Microsoft Word 013 t?z? yoxlanilan Kitab-Huquqi t?f?kkurun sosial detertminantlar? v? huquqi d?rketm?nin metodlar?doc
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
98 işğal olundu. Hələ həmin işğala qədər bu demokratik dövlət demək olar ki, öz süqutuna gəlib çatmışdı. Tarixçilər yaxşı bilirlər ki 23 ay ərzində bu dövlətin tərkibi beş dəfə dəyişmiş, bu dövlətdə parlamentdə beş partiya iştirak etmişdi. Bu parlament sistemi dövlətin yaşamasına imkan vermədi və ayrı - ayrı qruplar, partiyalar arasında gedən çəkişmələr, çarpışmalar, intriqalar öz özlüyündə bu dövlətin adına ləkə vurdu. Biz bundan ibrət almalıyıq. Biz o dövrü, o demokratik dövlətin fəaliyyətini qiymətləndiririksə və belə bir mərhələnin tariximizdə olması ilə fəxr ediriksə, həmin proseslərin qüsurlarını da bilməliyik ki o səhfləri daha buraxmayaq. 40 1990- cı ildə, yəni 70 ildən sonra daha mürəkkəb hadisələrlə bağlı olan müstəqil dövlətçiliyin mövcud olması və yaşaması üçün müəyyən şərait yaranmışdı. Bu şərait müəyyən dövr ərzində, hələ Sovet dövlətinin ən çətin zamanlarında hazırlanmışdır. Beləliklə, Azərbaycan Respublikası öz müstəqilliyini müəyyən etdi. Dövlətçiliyin, idarəçiliyin uzunmüddətli olması üçün müəyyən proqram həyata keçirildi. Həyata keçirilməli olan vacib məsələlər iqtitisadiyyatın dirçəldilməsi, əhalinin yaşaması üçün şəraitin yaradılması, dəyərlərimizin, tarixi və müasir ənənələrin varislik prinsipinə əsasən qorunub saxlanması, mənəvi tərbiyənin əsaslarının müəyyən edilməsi və eyni zamanda huquqi dövlət quruculuğunun vacib elementlərindən biri olan milli mənlik şüurunun formalaşması və bu istiqamətdə dövlətçiliyin idarə mexanizminin yaranması, içtimai şüurun milli şüura çevrilməsi prosesindən ibarətdir. Müstəqilliyimizin əldə edilməsi prosesində onu şərtləndirən əsas əlamətlər iqtisadi inkişaf, milli mənəvi keyfiyyətlərin qorunub saxlanması və mənəvi tərbiyə 40 Щейдяр Əлийевin Азярбайъан Респуликасы Елмляр Aкадемийасында зийалыларla эюрцшünдя чыхышы “Mцстягиллийимиз ябядидир”, Ы, Бакы. 1997, с 153- 154. 99 probleminin həll edilməsidir. Bu prinsiplər əsasında içtimai şüurun milli mənafe fonunda formalaşması əsasında milli şüurun inkişafına nail olmaq mümkündür. Ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüskarlığı və uzaqgörənliyi sayəsində respublikanın iqtisadi inkişafı göz qabağında idi. Azərbaycanda Sovet hakimiyətinin Heydər Əliyev mərhələsində cəmiyyətin bütün sahələrində yüksəliş və tərəqqi dövrü hökm sürürdü. Bütün bunların nəticəsi idi ki, keçmiş SSRİ məkanında yalnız iki respublika- Rusiya Federasiyası və Azərbaycan ittifaq büdcəsindən heç bir dotasiya almadan fəaliyyət göstərirdi. Tarixdən məlumdur ki, millətin siyasi müstəqilliyinin bazasını iqtisadi müstəqillik, iqtisadi qüdrət şərtləndirir. Bu baxımdan Azərbaycanın 70-80- ci illərdə əldə etdiyi naliyyətləri siyasi müstəqilliyə aparan yollarda mühüm vasitə sayılmalıdır. Sosial-iqtisadi inkişaf konsepiyası iqtisadiyatın yüksəlişi, xalqın iqtisadi təlabatını ödəmək, insanların həyatını yaxşılaşdırmaq məqsədinə tabe edilməlidir. 41 Xalqımızda milli mənlik şüurunun formalaşması, müstəqil, azad, sərbəst gələcəyə getmək yolunda sosial problemlərin həll olunması mühüm amillərdən biridir. Nəzərə almaq lazımdır ki, cəmiyyətdə sosial problemlərin həlli əsas götürülərsə, iqtisadi maraqlar məhdud səviyyədə həyata keçirilə bilər. Siyasətdə milli mənəviyat psixologiyasına aid mühitin yaradılması, milli özünü dərk probleminin həll edilməsinə gətirdi. Xalqımız öz mütəşəkkilliyi nəticəsində tarixən davamlı olaraq sosial hadisələrin burulğanından çıxaraq milli mənəvi qələbənin ümummilli xarakter almasına nail oldu. Postsovet məkanında materialist idologiyaya əsaslanan təbliğat öz mahiyəti etibarı ilə real həyatdan uzaqda idi. Belə ki, hələ uzun illər millətinə sadiq olan görkəmli şəxsiyyətlər məhs bu təbliğat maşınının qurbanı olmuşdu. O dövrdə insanlarda qorxu 41 Рамиз Мещдийев. Азярбайъанын инкишаф диалектикасы. Бакы 2000. с. 163. 100 psixikasının yaranması şəraitində xalqa məxsus olan ictimai şüur əzmkarlığa, işgüzarlığa, özünüdərkə, milli-mənəvi keyfiyyətlərin mənimsənilməsinə, sərbəst, müstəqil azad düşüncənin formalaşmasına xidmət etməli idi. Qeyd edilməlidir ki, ayrı-ayrı mütəfəkkirlər müxtəlif dövrlərdə yaşasalar da onların intellektual uğurları bütövlükdə Azərbaycan xalqının arasıkəsilməz ənənəvi milli sərvətidir. Milli mənəvi mədəniyyətin bütövlüyü əslində Azərbaycan xalqının bütövlüyünü sübuta yetirən amillərdən biridir. Azərbaycanın milli mədəniyyəti, dahi şəxsiyyətlərin fikir və ideyaları ümummilli vəhdət təşkil edir. Bunların ənənəyə əsaslanması, varisliklə davam və inkişaf etdirilməsi, gələcək nəsillərə çatdırılması əsas məsələdir. İndiki nəsillərə miras qalmış zəngin milli mədəniyyətə malik olduğumuzu başa düşərək və bu əsasda içtimai şüurun formalaşmasına nail olmaq qarşıda duran problemlərdən biridir. Belə bir misiyanı yerinə yetirmək üçün birinci növbədə xalqa, millətə məhəbbət lazımdır. Bütün keyfiyətləri özündə əks etdirən Heydər Əliyev insanlarda qalib gəlmək əzmini yaratmış oldu. Vətənpərvərlik əsasında fəaliyət göstərmək və qalib gəlmək elminə yiyələnmək kimi böyük bir məktəb yaradan Ulu Öndər gələcək nəsillər için də böyük bir örnəyə çevrildi. Əldə etdiyimiz gözəl nəticələrdən biri budur ki, xalqımız mənəvi cəhətdən dirçəlmiş, yüksəlmiş, milli mədəniyətimiz çiçəklənmişdir. Azərbaycanın yaradıcı ziyalılarının xoşbəxt taleyi onların xalqla birliyindədir, xalq mənafeyinə xidmət etmələrindədir. 42 Qeyd edilməlidir ki, sovet sisteminin ağır təzyiqinə baxmayaraq Azərbaycanın strateji maraqları naminə ciddi addımlar atılırdı. Keçmiş SSRİ-nin ayrı-ayrı respublikalarında rejimin əlehinə çıxan elm və mədəniyyət xadimləri, ziyalılar təqiblərə məruz qaldıqları halda Azərbaycanda yazıçı ziyalılar 42 Щейдяр Ялийев. Совет ядябиййатынын йцксяк боръу вя амалы. Бакы 1981.с 15. Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|