Microsoft Word 11 Operations eia final az



Yüklə 1,24 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə17/17
tarix23.09.2018
ölçüsü1,24 Mb.
#70312
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17

Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 11 

Əməliyyatların ətraf mühitə təsirinin 

qiymətləndirilməsi, azaldılması 

vəmonitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 



Yekun variant

 

11/35



İki növ atqının yaranması proqnozlaşdırılır: 

 

 



Hər bir manifold və hasilatın idarəetmə cihazı ilə  əlaqədar hər bir istiqamətləndirici 

klapandan orta hesabla dəqiqədə təxminən 0,03sm

3

 davamlı atqı; və   



 

Hər bir manifold və hasilatın idarəetmə cihazı ilə əlaqədar klapanlar işə gətirilən zaman 

intiqallı klapanlardan müvəqqəti atqılar 

 

İşçi mayenin müvəqqəti atqısı ilə nəticələnən beş ssenari 



 

 Quyu 


sınağı – ildə 3 dəfə hər bir quyunun qismən istismarının dayandırılmasını və ildə 

bir dəfə tam istismarının dayandırılmasını əhatə edir 

 Axın xəttinin ərsinlənməsi – 3 ildən bir tələb olunacağı proqnozlaşdırılır  

 Yatağın istismarının tam dayandırılması - 4 ildən bir tələb olunacağı proqnozlaşdırılır 

 Yatağın istismarının qismən dayandırılması - 4 ildən bir tələb olunacağı 

proqnozlaşdırılır; və 

 

Təzyiq altında işləyən yüksək etibarlı hasilat sisteminin (HIPPS) sınağı – hər bir 



manifold ilə əlaqədar HIPPS sınağının ildə bir dəfə həyata keçirilməsi proqnozlaşdırılır.     

 

İl ərzində gözlənilən işçi maye atqısı Fəsil 5 Cədvəl 5.32 göstərilib . 



 

Həm davamlı, həm də müvəqqəti atqılar bunlardan yaranacaq: 

 

 

Hər manifold üzərində olan drenaj kanalları – iki yan tərəfdə, 6m dəniz dibindən 



yuxarıda, iki yuxarıda, 8m dəniz dibindən yuxarıda, və  

 

Hər bir hasilatın idarəetmə cihazının yuxarısında bir ədəd drenaj kanalı, dəniz dibindən 



4m yuxarıda 

 

Təsirin qiymətləndirilməsi 

 

Dispersiya  şleyflərinin ölçülərinin və dayanıqlığının kəmiyyətlə müəyyənləşdirilməsinə  və 



vizual şəkildə göstərilməsinə imkan yaratmaq üçün işçi maye atqısı hadisələrinin dispersiyası 

modelləşdirilib. Modelləşdirmə zamanı ehtimallar, metodologiyalar və  nəticələr tam olaraq 

Əlavə 10F-də göstərilib.  

 

Davamlı atqı 



 

Əsas kimi qəbul edilmiş variant üzrə layihə hasilatın idarəetmə cihazı üçün 25 ədəd DCV və 

manifold üçün 25 ədəd DCV nəzərdə tutur. Belə ki, bir ədəd hasilatın idarəetmə cihazından 

və manifolddan proqnozlaşdırılan atqının ümumi axın sürəti hesablanıb və bu buraxılma 

sürətləri üzrə dispersiya modelləşdirilməsi həyata keçirilib.  

  

Toksiklik sınağının nəticələrinə əsasən, Castrol HC10  davamlı atqısı üçün 40000 qat təsirsiz 



həlletmə hesablanıb (Fəsil 4 Bölmə 4.9.3-ə istinad edin). 

 

Modelləşdirmə göstərdi ki, həm armaturdan, həm də manifoldlardan gələn atqılar 40000-



qatdan artıq atqı yerinin 10m radiusunda tez həll olunacaq. Əlaqədar şleyflər modeldə qrafiki 

şəkildə təqdim oluna bilməsi  üçün çox kiçik idi.  

 

Müvəqqəti atqı 

 

Beş proqnozlaşdırılan klapan istismar ssenarisi üçün bir ssenari üzrə manifold və hasilatın 



idarəetmə cihazında işə buraxılacaq klapanlar müəyyənləşdirildi və bir manifold və hasilatın 

idarəetmə cihazı üzrə  əlaqədar atqı  həcmi hesablandı. Toksiklik sınağının nəticələrinə 

əsasən, bu müvəqqəti atqılar üçün 4000 qat təsirsiz həlletmə hesablandı. Ehtiyat tədbiri kimi 

proqnozlaşdırılan klapan istismar ssenarilərindən  əlaqədar həcmlərdən artıq olan 

gözlənilməyən hallar üzrə atqı həcmləri üçün modelləşdirmə həyata keçirildi. Şəkil 11.11 belə 

atqı hasilatın idarəetmə cihazından baş verəndən 15 dəqiqə sonra şleyfin maksimal ölçüsünü 

göstərir. Bu nöqtədə  şleyfin uzunluğu 20 metrdən azdır və  şleyfin yalnız kiçik hissəsi (10 



Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 11 

Əməliyyatların ətraf mühitə təsirinin 

qiymətləndirilməsi, azaldılması 

vəmonitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 



Yekun variant

 

11/36



metrdən az) 4000-qat kiçik həll olunmuş qalır. Model göstərir ki, bir saatdan sonra atqı 

>40000-qat qədər tamamilə həll olunur. 

 

Şəkil 11.11 Hasilatın idarəetmə cihazından atqı baş verəndən 15 dəqiqə sonra şleyfin 

ölçüləri (təsadüfi atqı həcmi)  

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şəkil 11.12 hadisə baş verdikdən 15 dəqiqə sonra manifolddan şleyfin maksimal ölçüsünü 



göstərir. Şleyf uzunluğu təxminən 20 m-dir, lakin artıq  >10000 - qata qədər həll olunmuş olur     

Bir saatdan sonra şleyf >40000-qat qədər tamamilə həll olunmuş olur 

 

Durulaşma 

faktoru 



Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 11 

Əməliyyatların ətraf mühitə təsirinin 

qiymətləndirilməsi, azaldılması 

vəmonitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 



Yekun variant

 

11/37



Şəkil 11.12 Atqı baş verdikdən 15 dəqiqə sonra manifolddan şleyfin ölçüləri (təsadüfi 

atqı həcmi)  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Həm armaturlar, həm də manifoldlar üçün atqılar atqı nöqtəsinin 20m məsafəsində çox qısa 

zaman ərzində (bir saatdan az) təsirsiz konsentrasiyaya qədər həll olunur.  

 

OSPAR sınaqlarının nəticələrinə  əsasən qlikolun 90%-i 28gün ərzində deqradasiya olunur. 



Lakin, sürətli deqradasiya 7 gün müddətindən sonra baş verə bilər (istinad sənədi: Qısa 

Beynəlxalq Kimya Qiymətləndirmə  Sənədi 22, Ekoloji Aspektlər, Cenevrə 2000). Qlikol 

yüksək biodeqradasiya sürətinə malikdir və atıldıqdan sonra sürətlə dağılıb dəniz mühitinə 

təsiri olamayacaq konsentrasiyasına çatacaq və sonra təmamilə deqradasiya olacaq. 

 

Cədvəl 11.27-də “Orta vəziyyət miqyası”nı  əks etdirən 6 qiymətinin təyin olunması 



əsaslandırılır. 

 

Cədvəl 11.27 Hadisənin miqyası 



 

Parametr 

İzahı 

Reytinq  

Dərəcə/miqyas 

İşçi maye atqılarının mənbə ətrafında atqı nöqtəsindən 20m məsafəyə qədər kiçik 

sahəyə təsir göstərməsi proqnozlaşdırılır  



Təkrarlanma 



tezliyi 

Müntəzəm və qeyri-müntəzəm atqılar HPBS ərzində həmişə yaranacaq (50 

dəfədən artıq)  



Davametmə 



müddəti 

Ayrı-ayrı hadisələr bir neçə dəqiqə ilə bir neçə saat arasındakı müddətdə davam 

edəcək. 



İntensivlik 

Atqılar təsirsiz konsentrasiyaya atqı nöqtəsinin qısa məsafəsində nail olunacaq 

(Xəzər dənizində aparılmış xüsusi toksiklik sınağından müəyyənləşdirilib) 

Atqıların tərkibində zərərli dayanıqlı materiallar olmayacaq. 



Cəmi 





 

Durulaşma 

faktoru 


Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 11 

Əməliyyatların ətraf mühitə təsirinin 

qiymətləndirilməsi, azaldılması 

vəmonitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 



Yekun variant

 

11/38



11.6.3.3 Reseptorun həssaslığı 

 

Cədvəl 11.28-də “Reseptorun aşağı  həssaslığı”nı  əks etdirən 2 qiymətinin təyin olunması 



əsaslandırılır. 

 

Cədvəl 11.28 Reseptorun həssaslığı 

 

Parametr 

İzahı 

Reytinq  

Dözümlülük 

Təsirin baş verəcəyi az ehtimal olunsa da, qısa müddətli atqılar suitilər və 

balıqlara mənfi təsir göstərməyəcək. 



Mövcudluq 

Atqı mənbəyinin yaxınlığında suitilərin və balıqların daimi şəkildə, yaxud xeyli 

sayda mövcud olacağı gözlənilmir. Bentos, yaxud plankton heç bir əhəmiyyətli 

təsirə məruz qalmayacaq. 



Cəmi 



 

11.6.3.4 Təsirin əhəmiyyəti 

 

Cədvəl 11.29-da ərsinləmə  işlərindən  əmələ  gələn atqıların bioloji/ekoloji reseptorlara 



təsirlərin xülasəsi verilir.  

 

Cədvəl 11.29 Təsirin əhəmiyyəti 

 

 

İşçi maye üzrə  aşağıdakı monitorinq və hesabatvermə  tələbləri AGT Regionunun ƏMİS-nin 

bir hissəsini təşkil edir. 

 

 



Xəzər dənizində aparılmış xüsusi toksiklik sınağı  hər 6 aydan bir toplanan işçi maye 

nümunələri üzərində aparılacaq və  işçi maye atqısı üzrə ekotoksiklik sınağının 

nəticələrinin dəyişmə qaldığını  təsdiqləmək üçün ilkin HC10 ekotoksiklik sınağı ilə 

müqayisə olunacaq    

 

işçi maye atqısı üzrə ekotoksiklik sınağının nəticələri üzrə hesabat ETSN-ə  təqdim 



olunacaq  

 Atılan işçi mayenin həcmi qeydiyyata alınacaq və illik olaraq ETSN-ə təqdim olunacaq   



 

İşçi maye atqısından yarana cüzi mənfi təsir qəbul olunan hesab olunmur, çünki həcmlər kiçik 

olacaq və aşağı toksikliyə malik olacaq: 

 

11.6.4 Sualtı əməliyyatlar: Sualtı sistem müdaxilələri ərzində qeyri-müntəzəm 



atqılar  

11.6.4.1 Təsirazaldıcı tədbirlər 

 

Sualtı əməliyyatlar ərzində həyata keçirilən müdaxilələrdən yaranan maye atqısı ilə əlaqədar 



mövcud təsirazaldıcı tədbirlərə daxildir:  

 

 



Dənizə axıntılarla nəticələnə biləcək sualtı müdaxilələrdən  əvvəl (idarəedici modulları 

və hasilat armaturu drosseli istisna olmaqla) riskin qiymətləndirilməsi aparılacaq və 

ETSN-nə müvafiq məlumat veriləcək. 

 

 



Hadisə 

Hadisənin 

miqyası 

Reseptorun 

həssaslığı 

Təsirin əhəmiyyəti 

Sualtı əməliyyatlar müntəzəm və 

qeyri-müntəzəm işçi maye atqısı  

Orta 


(Bioloji/ekoloji) 

Aşağı


 

Cuzi mənfi 


Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 11 

Əməliyyatların ətraf mühitə təsirinin 

qiymətləndirilməsi, azaldılması 

vəmonitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 



Yekun variant

 

11/39



11.6.4.2 Hadisənin miqyası 

Təsviri və qiymətləndirmə 

 

Fəsil 5 Bölmə 5.11.4-də  təsvir olunduğu kimi, əməliyyatlar  ərzində sualtı hasilat sisteminin 



komponentlərinin dəyişdirilməsi lazım olacaq. Ən son əvəzetmələrin (müdaxilə kimi tanınan) 

hasilatın idarəetmə cihazlarıyla və manifoldlarla əlaqədar idarə modulları olması gözlənilir. 

Əvəzetmə fəaliyyətləri zamanı müvafiq klapanlar işə salınaraq əvəz edilən modulu izolə edir 

və, nəticədə, idarəedici flüidin sızması baş verir. Bu sızmaların kiçik olması ehtimal olunur və 

onlar Cədvəl 5.32-də göstərilmiş idarəedici flüid həcmlərinə daxil edilmişdir. Hər hasilatın 

idarəetmə cihazının drosselinin dəyişdirilməsindən (cəmi 26) təxminən 1.3m

3

 axıntı baş 



verməsi gözlənilir. Bunun HPBS dövründə  hər hasilatın idarəetmə cihazında bir dəfə baş 

verəcəyi gözlənilir. 

 

Dəniz mühitinə MEQ axıntıları Fəsil 10 Bölmə 10.8.3-də müzakirə edilmişdir və müzakirədə 



sualtı hasilat sisteminin quraşdırılması zamanı 13.84m

3

  qədər MEQ axıntısının axıdılması 



qiymətləndirilir. MEQ-n bu daha böyük həcmi üçün aparılmış modelləşdirmə axıdılma 

nöqtəsindən 20m məsafədə təsirə səbəb olacaq konsentrasiyaya rast gəlinmədiyini göstərdi. 

Ona görə  də, 1.3m

bərabər axıntı üçün axıdılma nöqtəsindən bir neçə metrdə  təsir 



göstərəcək konsentrasiya baş verməyəcək. 

 

Cədvəl 11.30-da Orta vəziyyət miqyasını  əks etdirən 5 qiymətinin təyin olunması 



əsaslandırılır.  

 

Cədvəl 11.30 Hadisənin miqyası 



 

Parametr 

İzahı 

Reytinq  

Dərəcə/Miqyas 

Axıdılma nöqtəsindən bir neçə metr (20 m-dən az) məsafədə təsir yaradan 

konsentrasiyaya rast gəlinməyəcək 



Təkrarlanma 



tezliyi 

Cəmi 26 dəfə olmaqla, hər f

 

hasilatın idarəetmə cihazı bir axıdılma baş verəcək 2 



Davametmə 

müddəti 

Sualtı sistem müdaxilələri ilə əlaqədar ayrı-ayrı atqılar 6 saatdan artıq 

olmayacaq. 



İntensivlik 

Atqılar aşağı toksiklik dərəcəsinə malik müqavimətsiz maddələrdən ibarətdir   



Cəmi 





 

 

11.6.4.3 Reseptorun həssaslığı 

 

Cədvəl 11.31-də “Reseptorun aşağı  həssaslığı”nı  əks etdirən 2 qiymətinin təyin olunması 



əsaslandırılır. 

 

Cədvəl 11.31 

Reseptorun həssaslığı 

 

Parametr 

İzahı 

Reytinq  

Dözümlülük 

Təsirin baş verəcəyi az ehtimal olunsa da, qısa müddətli atqılar suitilər və 

balıqlara mənfi təsir göstərməyəcək. 



Mövcudluq 

Atqı mənbəyinin yaxınlığında suitilərin və balıqların daimi şəkildə, yaxud xeyli 

sayda mövcud olacağı gözlənilmir.  Bentos, yaxud plankton heç bir əhəmiyyətli 

təsirə məruz qalmayacaq. 



Cəmi 



 



Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 11 

Əməliyyatların ətraf mühitə təsirinin 

qiymətləndirilməsi, azaldılması 

vəmonitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 



Yekun variant

 

11/40



11.6.4.4 Təsirin əhəmiyyəti 

 

Cədvəl 11.32-də payaların vurulması zamanı sement atqıları ilə  əlaqədar bioloji/ekoloji 



reseptorlara təsirlərin xülasəsi verilir. 

 

Cədvəl 11.32 Təsirin əhəmiyyəti 

 

 

Sualtı hasilat sistemi müdaxilələri ilə  əlaqədar qeyri-müntəzəm maye atqısı üzrə  aşağıdakı 



hesabatvermə və monitorinq tələbləri AGT regionunun ƏMİS-in bir hissəsini təşkil edir. 

 

 



Hər bir müdaxilə  əməliyyatında istifadə edilmiş  və axıdılmış flüidin tərkibi və ehtimal 

edilən miqdarı müntəzəm olaraq qeyd ediləcək və ETSN-nə hesabat veriləcək. 

 

Müdaxilələr zamanı atqılardan yaranan cüzi mənfi təsir məqbul hesab olunur, çünki həcmlər 



kiçik olacaq və aşağı toksikliyə malik olacaq   

 

11.7  ŞD2 Layihə əməliyyatlarının ətraf mühitə qalıq təsirinin xülasəsi 

 

ŞD2 Layihəsinin  ətraf mühitə  və sosial-iqtisadi sahəyə qiymətləndirilmiş  təsirləri üçün belə 



qənaətə  gəlinmişdir ki, təsirlər praktiki cəhətdən mümkün olduğu qədər minimuma 

endirilmişdir, mövcud nəzarət tədbirlərinin icrası  zəruridir və  əlavə  təsirazaltma tədbiri tələb 

olunmur. Cədvəl 11.33-də layihənin əməliyyat mərhələsində ətraf mühitə qalıq təsirin xülasəsi 

verilmişdir 



 

Cədvəl 11.33 ŞD2 layihəsinə aid istismar əməliyyatları üzrə  ətraf mühitlə bağlı qalıq 

təsirlərin xülasəsi  

 

Fəaliyyət / hadisə 



Miqyas 

Həssaslıq 

Ümumi göstərici 

Dərəcə/ 


miqyas 

Təkrarlan

ma tezliyi: 

Davame


tmə 

müddəti 


İntensivli

Hadisənin 



miqyası 

Reseptorun 

həssaslığı 

Təsirin 


əhəmiyyəti 

Atmosfer 

Müntəzəm dəniz 

əməliyyatlarından qeyri-İXQ 

emissiyaları 

1 3 3 1 


Orta 


Aşağı Cuzi 

Mənfi 


Qeyri-müntəzəm dəniz 

əməliyyatlarından qeyri-İXQ 

emissiyaları (DEH) 

1 3 1 1 

Orta 



Aşağı Cuzi 

Mənfi 


Qeyri-müntəzəm dəniz 

əməliyyatları zamanı qeyri-

İXQ emissiyaları (Qəza 

zamanı məşəldə yandırılma) 

1 3 1 1 


Orta 


Aşağı Cuzi 

Mənfi 


Qurudakı müntəzəm 

əməliyyatlardan qeyri-İXQ 

emissiyaları  

1 3 3 1 

Orta 



İnsanlar Orta 

Orta mənfi 



(Bioloji/ 



Ekoloji) 

Aşağı 


Cuzi Mənfi 

Qurudakı qeyri-müntəzəm 



əməliyyatlardan qeyri-İXQ 

emissiyaları (Qəza zamanı 

məşəldə yandırılma) 

1 3 1 1 


Orta 


İnsanlar Orta 

Orta mənfi 



(Bioloji/ 



Ekoloji) 

Aşağı 


Cuzi Mənfi 

Quru



dak

ı mühit 


Qurudakı müntəzəm qurğu 

əməliyyatları ilə bağlı 

yaranan səs-küy  

1 3 3 1 


Orta 


Orta Orta 

mənfi 


Qurudakı qeyri-müntəzəm 

məşəldə yandırılma ilə bağlı 

yaranan səs-küy 

3 2 2 1 

Orta 



Orta Orta 

mənfi 




Hadisə 

Hadisənin 

miqyası 

Reseptorun 

həssaslığı 

Təsirin əhəmiyyəti 

Sualtı əməliyyatlarda sualtı hasilat 

sistemi müdaxilələri ərzində qeyri-

müntəzəm maye atqısı 

Orta 

(Bioloji/ekoloji) 



Aşağı

 

Cuzi Mənfi 


Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 11 

Əməliyyatların ətraf mühitə təsirinin 

qiymətləndirilməsi, azaldılması 

vəmonitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 



Yekun variant

 

11/41



 

Fəaliyyət / hadisə 

Miqyas 

Həssaslıq 



Ümumi göstərici 

Dərəcə/ 


miqyas 

Təkrarlan

ma tezliyi: 

Davame


tmə 

müddəti 


İntensivli

Hadisənin 



miqyası 

Reseptorun 

həssaslığı 

Təsirin 


əhəmiyyəti 

Lay sularının qeyri-müntəzəm 

şəkildə gölməçədə 

saxlanması ilə bağlı qoxu 

2 2 3 2 

Yüksək 



Yüksək 

Yüksək 


mənfi - əlavə 

azaltma 


tədbirləri ilə 

orta mənfiyə 

azaldılmışdır 

D



əniz mühiti 

Dəniz əməliyyatlarına aid 

soyuducu suyun yığımı və 

atqısı 


1 3 3 1 

Orta 



Aşağı Cuzi 

Mənfi 


Dənizdə əməliyyatlar Dənizə 

digər atqılar 

Təmizlənmiş qara və boz 

sular 

1 3 3 1 


Orta 


Aşağı Cuzi 

Mənfi 


Dənizdə əməliyyatlar 

Dənizə digər atqılar 

Mətbəx tullantıları 

1 3 3 1 


Orta 


Aşağı Cuzi 

Mənfi 


Dənizdə əməliyyatlar 

Dənizə digər atqılar 

Drenaj suları 

1 3 3 1 


Orta 


Aşağı Cuzi 

Mənfi 


Dənizdə  əməliyyatlar Dənizə 

digər atqılar 

Sutəmizləmə qurğusu - 

duzlu axıntı suyu 

1 3 3 1 


Orta 


Aşağı Cuzi 

Mənfi 


Sualtı əməliyyatlara aid 

müntəzəm və qeyri-

müntəzəm işçi maye atqısı 

1 3 1 1 

Orta 



(Bioloji/ 

Ekoloji) 

Aşağı 

Cuzi Mənfi 



Sualtı əməliyyatlara aid sualtı 

hasilat sisteminə müdaxilələr 

ərzində qeyri-müntəzəm 

maye atqıları  

1 2 1 1 


Orta 


(Bioloji/ 

Ekoloji) 

Aşağı 

Cuzi Mənfi 



 

 



Yüklə 1,24 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə