Microsoft Word 013 t?z? yoxlanilan Kitab-Huquqi t?f?kkurun sosial detertminantlar? v? huquqi d?rketm?nin metodlar?doc
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
50 edilən yeni Azərbaycan Konstitusiyası xalqın iradəsini əks etdirdi. Ölkədə mövcud olan çoxpartiyalı sistem əsasında parlament seçkiləri keçirildi. Milli dəyərlərimizin, ideologiyamızın formalaşdığı həmin o dövrlərdə Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyev göstərirdi ki, “Milli ideologiyamız tarixi keçmişimizlə, millətimizin, dövlətimizin bu günü və gələcəyi ilə bağlı olmalıdır”. Göründüyü kimi ölkə prezidenti xalqın tarixi keçmişi, milli adət-ənənələri milli mənəvi-dəyərləri ilə bağlı fikirlər söyləyərkən dini əxlaqi dəyərlərimizin rolunu da qeyd etmişdir. Heydər Əliyev 1998-ci il aprelin 8-də Mir Mövsüm ağanın ziyarətgahında Qurban bayramı münasibətilə qeyd etmişdi: “İslam dini bizim doğma dinimizdir. Xalqımızın milli- mənəvi dəyərləri, adət və ənənələrimiz – hamısı birlikdə bizim milli sərvətimizdir... Bizim ənənələrimiz, mənəvi, milli, dini dəyərlərimiz ölməzdir və bundan sonra da yaşayacaqdır. Biz, bizim nəsil, hamımız birlikdə, indi yaşayan insanlar xoşbəxtdirlər ki, bu günə gəlib çatmışıq. Bizim müstəqil ölkəmiz, müstəqil dövlətimiz var, biz öz taleyimizin sahibiyik; dini, mənəvi, milli adət-ənənələrimizi bərpa etmişik”. Xalqımız sözsüz ki, öz keçmişinə, əxlaqi dəyərlərinə diqqətlə nəzər yetirməlidir. Bu ənənələrə sadiq qalmaq, bu yolla irəliyə baxmaq vacib məsələdir. Başqa xalqlara mənsub olan ənənələri qəbul etmək və onu xalqa zorla qəbul etdirmək isə əlbəttə ki, başqa əsasda özgələşmək deməkdir. Mədəniyyətə, milli mənəvi dəyərlərə belə yad münasibət əlbəttə ki, son dərəcə təhlükəlidir və qəbul edilməzdir. Qeyd edilməlidir ki, Azərbaycanda da başqa xalqların ənənələrinə sahib olma, başqa ənənələrin qəbul edilməsi faktları olmuşdur. Ancaq, onun nəticələri yaddaşlardan tezliklə silindi. Məhz 70 ildə postsovet məkanında bizim xalqın başına gətirilən oyunlar bunu bir daha sübut edir. 51 Dünyəvi dövlət quruculuğu yolunu seçən prezident Heydər Əliyev Azərbaycanın inkişaf yolu haqqında öz fikirlərini söyləmişdir: “Ümumiyyətlə, bilin ki, biz Azərbaycanda demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət qururuq. Bu, müstəqil Azərbaycanın gələcək yolunun ana xəttidir. Çünki bu, xalqımızın gələcəyi üçün ən düzgün və xalqımızı səadətə aparan ağıllı yoldur. Biz bu yolu seçmişik və bu yolla gedirik”. Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra, milli özünüdərk problemi millətin ictimai fikrinə, milli-mənəvi dəyərlərinə müraciət edilməsi yolu ilə həll edilə bilər. Hazırda milli ideya Avropada və bütün dünyada milli zəmində problemlər yaradır. Keçmiş Yuqoslaviyada və SSRİ- də baş qaldırmış separatizm meylləri buna misal ola bilər. Müstəqillik ərəfəsində Azərbaycanda da milli ideyalar formalaşmaga başladı. Belə ki, milli birlik, dünyəvilik, müasirlik, avropalaşma kimi ideyalara əsaslanan milli dövlətçilik ideologiyası siyasi əhəmiyyət kəsb edir. Qeyd edilməlidir ki, 70 ildə postsovet məkanında Azərbaycanda din bütün ictimai siyasi həyatdan ayrılmış, təzyiqlərə məruz qalmışdır. Buna baxmayaraq din dövlətin ideologiyasında qorunub saxlana bilmişdir. Sözsüz ki, hazırda Azərbaycan xalqına qarşı törədilən cinayətkar əməllər – terror və işğalçılıq siyasətinin təməlində xristian-islam qarşıdurması durur. Bu da sosial iqtisadi və siyasi problemlərin olduğu şəraitdə dini ideyaların, dini mənəvi dəyərlərin güclənməsinə səbəb olur. Azərbaycanın xarici dövlətlərlə öz münasibətlərini yaxşılaşdırması, xüsusən xarici müsəlman dövlətləri ilə hər cür mədəni-dini hüquqi əlaqələrini genişləndirməsi islamçılıq ideyasının təsirini artırır. Ümumiyyətlə, cəmiyyət öz varlığını tənzimləyərkən keçmişimizdən ona miras qalmış adət-ənənələrdən imtina edə bilməz. Adət-ənənələrin, milli-mənəvi dəyərlərin bərpası üçün münasib şərait əldə edən Azərbaycan xalqı daimi onu möhkəmləndirmək üçün çalışır. 52 Keçmiş təcrübəyə, mədəniyyətə şüurlu varislik münasibəti bəsləmək və həmin mənəvi dəyərləri daimi zənginləşdirmək, varislik ənənələrinə sadiqlik göstərmək xalqın borcudur. Varislik prosesi əsasında irsən keçən mənəvi dəyərlər təkcə yenidən dirçəldilmir. O həm də inkişaf etdirilir və yeni nəsillərin mədəni simasına uyğunlaşdırılmış olur. Sözsüz ki, bu prosesin müəyyən durğunluq, geriləmə və eyni ilə sürətli inkişafı baş verir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, insanlar təkcə keçmişin müsbət təcrübəsinə deyil, eyni zamanda artıq dövrünü sona çatdırmış, əhəmiyyətini itirmiş münasibətlərə, dəyər və ideyalara, vaxtı keçmiş davranış normalarına malik olur. Bu gün Azərbaycan müsəlman ölkələri üçün xarakterik olan, sosial-psixoloji əhəmiyyət kəsb edən varislik mexanizmi vasitəsi ilə keçmişin gözəl əxlaqi və hüquqi dəyərləri ilə yanaşı, o dövrün sosial bəlası olan çoxarvadlılıq, müvəqqəti qeyri- qanuni nikah, qızların kiçik yaşlarından məktəbdən çıxarılıb ərə verilməsi, dini təəssübkeşlik kimi əməllər də öz əməli fəaliyyət formasını almağa çalışır. Belə mənfi xarakterli əməllərin müasir cəmiyyətimizə yol tapmaması üçün mübarizə aparılmalıdır. Vaxtı ilə ateist ideologiyaya tabe edilmiş Azərbaycan xalqı nəhayət, müstəqillik dövründə islam aləmində, islam mənəvi məkanında qərarlaşdı. Ulu öndərimizin qeyd etdiyi kimi, indi müstəqil Azərbaycan Respublikası, islama etiqad edən azərbay-canlılar müsəlman aləminin və ümmətinin tərkib hissəsidir. Bu da əsrlər boyu yaşamış və bizim üçün böyük dayaq olan milli, dini, mənəvi ənənələrimizin bərpa və inkişafının möhkəmlənməsinin təzahürüdür. Azərbaycan xalqının mənəviyyatına zidd olan, məqbul əxlaq normaları ilə bir araya sığmayan müxtəlif əyləncə müəssisələrinin ləğv edilməsi cəmiyyətin mənəvi sağlamlığının təmin edilməsi məqsədini güdmüşdür. Prezident Heydər Əliyev haqlı olaraq belə hesab edirdi ki, İslam dini həmişə insanları Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|