Microsoft Word 1 \326ZL\334 tel elektrodla b\335rle\336T\335rme ve dolgu kaynaklari doc

---

KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3 

1 

ÖZLÜ TEL ELEKTRODLA B RLEŞT RME VE DOLGU 

KAYNAKLARI 

 

G R Ş VE TANIMLAMA 

 

        Her  yeni  teknik,  endüstrinin  bir  gereksinmesinden  doğar.  Günümüzde  örtülü  çubuk 

elektrodlar,  teknolojik  gerekleri  büyük  ölçüde  karşılayacak  duruma  erişmiş  olmakla  birlikte, 

üzerlerindeki  toz  örtü  dolayısıyla  bobin  halinde  sarılamadığından  otomasyona  geçme  olanağı 

vermemektedirler.  Esasen  büyük  ölçüde  otomatik  kaynak  ihtiyacı,  gaz  altı  kaynağının  ortaya 

çıkış nedenlerinin başlıcası olmuştur. 

 

         Kaynak sırasında ana metal ve elektrot metalinde mevcut oksitlerle ergime sırasında ortaya 

çıkanların redüklenmesi, işlemin başarısının birinci koşuludur. Öbür yandan çelik, kitlesi içinde 

dağılmış  ya  da  belli  yerlerde  toplanmış,  kükürt  ve  fosfor  gibi  safiyeti  bozan  elementler  içerir. 

Mekanik  karakteristiklere  zarar  vermelerini  önlemek  üzere  bunların  yok  edilmeleri  veya  dikiş 

içinde  mümkün  olduğu  kadar  homojen  şekilde  dağıtılmaları  gerekir.  Bu  itibarla  kaynak,  bir 

arıtma  işlemidir.  Gaz  koruması  altında  çıplak  telli  yarı  –  otomatik  kaynakta,  arıtıcı  elementler 

sadece telde bulunur. Bu itibarla elekrtot teli başlıca rolü oynar. Tel, aşağıdakilerden ibaret olan 

elementler içerecektir. 

 

-

  Ana metalinkine mümkün olduğu kadar yakın bileşimde bir terkedilmiş kaynak metali elde 

etmek; 

-

  Saf durumda bulunan ya da, bu gaz kullanıldığında, CO

2

’nin ayrışmasından meydana çıkan 

oksijenin etkisini bertaraf etmek; 

-

  Kaynak  banyosunun  desokside  edilmesini  sağlamak,  yani  sıvı  metal  içinde  muhtemelen 

mevcut demir oksitlerinin karbon tarafından redüklenmesini önlemek; 

-

  Kükürt ve fosforun toplanmasını önlemek üzere ergimiş metali artırmak. 

 

          Herhangi belli elementten yana terkedilmiş metalin nihai bileşimi, ana metal, karışma ve 

ergime  sırasında  bu  metalden  kaybolma  miktarına  bağlıdır.  Böylece  telde  mevcut  karbon, 

silisyum ve manganez, hiçbir zaman terk edilmiş kaynak metalinde tam olarak bulunmaz. 

 

          Oysa ki örtülü çubuk elektrodun örtüsü, bu temel işlevlerin dışında, bunlardan hiç de daha 

az önemli olmayan, şu işlevleri de yerine getirir: 

 

-

  Kaynak banyosuna gerekli alaşım elementlerini getirmek; 

-

  Hasıl ettiği cürufun viskozite ve yüzey gerilimi aracılığı ile, çeşitli pozisyonlarda kaynakta, 

kaynak dikişini tanzim etmek. 

---

KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3 

2 

 

           Kaldı  ki  bazı  çelik  türlerinin  sertlik  ve  gevreklikleri  dolayısıyla  ince  tel  halinde 

çekilememesi  nedeniyle,  bunların  MIG  yöntemiyle  kaynağı  mümkün  olamamaktadır.  Ayrıca, 

bazı  alaşımların  tel  haline  getirilmeleri  teknolojik  bakımdan  mümkünken,  kullanılan  miktarın 

azlığı nedeniyle haddelenmeleri ekonomik olmayabilir. 

 

           Teknolojinin otomatik kaynakta işte bu “açık”larını karşılamak üzere özlü tel elektrotlar 

meydana getirilmiştir. 

 

           Özlü telle kaynak yöntemi, esas itibariyle, MIG kaynağında olduğu gibi som tel elektrot 

yerine  bir  içi  oyuk,  boş  bir  tel  elektrot  kullanmaktan  ibarettir.  Bu  tel,  çubuk    elektrotların 

örtüsüyle aynı işi gören bir toz dekapanla doludur; tozun işlevleri kaynak çevresini ionize etmek, 

kaynak  banyosunu  deokside  etmek,  kükürtten  temizlemek  ve  koruyucu  gaz  ve  cüruf  hasıl 

etmektir.  Bunların  dışında,  terk  edilen  kaynak  metaline  istenilen  bileşimi  sağlayan  toz  halinde 

alaşım elementleri içerir. 

 

           Telin  ergimesinden  hasıl  olan  gaz  ve  cüruf  miktarı  ergimiş  halde  ve  soğuma  sırasında 

metali  çevre  atmosferinin  etkisine  karşı  korumasını  sağlamada  bazen  yeterli  olur.  Bu  takdirde, 

koruyucu gaza başvurmadan doğruca açıkta çubuk elektrotla elle kaynakta olduğu gibi, kaynak 

edilir. Mamafih çoğu kez cüruf yetersiz kalır ve argon, karbondioksit veya bunların karışımı gibi 

bir koruyucu gazın kullanılması gerekli olur. Her iki halde de cüruf bir ısıl ekran rolünü oynayıp, 

çatlamalara neden olan çok hızlı bir soğumayı önler. 

 

           Bunların dışında özlü tel elektrotlarda toz dekapan, rütubete karşı iyi korunur, cüruf içinde 

aynen kalmayan tozun çok daha iyi kullanımı sağlanır. 

 

ÖZLÜ TEL T PLER  

 

           Özlü  teller,  tozun  (ağırlık  olarak)  oranı  ve  bu  tozun  cinsine  göre  sınıflandırılırlar. 

Kullanılacakları  yerlere  ve  imal  sürecine  göre  özlü  teller  %  13  ile  50  toz  içerirler.  Bu  toz 

genellikle bazik, asit  veya rutil tipten olur ve yumuşak, yarı-sert, sert, alçak ve yüksek alaşımlı 

her tür çeliğin kaynağı için özlü tel mevcuttur; desoksidan elementlerin oranını uygun düzeyde 

tutarak paslı saçlar üzerinde de mükemmel kaynaklar elde etmek mümkündür. 

 

            Korozyon ve abrazyon veya sürtünme aşınmasına karşı (sert ve yumuşak) değişik dolgu 

tipleri için geniş bir çeşit yelpazesi mevcut olup dolgu, yöntemin başlıca alanı olmaktadır. 

 

            Bütün bu tel çeşitleri, genellikle CO

2

, daha seyrek olarak Ar+CO

2

 karışımı bir koruyucu 

gazla birlikte kullanılır. 

---