KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3
50
•
3. Tabaka 19,0
•
4. Tabaka 15,8 cm/dak
Akım enerjisi : 26-28,3 kJ/cm
ÖZLÜ TELLE “AÇIK ARK OPEN ARC” KAYNAĞ I
Daha önce söylendiği gibi, dekapana (toza) yeterli miktarda katılmış elementler, arkın
sıcaklığında buharlaşarak bir koruyucu gaz hasıl edilebilirler ki böylece ergimiş metali çevredeki
havadan korunmak için bir dış gaza (CO
2
veya Ar+CO
2
) gerek kalmaz. Arktan belli bir
mesafeden itibaren gaz, mükemmel bir koruma sağlayan bir yoğun buhar halinde yoğuşur. Bir
cürufun varlığı, soğuma sırasında metalin korunmasını tamamlar.
KULLANILAN TEL T PLER
Açık ark kaynağında en çok kullanılan tel tipleri (%50 civarında) yüksek dekapan dolgu
oranını haiz kıvrık tellerdir.
Bahis konusu yöntemde arkın arasından ergimiş metalin geçişi arkın basıncı ve özellikle
ergimiş metalin içinden bir gaz çıkışı sayesinde olur. Bu gaz başlıca karbon oksit olup dış zarf
çeliğinin karbonunun dekapan içinde mevcut oksitlerle reaksiyonundan hasıl olur. Bu karbon
KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3
51
kaybı bazen dış zarf levhasının karbonu takviye edilerek telafi edilir. Bu durumda ark gerilimi
önemli ölçüde düşürülecektir.
En çok kullanılan çaplar φ2,4 , 3,2 mm ve otomatik kaynakta φ4 mm dir. Bunlar yüksek
akım şiddetlerini gerektirir. Ama açık ark kaynağının başlıca uygulama alanı olan (sert) dolgu
alanında bant özlü tellerde devreye girer ki dolgu kaynaklarının ayrıntılarına aşağıda gireceğiz.
Bu arada, tamir bakım işlerinde de açık ark özlü tellerinin büyük avantajlar sağladığını
belirtelim. Şek. 37, birleştirme işinde pense tutuş şeklini gösterir. Böylece dik saçta oyuk
oluşması ve dikişin (banyonun) yatay saç üzerine akması önlenmiş olur. Şek.38 de bir kepçe
çarıklarının tamir ve dolgusu görülür.
KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3
52
Gerçekten bu özlü tellerin iyi alıştırılmamış parçaların (kırıkların) birleştirilmesine
yatkınlıkları bir kesin yarar olmaktadır. Avantajları özetleyecek olursak:
1.
Örtülü çubuk elektrotlara göre dört katına kadar metal terk etme kabiliyeti
2.
Arazide, şantiyede tamir ve dolgu işlerinde, toz altı kaynağında olduğu gibi tozun taşınması
ve bakiye tozun toplanması tertibatına; gaz altı kaynağında olduğu gibi gaz depolanması vb.
gerekli gereçlere ihtiyaç yoktur.
3.
Normal koşullar altında özellikle alçak hidrojenli (LH) örtülü elektrodlarda karşılaşılan
rutubet alma sorunu yoktur.
4.
Açık arazide çalışmada, gaz altı kaynağında olduğu gibi rüzgar siperine gerek göstermez.
ÖZLÜ TELLE YÜZEY DOLGUSU
ÖZLÜ TEL AÇIK ARK KAYNAĞ I LE
Özlü telle açık ark kaynağının bütün avantajlarını yukarda zikretmiştik. Bu kez “Elektriksel
serbest uç” uzunluğunun (şek.39) dolgunun çeşitli karakteristikleri üzerindeki etkisini görelim.
Aşağıdaki grafikler, bu konuda yeterli fikir vermektedir (11b/sa = 0,454 kg/sa). Taranmaış
alanlar içindeki farklar kaynak makinesinin voltaj ayarından gelmektedir.
KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3
53
KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3
54
KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3
55
SONUÇLARIN ÖZET
Son yıllarda elektrod telinin I2R ısınmasının öneminin iyice bilincine varılmıştır.
Yukarıdaki sonuçlar, ana metal malzemesi veya kullanılan kaynak süreci tipine bağlı olmaksızın,
serbest uç uzadıkça kaynak akım şiddetinin ve ana metal karışmasının azaldığını gösterir. Bu
kontrollü elektrod telinin ön ısıtılması prensibinin kullanılmasıyla birçok pratik uygulamaya
gidilip avantaj sağlamaktadır.
1.
Azalmış kaynak akım şiddeti
Herhangi bir özgül metal terk etme oranı tertibi, ana metali, kaynak süreci ve kaynak voltajı
için, istenilen elektrod metali miktarını ergitmek için gerekli akım şiddeti, serbest uç uzadıkça,
azalır. Böylece, başlarda imkansız olarak kabul edilmiş metal terk etme miktarlarına varmak için
sınırlı kapasitede güç menbalarının kullanılması imkan dahiline girmektedir.
2.
Artan terkedilmiş metal miktarı
Terk edilen metal miktarı yerine kaynak akım şiddeti sabit tutularak, elektrod serbest ucunun
uzamasıyla terk edilen metal miktarı keskin şekilde artar.
3.
Bağ lantıyı bozmadan azalan nüfuziyet
Yine bahis konusu prensip, kaynak bağlantısının kalitesine zarar vermeden nüfuziyeti keskin
ş
ekilde azaltmak olanağını vermektedir. Bu, sert dolgu veya paslanmaz çelik dolgusunda faydalı
olabilir şöyle ki karışma oranı azalır ve dolayısıyla terk edilen metalin bileşiminde değişmeler
asgariye iner.
4.
Yumuş ak çelikte nüfuziyet azalması özel elektrod metali gereksinmesini asgariye
indirir.
Yumuşak çelik üzerine yapılmış kaynaklarda, önceden ısıtılmış tellerin arz ettikleri azalmış
karışma, yüksek derecede oksitten temizlenmiş elektrod teli gereksinmesini asgariye indirir ya da
tümden kaldırır.
5.
Çalışma karakteristikleri daha iyi denetlenebilir.
Elektrod serbest ucunun uzamasıyla metal geçişi daha küresel olur. Bazı durumlarda metal
geçişinde bu değişme sonucunda püskürme düzeyi, normal olarak artma yerine, azalır.
Dostları ilə paylaş: |