Microsoft PowerPoint Yabancı Cisimler Ders ppt [Uyumluluk Modu]



Yüklə 65,82 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix20.10.2017
ölçüsü65,82 Kb.
#6046
növüYazı


Trakeobronşial Yabancı Cisimler

Dr. Refik ÜLKÜ


TARİHÇE

Yazılı tarihte aspirasyona ilişkin ilk olgu 

MÖ 475 

yılında 


üzüm çekirdeği aspirasyonu 

sonucu ölen Yunanlı şair 

Anacreon’dur 

Aspirasyona ilişkin 

ilk bilimsel deneyin John Hunter 

tarafından 1781

’de bir sığır üzerinde yapıldığı 

bilinmektedir. 

Anestezi sırasında oluşan aspirasyonla

ilgili ilk ölüm olayı 

ise 

1848’de Sir JY Simpson 



tarafından bildirilmiştir. Katı 

maddelerin ve asit özellikteki mide içeriğinin aspirasyonu 

sonucu gelişen klinik tablolar ilk kez 1946 yılında 

Mendelson tarafından tanımlamıştır. 




• YC lerde  

tanının erken konulması 

ve

gerekli 



müdahalenin 

yapılması önemlidir. 

• Erken dönemde yapılan müdahale ile  yabancı cisim 

çıkartılırsa komplikasyon gelişmez ya da müdahale sonrası 

uygulanacak konservatif tedavi ile düzelebilen  pulmoner 

değişiklikler olabilir. 

• Erken dönemde tanı konulup gerekli müdahalenin 

yapılmadığı olgularda ise 



tekrarlayan pnömoni, akciğer 

absesi  ve bronşektaziye 

kadar farklı komplikasyonlarla 

karşılaşılabilir. 

• Distal bronş sistemine kaçmış yabancı cisimlerin sessiz 

kalabileceği, ve yine bu yabancı cisimlerin organik yabancı 

cisimler olması halinde ciddi mukozal enflamasyon ve 

granülasyon dokusu oluşturabileceği bildirilmiştir. 

Deneysel çalışmalar 



bronşa aspire edilen fıstığın 

intrabronşiyal 30 gün kalmasının kartilaj 

destrüksiyonu 

fibrozis ve bronşektazi oluşturabileceğini 




İNSİDANS

YCA’ ları her yaşta görülebilir. 

Yetişkinlerde çocuklara göre azdır. 

Çocukluk çağında  ve sıklıkla 1-3 yaş 



grubu arasında görülürler. (% 85 gibi 

büyük bir çoğunluğu 3 yaş altında ).  

Erkek çocukların daha fazla yabancı cisim 



aspirasyonuna maruz kalırlar. (2/1)


 Yabancı cisim aspirasyonları, yaş, cins, 

meslek, kültürel hayat, sosyo-ekonomik 

durum, gelenek ve göreneklerle yakından 

ilgilidir. 

 Özellikle gelişmekte olan ülkelerde eğitim 

yetersizliği ve ihmal gibi nedenlerle yabancı 

cisim aspirasyonları sık görülür 



Bebek ve çocuklardaki 

?

Bu yaştakilerin etraftaki 



objelere ilgilerinin 

fazlalığı

tanımak amacıyla ağızlarına alma 



eğilimleri

molar dişlerinin olmaması sonucu 



çiğneme fonksiyonlarının yeterli olmaması

yemek 



yerken bağırıp ağlayabilmeleri ve bu esnada ağız 

içerisinde bulunan besinleri aspire edebilmeleri

hava yolunun korunması ile ilgili noromuskuler 



mekanizmaların yeterince gelişmemiş olması

önde 


gelen sebepler arasındadır


Trakeobronşiyal sisteme aspire edilen 

yabancı cisimler, trakeobronşiyal sistemin 

anatomik dallanma yapısından dolayı 

genellikle sağ bronşiyal sisteme lokalize 

olurlar. 

Sağ ana bronş sola nazaran daha kısa, daha 

geniş ve yönü trakeanın yönüne daha 

yakındır. 

Çocuklarda ise ana bronş açıları ve 

boyutları erişkinlere göre birbirine yakındır. 

Bu nedenle çocuklarda YCA ları sağ bronşa 

bir miktar daha fazla kaçsa da hemen hemen 

her iki ana bronşta eşit olarak görülürler



Trakeobronşial sisteme aspire edilen yabancı cisimlerin %20'si 

glottis ve supraglottisde, 

■ %7'si trakeada, %48'i sağ ana ve %25'i sol ana bronkus’ ta 

lokalizedir. 

■ Semptom, morbidite ve mortalite 

oranları yabancı cismin boyutu, tipi ve 

lokalizasyonuna göre değişir.

%7

%48


%25


Risk altındaki diğer populasyon ise özellikle 

takma 

dişli ve nörolojik defîsitli



yaşlı insanlardır. 

Bir yaşından küçük infantlarda



yabancı cisimlerin 

inhalasyonu 

aksidental ölümlerin en sık rastlanılan 

sebebini


oluşturmaktadır. 

■ İnfantlar tarafından aspire edilen tipik materyaller 

çekirdek, fındık, fıstık, sert sebze parçaları ve küçük 

plastik oyuncak parçalarıdır. 

■ Erişkinlerde sık rastlananlar ise toplu iğne, et, takma 

diş veya şişe kapaklarıdır. Normal insanlarda da 

trakeobronşial yabancı cisimlere rastlanmaktadır. 





SEMPTOMLAR

■ Larenkse aspire edilen yc, lerde ; 

■ Genellikle subtotal ve total obstrüksiyon hipofarengeal bölgede olur 

(%98). Eğer obje çok büyük ve havayolunu total oklüze etmişse ses 

yerine panik halinde el-kol hareketleri ve progresif siyanoz görülecektir.

■ Buna tanık olunduğu takdirde Heimlich manevrası objenin çıkarımı 

için en emniyetli metoddur. 

öksürük


tıkanma ve 

boğulma hissi

boğuk ses 

çıkarma 


siyanoz


■ Eğer obje bronşa geçerse, ki daha geniş olmasından ve daha 

vertikal aksından sağ ana bronkus geçişi fazladır, sessiz fazda 

minimal semptomlar (wheezing gibi) sıktır. 

■ Öksürük sadece eforla olur ve objenin çıkarımına ya da 

dislokasyonuna neden olur.



FİZİK MUAYENE

■ Senkop ve siyanoz görülebilir. İnspiryum yapabilirse öksürebilir 

ama genelde bu durumda inspiryum yapamaz. 

■ Dispne, siyanoz, irritatif öksürük, sibilan ronküs, sibilan ral, 

interkostal çekilmeler en sık görülen fizik muayene bulgusudur.

■ Çeşitli yiyecekler ve plastik maddeler radyolojik olarak 

görülemezler. Mutlaka bronkoskopi yapmak gerekir. 

■ Yanında bulunanlarla bire bir konuşarak kesin tanıya gidilmelidir. 

PA grafi ve lateral grafilerle yabancı cismin yeri tespit edilmeye 

çalışılır. 




RADYOLOJİK DEĞERLENDİRME

■ Düz yumuşak doku boyun ve göğüs radyografileri çoğu zaman 

tanıda yardımcıdır. 

■ Eğer cisim radyoopak ise yabancı cismi gösterir, veya obje 

distalinde hiperinflasyonla   karakterize   obstrüktif amfizem   

gösterebilir. 

■ Genellikle ilk 24 saatte %86'sında direk radyografiler normal 

iken, 48 saat sonra %9O

da anormallik gösterdiğini belirtmiştir




Trakeobronşial Yabancı cisimlerde PA akciğer graflsi bulguları:

Erken Radyolojik Bulgular:

1-DirektBulgular: Radyoopak maddenin kendi görüntüsüdür.

2-İndirekt Bulgular: Obstrüktif amfizem, Atelektazi , Pnömoni

Geç Radyolojik Bulgular:

Pnömoni, 

Bronşektazi,

Akciğer absesi

■ Tekrarlayan, antibiyotiklere dirençli pnömonilerde organik darlık ve 

yabancı cisim akla gelmelidir. 

■ Ayırıcı tanıda tüberküloz lenfadenit akla gelmesi gereken hastalıklardandır. 

■ Yabancı cisim endobronşial obstrüksiyon, tüberküloz lenfadenit ise 

ekstrabronşial darlık yapar. 







AYIRICI TANI

Epiglottiti taklit edebilir. Tipik olarak başlangıç çok 



anidir, ateş ve lökositoz yoktur. 

Bronşial yabancı cisimler başlangıç epizodu gözden 



kaçtıysa, özellikle çocuklarda haftalar, hatta aylar sonra 

(olguların %25'inde) kronik semptomlarla ortaya çıkabilir. 

Penetre edici yabancı cisimler akciğer parankiminde 



abse formasyonu ve bronşektaziye de yol açabilir. 

Öksürük, ateş, hemoptizi ve radyolojik bulgular ise 



tüberküloz veya kronik kistik fibrozisi taklit edebilir.


TEDAVi

■ Çocuklarda yüz üstü yatırılarak sternum diz üzerine gelecek 

şekilde yerleştirilir ve sırta hızla vurulur. Böylece yabancı cismin 

dil kökü veya dış ortama atılması sağlanmaya çalışılır. 

■ Yine de uygun hava yolu açıklığı sağlanamazsa ve yabancı 

cisim tanısı kesin ise krikotiroidotomi (acil trakeaostomi) ile hava 

yolu sağlanmaya çalışılır. 



Glottik ve supraglottik yabancı cisimler: 

■ Acil durum presente ederler, havayolunu tıkayacak kadar 

büyükse Heimlich manevrası yapılmalıdır. 

■ Larengeskop ve forseps yardımlı direk görüntü altında 

müdahele imkanı yoksa orofarenkse bir parmak yardımı ile 

müdahele edip cismi daha derinlere itmek mantıklı değildir.




Trakeobronşial yabancı cisimler:

■ Hasta soluk alıp verebiliyorsa, operasyon odasına ulaşana 

dek oksijen maskesi ile destek olmak yerine bazı manevralar 

yapmaktan kaçınılmalıdır. 

■ En emniyetli metod genel anestezi altında, larengeskop, 

rijid bronkoskop ve forseps kullanmaktır. 


Özofagus Yabancı Cisimleri


■ Ö

zofageal yabancı cisimlerde temel sorun, cismin 

özofagusu perfore ederek 

mediastinit

oluşturmasıdır. 

Perforasyon ve mediastinit oluşması durumunda tablo 



genellikle 

ölümle sonuçlanır.

Çocuklarda genelde 



disfaji ve tükrüğü yutamama

ile 


kendini gösterir. 

Genellikle 



krikofarengeal kıkırdak seviyesinde

arkus



aorta seviyesinde

ve 


diafragmatik hiatus

seviyesinde tıkanma 

veya takılma gerçekleşir. 

Perforasyon ve mediastinit gelişmesi durumunda hasta 



derhal hospitalize edilerek operasyon için hazır olunmalıdır


Özofageal yabancı cisimler dört farklı grupta 

değerlendirilebilirler. Bunlar:

1. çocuklar tarafından bilinçsizce yada psikiyatrik hastalar 

tarafından kasten yabancı cisim yutulması, 

2. yabancı cismin genellikle gıdalarla kaza ile yutulması,

3. özofagusda daralma ve tıkanıklık yaratabilecek 

patolojilerin kendini yabancı cisim yutulmasının 

eklenmesi ile göstermesi ve 

4. 'steak house sendromu' da denen, genellikle aşırı 

miktarda et yeme ile ortaya çıkan, distal özofagus 

tıkanmalarıdır. 



Özofageal tıkanıklıkların erken tanı ve tedavisinin 

önemi, uygun şekilde ve zamanında tedavi edilmedikleri 

taktirde, özofagus perforasyonu sonucu gelişebilen yüksek 

mortalitesidir.

Bebekler ve çocuklar yatar pozisyonda, çok çeşitli 



tiplerde yabancı cisim yutabilirler. 

Son yıllarda yapılan araştırmalarda, alkalin piller gibi 



insan sağlığına zararlı maddelerin yutulmasının önemi 

ortaya konmuştur. 




Alkali piller özofagusda içerdikleri konsantre 

potasyum hidroksitin salınmasıyla kimyasal yanıklar

oluşturabilmekte ve bunun sonucunda özofagus 

perforasyonları ve mediastinit gözlenebilmektedir. 

Pillerin potansiyel tehlikesinin çok fazla olması 



sebebiyle, düşük riskli bir girişim olan yabancı cismin 

endoskopik olarak çıkarılmasının mümkün olduğunca çabuk 

yapılması gerekir.



Birçok yabancı cisim serisinde, madeni para yutmanın 

sıklığı belirgindir. Çocuklar ve psikiyatrik hastalar, 

çivileri, keskin jiletleri, diş protezlerini içeren, çıkarılması 

çok zor keskin yabancı cisimleri de yutabilirler. 

Bu tür, kesici ve delici yabancı cisimler sıklıkla 



komplikasyona yol açmadan mideye geçebilir. 

Ancak, bu tür yabancı cisimlerin torasik özofagus, 



gastroözofageal junction veya hipofarenksde tıkanıklık ve 

perforasyona yol açabileceği bilinmelidir. 

Yabancı cisim forsepsleri ve basketleri ile, yabancı 



cisimler ve metal paralar, başarılı bir şekilde endoskopik 

olarak çıkarılabilmektedir.




Gıdalarla Yutulan Yabancı Cisimler

Erişkinlerde en sık rastlanan Özofageal yabancı 



cisimler, et, tavuk kemikleri ve balık kılçıkları iken, 

çocuklarda en sık rastlanan Özofageal yabancı 



cisimlerini metal paralar oluşturmaktadır. 


Altta Yatan Hastalığa Bağlı Yabancı Cisim Tıkanıklıkları

Özofagusda tıkanıklığa yol açan üçüncü durum, altta yatan 



özofageal bir hastalığın olmasıdır. 

Özofagus kanserleri ve gastroözofageal reflüye bağlı 



Özofageal darlık kendini ilerleyici obstrüktif disfaji ile gösterir. 

Bu tür hastalar çok katı veya özofagus lümeninden daha büyük 

lokmalar yutmaya çalışırlarsa, total obstrüktif disfaji ortaya 

çıkabilir. 

Özofageal ring ve webler genellikle gıdaya bağlı oluşan yabancı 



cisim obstrüksiyonlarına sebep olurlar. 

Ama bunlardan en önemli olanları özofagusda motilite 



bozukluğu yapan hastalıklardır (özofagus ca. diffüz özofageal 

spazm. sistemik hastalıklar, divertiküller, hiatal herniler. 

sistemik hastalıklar gibi).



Steak House Sendromu

Bu hastalarda, tekrarlayan total obstrüktif disfaji 



mevcuttur. 

Sendrom genellikle hasta hızlı yemek yerken ve tam 



çiğnemediği eti yutarken yada sıklıkla alkollü içki 

tüketiminden sonra gözlenir. 

Hastalar etin tıkaması sonucunda, oral sekresyonlarını 



bile yutamayacak hale gelirler. 

Hasta sıklıkla tıkanıklığa sebep olan gıda parçasının 



alınmasını gerektirecek bir halde acil servise başvurur. 


KLİNİK

Afaji, disfaji, odinofaji, retrosternal ve sırtta ağrı 



vardır (Anjina ve kalp-damar yaralanmaları ile karışır). 

Komplikasyon varsa ek bulgular ortaya çıkar.

Erken komplikasyonlar: Cilt altı amfizem nadiren trakeaya 

geçer, Trakeaözofageal rüptür, Özofageal perforasyon veya 

rüptür (mediastinit), Vasküler veya kardiak hasar 

Mediastinit: Erken bulgu supraklavikuler bölgede cilt altı 

amfizemidir. Plevra rüptürü olursa pnömotoraks ve ampiyem 

gelişir. Plevra rüptürü olmazsa mediastinal amfizem gelişir.




TANI

Göğüs ve boyun grafileriyle radyoopak olması şartıyla 



yabancı cismin yerini tespit etmek mümkündür. 

Eğer hastada ateş ve lökositoz varsa özofageal 



perforasyon ihtimali gözönünde tutulmalıdır. 

Fizik muayenede boyun bölgesinde krepitasyon tespiti, 



özofageal perforasyonu düşündürmelidir. 

Direk grafide perforasyon kesin alarak gözlenemiyorsa, 



suda çözünür kontrast maddeler ve baryumlu çalışmalar 

uygulanabilir. 






TEDAVİ

Neden ne olursa olsun erken tanı ve tedavi önemlidir. 



Mediastinit olgularında en geç ilk 24-48 saatte tanı konup 

hasta operasyona alınmalıdır. 

Komplikasyonsuz yabancı cisim varsa PA akciğer grafide 



radyoopak ise görüntülenir. 

Radyoopak değilse film çekmenin amacı komplikasyon olup 



olmadığını anlamaktır.

Bebeklerde timus hiperplazisi nedeniyle mediasten 



geniştir. Şüpheli olgularda özofagoskopi yapılmalıdır. 

Hem komplikasyon önlenmiş olur hem de yabancı cisim 



çıkarılabilir.


Özofageal yabancı cisimlerde en önemli handikap primer 

özofagus hastalığının atlanmasıdır. 

Özellikle susuz posalı gıdalarla meydana gelen özofagus 



tıkanıklıklarında özofagus hastalıkları akla gelmelidir. 

Özellikle erken özofagus Ca belirtisi olması sebebiyle 



dikkatli değerlendirme yapılmalıdır.

Özofageal yabancı cisimlerin tedavisinde endoskopik 



olarak yabancı cismin çıkarılması kabul edilmiş bir 

yöntemdir. 

Özofageal yabancı cisimlerin tedavisinde cerrahi 



endikasyon oldukça seyrek ihtiyaç duyulan bir yöntemdir ve 

genellikle endoskopik yaklaşımlar yeterli olmaktadır. 




Yüklə 65,82 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə