Microsoft Word 05 Project Description Final az

Şahdəniz 2 Layihəsi 
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
Fəsil 5 
Layihənin təsviri 
 
Noyabr 2013-cü il 
Yekun variant 
 
5/25
flüdlərinin qablaşdırılması  və utilizasiya üçün sahilə daşınması  məqsədilə, geriyə SDQQ-ya 
dövr etdirilməsi planlaşdırılır. Tamamlama flüidlərini dənizə atmaq planlaşdırılmır.  
 
Təmizləmə zamanı flüidlər SDQQ-na axdıqca, hər quyu üçün 2 günə qədər müddət ərzində 
SDQQ-da 500 mln.st.ft.kub/g (orta hesabla 2350 mln.st.ft.kv/g) məşəldə yandırılacağı ehtimal 
edilir. 
 
5.4.7 Quyunun 
sınağı 
 
Cari baza ssenari WS-da bir quyu və EN cinahda bir quyu olmaqla sınaq aparılacağını 
ehtimal edir. Quyu sınaqları forması flüidlərini səthə yönəltməkdən, burada təzyiqin, 
temperaturun və axın sürətinin ölçülməsindən və quyunun iş göstəricilərinin 
qiymətləndirilməsindən ibarətdir. Axın sınağının cəmi 150 saat davam etməsi və nəticədə hər 
quyuda təxminən gündə 250 milyon standart kub fut qaz yandırılması gözlənilir. 
 
Sınaqlar zamanı qaz və kondensat qazma dəsti ilə yuxarıya, SDQQ-na axacaq, burada 
ayrılaraq təhlil ediləcək və sonra qazma qurğusunun məşəlində yandırılacaq. Məşəldə 
yandırma zamanı SDQQ-n separatorunda toplanan bərk hissəciklər toplanaraq mövcud AGT 
tullantıların idarə edilməsi planları  və prosedurlarına uyğun olaraq saxlanma üçün sahilə 
daşınacaq. Hər quyudan təxminən 400kq bərk hissəciklərin (əsasən qum və daşdan ibarət) 
toplanması ehtimal edilir. 
 
Potensial quyu sınağı ilə  əlaqədaqr atmosfer emissiyalarının təxmini həcmləri aşağıdakı 
Cədvəl 5.11-də verilmişdir. Məşəldə  sınaqla bağlı  təfərrüatlar, o cümlədən quyunun səmərə 
ilə planlaşdırılması yolu ilə  məşəldə yanma minimuma endirməyi nəzərdə tutan BP Quyuda 
Sınağın Təmini Prosesi hazırkı ƏMSSTQ-n Fəsil 4 Bölmə 4.10-da verilmişdir.  
 
5.4.8 Quyu 
təmiri və müdaxilə işləri 
 
Hasilatı  təmin etmək üçün quyu təmiri və müdaxilə  işləri üçün ŞD2 quyularına SDQQ-dan 
yenidən qayıtmaq lazım gələcəkdir. Bunlara karotaj işləri, toplanmış  bərk maddələri 
təmizləmək üçün kimyəvi maddələrin dövr etməsi, təkrar perforasiya və boruların yeniləri ilə 
əvəz edilməsi, həmçinin  ŞD2 quyularından gələn axınları gücləndirmək üçün yeni lülələrin 
qazılması daxildir. Quyunun işə başlamasından sonra hər bir halda SDQQ-ya bir illik dəstək 
üçün hər bir hal üzrə 9 gün tələb edən ümumi 160 ayrı mümkün müdaxilənin ediləcəyi 
nəzərdə tutulur. Nəzərdə tutulan müdaxilə  işlərinin təxminən yarısı bir gündə 80 mlnkfg-ə 
qədər qazın məşəldə yandırılması ilə nəticələnəcəyi təxmin edilir. Yandırma zamanı SDQQ- 
separatorunda toplanan bərk maddələr toplanacaq və mövcud AGT tullantıların idarə edilməsi 
planları və prosedurlarına uyğun utilizasiya üçün sahilə daşınacaqdır. Müdaxilə işləri zamanı 
bütün əsaslı təmir və müdaxilə flüidləri geri SDQQ-da dövr ediləcək ki, buradan da yüklənib 
utilizasiya üçün sahilə daşınacaq.  Əsaslı  təmir və konservasiya flüidlərini dənizə atmaq 
planlaşdırılmır.  
 
5.4.9 SDQQ-dan 
qazma 
və tamamlama emissiyaları, atqılar və tullantılar 
 
5.4.9.1 Atmosferə buraxılan emissiyalar haqqında xülasə 
 
Cədvəl 5.11-də ŞD Layihəsinin SDQQ qazma və tamamlama işləri ərzində əmələ gələn İXQ 
(yəni CO
2
 və CH
4
) və qeyri-İXQ emissiyaları xülasə şəklində təqdim olunub
5
. Əsas mənbələrə 
aşağıdakılar daxildir: 
 
 SDQQ-nun 
mühərrikləri və generatorları; 
 SDQQ-nun 
köməkçi/təchizat gəmi mühərrikləri; və 
 Quyunun 
sınaqdan keçirilməsi, təmizlənməsi və müdaxilə/təmir işləri ilə bağlı olaraq 
qeyri-müntəzəm surətdə məşəldə yandırma. 
 
                                                      
5
 CO2 ekvivalentinə çevirmək üçün, CH4-ün qabaqcadan proqnozlaşdırılmış  həcmi qlobal istiləşmə potensialı olan 
21-ə vurulur.
 

---

Şahdəniz 2 Layihəsi 
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
Fəsil 5 
Layihənin təsviri 
 
Noyabr 2013-cü il 
Yekun variant 
 
5/26
Cədvəl 5.11 Müntəzəm və qeyri-müntəzəm qazma, tamamlama və müdaxilə işləri ilə 
əlaqədar olan İXQ və qeyri-İXQ emissiyalarının hesablanılmış həcmləri 
 
 
SDQQ 
Köməkçi gəmilər 
Məşəldə 
yandırılma 
Cəmi 
CO
2
 (kton) 
229.6 546.5 
619.8 
1,395.9 
CO (ton) 
1,123.8 1,284.4 
1,483.2 
3,891.4 
NO
x 
(ton) 
3,577.1 9,392.5 265.6 13,235.2 
SO
x 
(ton) 
287.0 1,276.6 2.8 1,566.3 
CH
4 
(ton) 
10.8 42.9 
9,961.8 
10,015.5 
QMUÜK (ton) 
41.4 385.3 
1,106.9 
1,533.6 
İXQ (kton) 
229.8 547.4 
829.0 
1,606.2 
Emissiyaların hesablanılmış ehtimallarına dair müfəssəl məlumat üçün Əlavə 5A-ya istinad edin. 
 
5.4.9.2 Dənizə axıdılan atqıların xülasəsi 
 
Cədvəl 5.12-də ŞD2 Layihəsinin iş proqramı ərzində planlaşdırılmış fəaliyyətlərlə bağlı olaraq 
dənizə müntəzəm və qeyri-müntəzəm qazma flüidi, qazma şlamı  və sement atqıları barədə 
xülasə məlumat təqdim olunur.  
 
Cədvəl 5.12 Dənizə atılan qazma məhlullarının və sementin hesablanılmış ümumi 
həcmləri 
 
Atqı 
Təkrarlanma 
tezliyi: 
Yer 
Təxmini həcmi (ton) 
Atqının tərkibi 
Dəniz suyu, PHB məhlulu 
və şlamlar 
42” və 32” lülə 
intervalının 
qazılması zamanı 
Dəniz dibi 
14,160 qazma şlamı və 
42,848 qazma məhlulları 
Cədvəl 5.4-ə istinad 
edin 
SƏQM və şlamlar 
Pilot lülənin 
qazılması zamanı 
Dəniz dibi 
200 qazma şlamı və 4060 
SƏQM şlamları 
Cədvəl 5.4-ə istinad 
edin 
Geotexniki lüləni 
qazma müddətində 
Dəniz dibi 
300 qazma şlamı və 7,720 
SƏQM şlamları 
Cədvəl 5.4-ə istinad 
edin 
28” lülə intervalının 
qazılması zamanı 
Dənizə (şlam 
kessonu ilə) 
11,664 qazma şlamı və 
8,352 şlam ilə qarışmış SƏM 
Cədvəl 5.4-ə istinad 
edin 
Sement və sementin 
kimyəvi maddələri 
Hər qoruyucu 
kəməri sementləyən 
zaman 
Dəniz dibi 
3,206 
Əlavə 5B-yə 
müraciət edin. 
Qalıq SƏQM 
Geotexniki lülə və 
28” lülənin 
qazılmasının 
sonunda 
Dənizə (şlam 
kessonu ilə) 
17,068 
Cədvəl 5.4-ə istinad 
edin 
Qalıq sement  
Hər kəmər 
intervalının sonunda
Dənizə (şlam 
kessonu ilə) 
 256 
Əlavə 5B-yə istinad 
edin. 
Qeyd 1: QMGVS sistemi kəsilərsə və yaxud texniki cəhətdən qeyri praktik və ya istifadə üçün təhlükəsiz olarsa, SƏQM və şlamlar 28” 
lülə intervalından birbaşa dənizin dibinə axıdılacaqdır. 
 
AƏP-nin sınaqdan keçirilməsi ilə əlaqədar hidravlik flüidlərin dənizə atılması yuxarıda Bölmə 
5.4.4.1-də təfərrüatı ilə verilib.  
 
5.4.9.3 Təhlükəli və təhlükəsiz tullantılar barədə xülasə 
 
ŞD2 Layihəsinin qazma proqramı zamanı  əmələ  gəlmiş  təhlükəsiz və  təhlükəli tullantıların 
hesablanılmış miqdarı  Cədvəl 5.13-də  təqdim olunur.Tullantı  həcmləri “İstiqlal” qazma 
qurğusundan istifadə etməklə aparılmış əvvəlki ŞD quyularının qazma proqramlarından əldə 
olunmuş istismar məlumatlarına əsaslanmaqla hesablanmışdır. 
 
SDQQ qazma və tamamlama işləri  ərzində formalaşan bütün tullantılar AGT-nin mövcud 
idarəetmə planlarına və prosedurlarına uyğun olaraq idarə olunacaq. Hər tullantı axınının 
planlaşdırılmış marşrutu aşağıda Cədvəl 5.14.2-də verilmişdir. 
 
 
 
 
 

---