Microsoft Word 2017-ci№ doc



Yüklə 5,05 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə55/147
tarix20.09.2017
ölçüsü5,05 Kb.
#873
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   147

Filologiya məsələləri, 2017 
 147
Model: n+ -ic adj. 
Çoxmənalı olan “-ic” suffiksi müasir ingilis dilində terminologiya və kitab 
leksikasında kifayət qədər produktiv hesab olunur. “-ic” suffiksi “ibarət olan, 
kökün sturukturunun tərkibi və ya tərkib hissəsi” kimi mənaları ifadə edir. 
Məsələn:  
atomic – atom tərkibli, 
“-ic” suffiksi həmçinin “münasibət” mənasını verir. Məsələn: volcanic – 
vulkanik, arabic - ərəb milliyətli ola, quadrosonic – kvadrafonik, tachyonic – 
having to do with tachyons (hypothetical elementary particles that travel faster 
than the speed of light)”. 
-less suffiksi ilə düzələn sifətlər. 
Model: n+less adj. 
V + less adj. 
“-less” suffiksi produktiv hesab olunur, “malik olmayan, məhrum 
olunmuş” kimi ümumi mənalı sifətləri yaradır. 
“-less” suffiksi ilə yaranmış sözlərin linqvistik status çox rəngarəngdir: 
bəzi sözlər lüğətdə yerləşdirilib (heartless), produktiv sözdüzəldici model 
əsasında yaranmış törəmə sifətlərin böyük əksəriyyəti okkazionalizm 
(moneyless) adlanır. 
“-less” suffiksi müxtəlif əşya, maddə və material ifadə edən isim mənşəli 
söz kökləri ilə birləşərək universal produktivliyə malik olur. Məsələn:  
İnsanlar arasında münasibət bildirir: (hairless – keçəl, brainless – ağılsız. 
Friendless – yalqız): fiziki və  mənəvi keyfiyyət bildirir (motionless – 
sabit,hərəkətsiz, sleepless – yuxusuz, guiltless – günahsız). 
-ous suffiksi ilə düzələn sifətlər 
Model: N+ousadj. 
“-ous” suffiksi isim mənşəli söz köklərindən sifət düzəltmək üçün işlənir. 
– ous suffiksi “söz kökünün ifadə etdiyi bir şeyin xarakterik cəhətləri ilə 
oxşarlıq, onun xassələrinə malik” mənalarını verir 
  
ƏDƏBİYYAT 
 
1)  Мешков О.Д Словообразование современного английсково языка, 
М. 1986. 
2)  И.В. Арнольд. Лексикология современного английского языка. 
3)  A. Koonin. English Lexicology. 
4)  E.H.  Бортничук.  И.П.  Пастушенко.  Словообразование  в  
английском языке. 
 


Filologiya məsələləri, 2017 
 148
R.MOUSSAYEVA 
 
ADJECTIVE BUILDING SUFFIXES 
 
SUMMARY 
Suffixes can be varied according to their being productive and non 
productive. They enrich English language for their wordbuilding character 
and almost owns the borrowed words. 
Since, technics develop in the society new words appear in the 
language. In these cases the role of suffixes is great. Suffixes will be 
important and helpful element for building adjectives in the English 
language in the future.The article deals with the derivational comprounds 
(comprounds adjectives)”ed” and the adjective+noun+ed type of 
phrseolojical units.The article deals with the articles belonding to the English 
that connect the words to cach other and define the concrete idea inside of 
the text,their role and importance,also the function and influence to the idea 
of the articles in the content of the sentence. 
The article deals  with semantic and grammat5ic caracteristics of the 
prefixes in contemporary English and Azerbaijani, also their structure in the 
words 
 
Р.МУСАЕВА 
 
СУФФИК Ы, ОБРАЗУЮЩИЕ ПРИЛАГАТЕЛНЫХ 
 
РЕЗЮМЕ 
Суффиксы могут различаться своей продуктивностью и непродук-
тивностью.  Они обогащают английский язык словообразующым харак-
тером  и  почти  присваивает  заимствованныеслова.  С  развитием  техно-
логий в обществе появляются неологизмы. В таких случаях велика роль 
суффиксов.  В  будущем  суффиксы  будут  важным  и  полезным 
элементом в образовании прилагательных английского языка. 
В статье также рассматривается образования производных и слож-
нопроизводных прилагательных на суффикс “ed”и некоторые субстан-
тивные прилагательные которые входят в состав номинативных фразео-
логических единиц.Производные прилагательные с разными суффикса-
ми  в  Английском  языке  широко  и  разнообразно  употребляется  в 
простых и сложных предложенияхю 
 
Rəyçi: Həbib Mirzəyev 
            filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent 


Filologiya məsələləri, 2017 
 149
  
    b.m. ŞAMİL ALMƏMMƏDOV 
BDU 
 
TÜRK DİLİNDƏ ÖZLƏŞMƏNİN MAHİYYƏTİ 
 
 
Açar sözlər: Osmanlıca, Türk Yazı Dili, ərəb izafətləri, fars izafətləri 
Ключевые слова:  Osmanlıca (Османский язык), Турецкий 
литературный язык, Арабские Изафеты, Персидские Изафеты 
Key Words: Turkish, Arabic and Persian ezafe, written language, language 
reform 
 
İctimai  şüur forması kimi dil həm də çox mürəkkəb ictimai hadisə 
olaraq iki formada özünü göstərir: Biri obyektiv inkişaf yolu tutmuş xalq 
danışıq dili, digəri isə subyektiv faktorların təsiri ilə formalaşan, Türk dili 
termini ilə ifadə etmiş olsaq, Yazı Dili 
Məqalədə Türk Yazı Dili, onun milli dil kimi formalaşmasından və bu 
mənada da “özleşme” kimi türk dil tarixinə girmiş dil prosesinin 
mahiyyətindən bəhs ediləcəkdir.  
Bu gün öz xalq danışıq dilinə yaxın, anlaşılan müasir türk ədəbi dilinin 
“Osmanlıca” deyilən xüsusi bir mərhələsi də mövcud olmuşdur.  
Osmanlıcanın mahiyyəti müxtəlif  şəkildə alqılanmış  və izah 
edilmişdir. Bəzi dilçilər ərəb əlifbası ilə mövcud olan yazı dilinin hamısını, 
yanlış olaraq Osmanlı dilinə aid etmişlər və edirlər. Bu səhv fikirdə olanlar 
XX  əsrin  əvvəllərinə  qədər  ərəb  əlifbası ilə yazılmış sadə, xalqın başa 
düşəcəyi əsərlərin dilini də buraya aid etməklə, ciddi elmi qarışıqlığa səbəb 
olmuşlar. Halbuki  Osmanlıca dedikdə yalnız leksik tərkibi  ərəb və fars 
sözlərindən ibarət olan Türk dili deyil, eyni zamanda qrammatik quruluşu 
etibarilə yad ünsürlərə dayalı dili başa düşmək lazımdır. Bu bir süni dil 
hesab edilməlidir.  
Türkiyədə Cümhuriyyətin qurulmasından sonra yeni meydana gəlmiş 
iqtisadi-siyasi, ideoloji v.s. situasiyalar anlaşılmaz, qəliz bir dildən imtina 
etməyi zəzuru qılırdı. 
M.K.Atatürkün islahatlarının tərkib hissəsi olan “Özleşme” dil prosesi 
milli  ədəbi dilin formalaşmasını  və onun milli xalq dili əsasında 
normalaşmasını nəzərdə tuturdu. 
M.K.Atatürkün ölümündən sonra, “özleşme” uzun zaman həm sıravi 
insanlar, həm də müxtəlif təbəqələr arasında ciddi mübahisələrə, 
müzakirələrə səbəb olmuşdur.  
Kimi, “Dededen Babadan alıştığımız bir dili bırakıp kimsenin 
anlıyamadığı bir dille mi konuşacağız (3, 69)  deyə yazırdı, kimisi də 
obyektivliyə yaxın, real fikirlər söyləyirdi. Osmanlıcanın necə bir “Dil” 
olduğunu  ən yaxşı  şəkildə Ali Püsküllünün “Öz Türkçe Sözlük” kitabında 


Yüklə 5,05 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   147




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə