluluk Modu]

---

MERKANTİLİZM-FİZYOKRASİ

Doç.Dr.Dilek Seymen

---

Merkantilizm

1450 –1750 Ortaçağ Sonrası- Sanayi devrimine kadar

İ

lk İktisat Doktrini ve Politikası (Ticari Kapitalizm)

Ortam: 

Feodalizmin yıkılışı ve milli devletlerin kuruluşu

Coğrafi Keşifler ve yeni buluşlar, Avrupa ticaretinin gelişmesi

Güçlü devletlerin kurulması yönünde merkantilistlerin görüşleri:

-Tüccarın çıkarı ile ulusal çıkarlar çakışmaktadır; Ticari Merkantilizm, ticari 

-Tüccarın çıkarı ile ulusal çıkarlar çakışmaktadır; Ticari Merkantilizm, ticari 

kapitalizm

-Güçlü nüfus; güçlü donanma, sanayi (imalat) için ucuz emek, nüfus artışı 

-Para (altın ve gümüş); mevcut rezervlerin artırılması, ihracat yoluyla altın arzı 

artışı, sömürgecilik…

-Aktif ticaret bilançosu; ihracat desteklenmeli, ithalat kısıtlanmalı

-Devlet müdahalesi, iktisadi milliyetçiliğin temelleri…

-İmalat sanayiinin gelişimine destek, tarım ihmal edilmiştir.

---

Thomas Mun

(1571-1641) 

A Discourse of  Trade from England unto the East 

Indies (1621) (İngiltere'den Doğu Hindistan'a Olan Ticaret Üzerine)

Mun, ilk kitabı olan İngiltere'den Doğu Hindistan'a 

Olan Ticaret Üzerine adlı kitabında, 

Hindistan'dan ithal edilmiş olan madenlerin, ucuz 

fiyatlarla alınıp daha sonra işlenerek yüksek 

fiyattan Hindistan'a ihraç edilmesi ile İngiltere'ye 

fiyattan Hindistan'a ihraç edilmesi ile İngiltere'ye 

ithal edilen madenden daha fazla değerli 

madenin ihraç yolu ile girdiğini ortaya koyar.

Mun, ölümünün ardından oğlu John Mun 

tarafından yayımlanan England's Treasure by 

Foreign Trade (1630), (Dış Ticaret Yoluyla 

İ

ngiltere'nin Zenginliği) adlı kitabıyla tanınır.

---

Merkantilizme Yöneltilen Eleştiriler;

Aktif ticaret bilançosu görüşündeki çelişkiler: ülkede üretim

ve tüketim malları kıt iken, altın ve gümüş bolluğu,

enflasyon (J.Bodin), ithalata getirilen aşırı kısıtlamalar,

Tarım ihmal edilmiştir (sanayinin hammaddesi)

Sanayileşme

ve

aktif

ticaret

bilançosu

çelişkisi:

Sanayileşme

ve

aktif

ticaret

bilançosu

çelişkisi:

sanayileşme belli ölçüde yatırım malı ithalatını zorunlu

kılmakta

---

Fizyokrasi

Merkantilizme tepki olarak doğmuştur.

İ

nsan tabiatın bir parçasıdır ve tabiat kanunları onun için de geçerlidir,

Servetin kaynağı toprak ve tarımsal üretimdir,

Net hasılayı yaratan tek faaliyet tarımdır,

Toplum üç sınıfa ayrılır: toprak sahipleri, sanayici ve tüccarlar, çiftçiler

Toplum 

sınıfa ayrılır: toprak sahipleri, sanayici ve t ccarlar,  ift iler

Tek vergi politikası uygulanmalıdır,

Diş ticaretin başlıca görevi tarım ürünlerine dış alemde yeni mahreçler bulmak 

ve bunların ihracatını arttırmaktır,

Ülkeye avantaj kazandıran sanayi malları ihracatı değil, tarım ürünlerinin 

ihracatıdır. 

Bu nedenle tarım ürünlerinin satışını sınırlayan engeller kaldırılmalıdır.

Ticaretin amacı tarımsal fiyatları düşürmek değil, yükseltmek olmalıdır.

---

François Quesnay (

1694

-

1774

), Tableau Economiqque (1758)

1752, 15. Kral Louis 'in hekimi.

Quesnay, 

Wersailles

şatosunda kendisine ayrılan dairede 

Diderot

, 

Turgot

, 

Mirabeau

markisi, Dupont de nemours, 

Lemercier de La Riviére gibi iktisat sorunlarıyla ilgilenen 

ve ilerde fizyokrat grubunu oluşturacak olan saray çevresi 

kişilerini bir araya getirdi.

kişilerini bir araya getirdi.

Toplum konusunda genel bir kuram ileri süren ve biri felsefi 

("doğal düzen") öbürü iktisadi ("katışıksız ürün") nitelikli iki 

temel kavrama dayanan fizyokrasinin ya da fizyokratlar 

okulunun kurucusu Quesnay , öğretisini, 

Diderot

'un 

Ansiklopedisi'ne yazdığı iki maddeyle ("çiftçi" (

1756

) ve 

"tahıl" (

1757

) ) ortaya koydu.

1758

'de doğal iktisat yasaları görüşünü biçimlendirdiği 

temel yapıtı İktisadi Tablo’yu yayınladı.

---

Zamana ve mekana bağlı olmayan evrensel iktisat 

kanunları geliştirmeye uğraşmışlardır,

Üretimi net hasıla yaratmak olarak tanımlamışlardır.

İktisat politikalarında aşırı liberal davranmışlardır,

Fizyokrasiye yöneltilen eleştiriler;

Fizyokrasiye yöneltilen eleştiriler;

İktisat politikalarında aşırı liberal davranmışlardır,

Tek vergi politikası ile devletin masraflarını sadece bir 

kesimin üzerine yüklemişlerdir.

---

Kaynakça

ACAR, Sadık (2000), Uluslararası Reel Ticaret:

Teori, Politika, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları,

İ

zmir.

KİBRİTÇİOĞLU,

Aykut

(1996),

Uluslararası

KİBRİTÇİOĞLU,

Aykut

(1996),

Uluslararası

(Makro) İktisat Okumalar, Ankara Siyasal

Bilgiler Fakültesi, Ankara.

KRUGMAN, Paul, Maurice OBSTFELD ve Marc

MELITZ, (2012), International Economics: Theory

and Policy , 9/E, Pearson.