Microsoft Word 2017-ci№ doc

Filologiya məsələləri, 2017 
 225
mədəniyyətinin yüksəlməsində müəyyən müsbət rol oynamış  və indiki 
dövrdə onun tutduğu yer daha vacib və mütləqdir. 
   Bugünkü  elmin  misilsiz  nailiyyətləri ilə dünya xalqları  tərcümə 
vasitəsilə tanış olur. Buna görədir ki, istər ölkəmizdə, istərsədə, istərsə  də 
xaricdə tərcümə işinə indiki dövrdə xüsusi fikir verilir. 
   Ölkəmizdə tərcümə dövlət əhəmiyyəti olan bir işdir. 
   Respublikamızda Avropa dillərindən tərcümə  işində yeni bir 
mərhələnin başlandığına sevinirik. Bildiyimiz kimi, Azərbaycanda Avropa 
dillərindən tərcümə  işi  əsasən XX əsrin  əvvəllərindən başlayır. Bu dövrdə 
Avropa dillərindən edilən tərcümələrin  əksəriyyəti orijinaldan olunmuş 
tərcümələrdir. 
   Dünya  klassiklərinin dilimizə  tərcümə  işə  hələ davam etməkdədir. 
Onu da qeyd etməliyik ki, bununla belə, hələ indiyə kimi əsərlərin tərcüməsi 
ictimaiyyətimiz üçün çox vacib olan, dünyanın  ən tanınmış  ədiblərinin 
əsərləri tam tərcümə olunmamışdır.  
 
ƏDƏBİYYAT 
 1.  Нешумаев,И.В.Синтактические  трансформации  при  перовода 
английского текста.М. 
 2. Комиссаров В.Н. Теории перевода. Москва.1993г 
 3. Bəşirov M,Xocayev O. Azərbaycan dilindən rus dilinə və əksinə 
tərcümənin nəzəriyyəsi. 
 4. Швейцер А.Ф.Теория 
перовода,Статус,проблемы,аспекты.Москва.Наука.1988an. 
 
      
 
M.ZAMIRA 
 
INVESTIGATION OF THE HISTORY  OF THE  
TRANSLATION AND HIS PROBLEMS IN AZERBAIJAN AND  
ENGLISH  LANGUAGES 
 
SUMMARY 
  The article is devoted to the role meaning of the translation in 
bicultural communication,some thoughts and philosophical appreciating of 
translation in modern linguistics also about stylistically translation in 
literature and humanitarian sphere.In the given article some parts of 
translation in contemporary literature of Azerbaijan and literature of Westen-
European countres and Russia are analized. 
    The article examines the a few,the basic principle teaching students 
foregh language especially English institutions of higher education it is noted 

---

Filologiya məsələləri, 2017 
 226
training terminology vocabulary national audience strongly differs from the 
other principles of training. 
The article examines also the main tasks of the for success ful learning 
foreing language institution of higher education;translation tasks,semantics 
of the tasks,comparable tasks,sinonymestasks,encrypted tasks,all tasks 
training realizable students audiences. 
 
З.МАМЕДОВА 
 
ИССЛЕДОВАНИЯ ИСТОРИИ ПЕРЕВОДА И ЕГО  
НЕКОТОРЫЕ ПРОБЛЕМЫ В АНГЛИЙСКОМ И В 
АЗЕРБАЙДЖАНСКОМ ЯЗЫКАХ 
  
В  данной  статье  рассматривается  роль  и  значение  перевода  в 
межкультурной  коммуникации,некоторые  мысли  и  философские 
оценки  об  истории  перевода  и  о  перевод  переводанической 
деятельности  в  современной  лингвистике,а  также  о  стилистике 
перевода  о  литературе  и  в  гуманитарной  сфере.В  этой  статье  также 
анализируется  некоторые  фрагменты  в  современной  литературе 
Азербайджана  и  литературой  Англии,Западноевропейские  страны  и 
России. 
В  статье  также  рассматривается  некоторые  основные  принципы 
обучения  перевода  студентам  Английского  языка  в  высших  учебных 
заведаниях,  отмечается  обучения  основные  принципы  перевода  в 
младших и старших курсов университета.В статье также анализируется 
некоторые  основные  задачи  переводнической  деятельности  обучения 
Английского  языка  в  ВУЗ-ах:задачи  для  переводов,по  семантикам, 
сравнительные  задачи,синонимические  задачи,шифровые  задачи  и 
др.Все задачи обучения реализуется студентами в аудиториях ВУЗ-ах. 
 
Rəyçi: Rauf İsmayılov 
 
    Filologiya elmləri doktoru, professor 
 
 
 

---

Filologiya məsələləri, 2017 
 227
YEGANƏ ƏLƏSGƏROVA 
ADİU 
yeganə.@.mail.ru. 
 
İNGİLİS VƏ AZƏRBAYCAN DİLLƏRİNDƏ SADƏ CÜMLƏNİN 
MÜQAYİSƏLİ  XARAKTERISTIKASI 
 
Açar Sözlər:  Azərbaycan dili, ingilis dili, sadə cümlə, semantika, dilçilik, 
mürəkkəb   cümlə, müqayisəli xarakteristika. 
Ключевые  слова:  Азербайджанский  язык,  Английский  язык,  простое 
предложение  семантика,  лингвистика,  сложное  предложение, 
сравнительная характеристика. 
Key words: Azerbaijani, English, simple sentence, semantics, linguistics, 
complex sentence, comparative description. 
 
Bildiyimiz kimi, cümlə nitqin əsas vahidlərindən biridir. Cümlə haqqında 
təlim ümumi dilçiliyin mübahisəli, həm də maraqlı  məsələlərindən biridir. 
Dilçilərin bəziləri bu fikirdə olmuşlar ki, cümlənin vəzifəsi hökmü 
bildirməkdir. Digər dilçilər isə hökm ilə cümlənin eyniləşdirilməsinin 
əleyhinə  çıxmışlar. Məsələn: A.M.Peşkovski də cümlənin hökm ilə 
eyniləşdirilməsinin  əleyhinə  çıxaraq göstərmişdir ki, bir qayda olaraq, 
cümləni hökmə  gətirib çıxarmaqdan  əl çəkmək lazımdır. Çünki hökm 
məfhumunun özü (həm məntiqi, həm də psixoloji) cümlənin təhlili üzərində 
qurulmuşdur. Cümlə öz tərsözlər daxil edir ki, bunlar öz məntiqi qarşılıqlı 
əlaqəsinə görə hər  hansı bir hökmü ifadə edir, yəni hər hansı bir yeni bitmiş 
fikir və yaxud mühakimə bildirir.  Dilçi alim Z.Budaqova da qeyd edir ki, 
hökmlə cümləni qarışdırmaq olmaz. Hökmlərin hamısı cümlədir. Lakin 
bütün cümlələr hökm bildirmir.  Məsələn: əmr və sual cümlələri hökm hesab 
edilmir, çünki bu cümlələrdə subyekt və yoxdur. Deməli, sual və  əmr 
cümlələrində predikat və subyekt olmadığı üçün bunlar hökm sayılmır. 
Bundan başqa, hökmdə nə isə təsdiq və ya inkar edilir. Əmr cümləsində isə 
əşya və ya şəxs nəyə isə  təhrik olunur, sual cümlələrində isə soruşulur. 
Sualla hökmün bir fərqi də ondan ibarətdir ki, biz sual verərkən mühakimə 
etmirik, soruşuruq, hökm verərkən isə mühakimə edilir. Sual cümlələrində 
məqsəd müəyyən cavaba nail olmaqdır.  
Hökm ümumbəşəri, cümlə isə milli səciyyə daşıdığına görə, eyni bir 
hökm ayrı-ayrı dillərdə  həm oxşar cümlə quruluşu ilə, həm də müxtəlif 
cümlələrlə verilə bilər. Cümlənin üzvləri və quruluşu hökmün üzvləri və 
quruluşun-dan bəzən fərqlənir, bəzən də uyğun gəlir. Bütün bu göstərilənlər 
hamısı sadə cümlə probleminə bilavasitə aiddir. Hər bir sadə cümlə müəyyən 
aspektdən öyrənilir. Bu aspektlərdən birincisi onun strukturudur. Sadə 

---