e y x h m d (bir az fikird n sonra). eyx na,
heç narahat olma, onu buralarda heç
adam yerin qoyan yoxdur. S n dama ını pozma, i ind ol.
e y x N s r u l l a h (bir az fikir el yib). eyx hm d, vv l n, çıx ev sahibin
x lv tc de ki, m n bir tik çör k g tirsinl r. Saniy n [19], t v qqe el ki, g lib m n
yer göst rsinl r, rahat olmaq ist yir m. V salis n [20], (bir az dayanıb) d xi özün
bilirs n ki, söz yox ki, t darük görübs n. M n bu gec t k burada qala bilm n m,
b d nim yekc a rıyır. G r k ovduram.... Allaha ükür, özün hamısını bilirs n. D xi
dayanma, tez ol!
[19] kincisi.
[20] Üçüncüsü.
eyx hm d çıxır, hava ba layır qaranlıqla ma a.
( eyx N srullah g lib oturur dö yin üstünd v bir q d r fikird n sonra öz-özün ). M n
h mi xalqa dey nd ki, naxo am, el bilirl r ki, xalqı aldadıram; amma allah ahiddir ki
... (bir az dayanıb) m n heç k si aldatmıram; çünki h qiq td m n naxo am. Camaatın
qaba ında m n özümü naxo lu a vuranda, eyx hm d h mi el bilir ki, m n adamları
l salıram; amma bu biçar nin heç x yalına g l bilm z ki, m nim m r zim çox idd tli
m r zdir.... (Fikir el yir). H min bu m r zin b r k tind ndir ki, m n bu bambılı
hm din yanında olmu am bir balaca u aq v a layıb atamdan ki mi ist y n kimi
günd bir d f utana-utana deyir m: " eyx hm d, m n ki mi " (iki lil üzünü örtüb,
sakit oturur).
Hacı H s nin nök ri l i bir m cm yi içind plov v qeyri xör kl r g tirib qoyur
ortalı a v çıxır. e y x h m d daxil olur v g lib durur bir t r fd . Bir q d r
keçir, qapıda iki ö v r t görs nir. Pıçapıç il övr tl r bir b a l a c a ö v r t i n
lind n tutub, g tirirl r iç ri v dururlar qapının yanında. Nök r girib çıraq yandırır. H a
c ı H s n övr tl rin dalınca girir.
H a c ı H s n (övr tl r ). Qızım, utanma, allah mridir. Niy utanırsan?
e y x N s r u l l a h. eyx hm d, m nim t r fimd n v kil ol v si ni cari el .
e y x h m d. Ba üst .
Hamı çıxır v balaca övr t qalır otaqda. Bu da ist yir adamların dalınca çıxsın; amma
çıxanlar qapını örtüb, bunu qoyurlar iç rid . eyx N srullah durur aya a v bir q d r
fikird n sonra t rp m yib, övr t sarı b la tl deyir.
e y x N s r u l l a h. O s nin öz ixtiyarındadır: ist yirs n get, ist yirs n qal. O s nin
öz ixtiyarındadır ki, öl nd dü s n b rz x [21] al min . Ayaq t r find n baca açıla
c h nn m v qatır yek likd qr bl r g lib yapı alar b d nin . Bu da s nin öz
ixtiyarındadır ki, s ni q br qoyanda ba t r find n bir d riç açıla v o d riç d n bir
n f r qılman g lib s nn n mazaqla a v bu snada qılmanın boynunda sana düzülmü
z b rc d dan l ri qırılıb da ılalar v ba layasınız h r bir t r fd n z b rc di gen sapa
düzm y v bir d gör siniz ki, yetmi min dünya saatları g lib dolanıb v indi qiyam-
qiyam t olur. (Övr t yavuqla ır). O v d qılman yapı ar s nin lind n (yapı ır övr tin
lind n) v gül -gül s n dey r: "Gör s n dünyada n q d r savab i l r görübs n?"
[21] C h nn m.
P r d
ÜÇÜNCÜ M CL S
Üçüncü m clis vaqe olur h rin k narında, q biristanın yanında. Çox c miyy t
ayaqyalın, alvar v tumanlarını diz d k çırmayıb, ll rini ll rinin üst qoyub, ayaq üst
durublar. Ortalıqda e y x N s r u l l a h uca da ın üstün çıxıb, oturub danı ır. Sa
t r find e y x h m d, sol t r find H a c ı H s n v trafında biz gördüyümüz
adamların hamısı, sk nd rd n v övr tl rd n savayı.
e y x N s r u l l a h ( lind bir cildli yek kitab, çox f sah tl danı ır). D r x zaini-
qüdr t cövh ri- rift r z elm v n fist r z dani nist ( airan ).
Elm b v d zind giyi-canü dil,
Elm b h d taz giyi-abü gil.
Elm n simi-ç m ni-can b v d,
Rayiheyi-rövzeyi-rizvan b v d.
H r ki, b s rçe meyi--dani r sid,
Abi-h yati- b dira ç id [22].
[22] Qüdr t x zin l rind elmd n daha ziz v daha qiym tli bir c vahir yxdur.
Q lbin v ruhun ya ayı ı elm ba lıdır. Elm suya v palçı a t z lik ver r.
Elm can ç m ninin n simidir. Elm behi t ba ının tridir. Elm s rçe m sin
çatan adam h mi lik abi-h yat daddı.
(Bir az dayanıb, kitabı iki li il yuxarı qalxızıb, çox ucadan). Budur kitab! Budur elm!
(Bir az dayanıb yava ca). nvai-ülum v snafi-on dü qism st: c liyy v x fiyy .
C liyy on ki, s mti-i tihar yaft , ks ri-ül ma b r q vaid v q vanini on mütt le
mi v nd v hateyi-d qayiqü r qabiqi-külliyyat v cüziyyati-on minümay nd. V
x fiyy on ki, d r z vayayi-ixtifa mand h r k sra vüquf b r h qayiqi srar v b dayei-
asari-on müy ss r n
v d. (Bir azca ucadan). z cümleyi-x fiyyat: vv l, elmi-
tilismat st. V lakin bunnan i imiz yoxdur. Dövvüm, elmi-t sxirat. Bunnan da i imiz
yoxdur. Sevvüm, elmi-x yalat. Bunnan da i imiz yoxdur. C harüm, elmi- b d . Bunnan
da i imiz yoxdur. P ncüm (aya a durub, üzünü q birstana çönd rib, bir q d r baxıb, çox
ucadan). Ric ti- mvat (bir az dayanıb, yava ca), y ni ölül rin ric ti. (Bir az sakit olub
oturur, yava ca). Bina b r ümumi-f vaid v ümuli- vaidi-in kitab (kitabı yuxarı qalxızır)