Microsoft Word 2017-ci№ doc

Filologiya məsələləri, 2017 
 208
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 31 iyul tarixli, 740 
nömrəli Fərmanı ilə yaradılmış, Azərbaycan Respublikasının dövlət 
sərhədinin mühafizəsi sahəsində Azərbaycan Respublikasının 
qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş  səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi 
icra hakimiyyəti orqanıdır. Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin 
yaranmasından sonra 1919-cu ildə milli hökumətin qərarı ilə  təsis edilən 
Hərbi Nazirliyin tərkibində ölkənin bir sıra güc strukturları, o cümlədən 
Sərhəd Qoşunları fəaliyyətə başlayır. Sovet İttifaqı dövründə Sərhəd Xidməti 
Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin bir strukturu kimi fəaliyyət göstərib. 
Müstəqillik  əldə ediləndən sonra Sərhəd Xidməti Milli Təhlükəsizlik 
Nazirliyinin tərkibində olub. Dövlət Sərhəd Xidməti öz fəaliyyətində 
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının 
qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və 
sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və 
sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı 
beynəlxalq müqavilələri, bu Əsasnaməni və Dövlət Sərhəd Xidmətinin 
normativ hüquqi aktlarını  rəhbər tutur. Dövlət Sərhəd Xidməti ona həvalə 
edilmiş vəzifələri bilavasitə və tabeliyindəki hərbi hissələr və digər orqanları 
vasitəsi ilə  həyata keçirir. Dövlət Sərhəd Xidmətinin strukturuna baş 
idarələr, idarələr,  şöbələr və digər qurumlar daxildir. Dövlət Sərhəd 
Xidmətinin mərkəzi aparatı, sərhəd dəstələri, hərbi dəniz və  hərbi aviasiya 
hissələri, sərhəd nəzarəti dəstələri, hərbi hissələr, habelə digər struktur 
bölmələr Dövlət Sərhəd Xidmətinin vahid sistemini təşkil edir. Dövlət 
Sərhəd Xidməti fəaliyyətini insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarına riayət, 
qanunçuluq, humanistlik və Silahlı Qüvvələr quruculuğunun təşkilat 
prinsipləri əsasında qurur. 
Birbaşa Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabe olan xüsusi hərbi 
hissədir.Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti 
birbaşa Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabe olan xüsusi hərbi 
hissədir. Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin  əsas vəzifələri Azərbaycan 
Respublikası Prezidentinin, digər Dövlət Mühafizəsi Obyektlərinin, 
həmçinin Azərbaycan Respublikasında olduqları vaxt xarici ölkələrin dövlət 
və hökümət başçılarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, Azərbaycan 
Respublikası Prezidentinin İcra Aparatının, Milli Məclisin, Nazirlər 
Kabinetinin, Konstitusiya Məhkəməsinin, Xarici İşlər Nazirliyinin və 
Mərkəzi Seçki Komissiyasının obyektlərinin mühafizəsinin təşkil və  təmin 
edilməsidir. Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti Dövlət Mühafizəsi 
Obyektlərinin və mühafizə olunan obyektlərin təhlükəsizliyinin təmin 
edilməsi sahəsində  əks-kəşfiyyat fəaliyyətinin subyekti olaraq əməliyyat-
axtarış  fəaliyyətini həyata keçirir, Prezident rabitəsini və Xüsusi rabitəni 
təşkil edir. Həmçinin Dövlət orqanlarının internet şəbəkəsinin yaradılması və 

---

Filologiya məsələləri, 2017 
 209
fəaliyyət göstərməsi Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti tərəfindən həyata 
keçirilir. 
 
 
Г.ШАМХАЛОВА 
 
РЕЗЮМЕ 
Национальная  Армия  Азербайджана  Гасударственная  военная 
организация  предназначенная  для  вооруженной  защиты  свободу 
независимости  и  территориольной  целестности  Азербайджанской 
Республики.Современная Национальная Армия Азербайджана состоит из 
сухопутный  войск,военно-воздушных  сил  и  войск  противовоздушной 
обороны,а  также  военно-морских  сил.Днем  Азербайджанской  Армии 
является 26 июня 1918 года. 
     Современные  Вооруженные  Силы  Азербайджана  появились  в 
годы Карабахского конфликта на основе объединения местной городских 
ополчений  отрядов самообороны .Современная Азербайджанская Армия 
была создано к концу 1993 года. 
 
G.SHAMKHALOVA 
 
SUMMARY 
 National Army Azerbaijan state military organisation has been of the 
Azerbaijan Republic territorial integrity and his independance  and for the 
guarding freedom he have organised.He is that is consistsof the land forces from 
air strengths air attack defence and Military Sea Strengths.26 of juin 1918 years 
is the day of the arising Azerbaijan Military Strengths.Modern Military 
StrengthsAzerbaijan he has arisen in the years of Karabakh conflict. 
   Strengts of National self-defence bunches of and local defencein 1993 
years joining they hava created modern National Army.From military strengths 
addition there are a few military organisations they in the necessary time he will 
be able to invoble for to the defence of the state. 
 
RƏYÇİ:   Yusif Suleymanov 
 Filologiya 
üzrə fəlsəfə doktoru, dosent 

---

Filologiya məsələləri, 2017 
 210
                                                 SABİNA NOVRUZOVA  
ASPU 
                               
THE LONG AND SHORT VOWELS IN A LANGUAGE 
 
Açar sözlər: sait, uzunluq, keyfiyyət, kəmiyyət, vurğulu, tələffüz 
Keywords: vowel, length, quantity, quality, stressed, pronunciation 
Ключевые  слова:  гласный,  длина,  количество,  качество,  с  ударением, 
произношение 
 
Vowel length is an important phonemic factor in many languages. Vowel length 
plays a phonetic role in the majority of dialects of British English. 
    Many languages do not distinguish vowel length phonemically. They usually 
distinguish between short and long vowels. A very few languages distinguish 
three phonemic vowel lengths. Some languages with two vowel lengths also 
have words in which long vowels appear adjacent to other long or short vowels 
of the same type. Some languages do not ordinarily have phonemic vowel 
length but permit vowel hiatus may similarly exhibit sequences of identical 
vowel phonemes. 
    Stress  is  often  reinforced  by  allophonic vowel length, especially when it is 
lexical. In French language long vowels always occur on stressed syllables. Two 
phonemic lengths indicate the stress by adding allophonic length in Finnish 
language. Four distinctive lengths and five physical lengths are distinguished: 
short and long unstressed vowels, short and long stressed vowels, a half-long 
vowel. 
   Vowel  length  is  sometimes better analyzed as a sequence of two identical 
vowels in some languages. In some languages morphological treatment of 
diphthongs is similar to long vowels. Long vowels can develop into diphthongs 
in some languages. 
   Vowel length contrasts with more than two phonemic levels which are rare. 
Several three-level vowel length can be analysed without postulating this 
typologically unusual configuration. 
     There  is  complementary allophonic vowel length in most dialects of the 
English language. Vowels are lengthened before a voiced consonant. For 
example, the vowels phoneme /æ/ in /'hæt/ is realised as a short allophone, 
because /t/ phoneme is voiceless. The same vowel /æ/ is realized as a slightly 
long allophone in /'hæd/.  
The English monophthongs are traditionally divided into two subclasses: 5 
historically long vowels: /i: , ɑ:, ɔ:, u:, ɜ:/  and 7 historically short vowels: /ı , e, 
æ, ʌ, ə, ʊ, o/ 
    Long vowels and short vowels have always difference in length in the same 
phonetic conditions. Long vowels may occur in any position in a word: initial, 
middle, final, in open and closed syllables. 

---