Microsoft Word 88 Hemofiliya
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
28 əlaqədar baş verir. Residiv verən hemartrozlar xronik sinovitə səbəb olaraq, xronik hemorragik destruktiv osteoartrozların inkişaf etməsinə gətirib çıxarır. Patoloji proses inkişaf edərək sinovial qişanın fibrozlaşmasına, beləliklə də, deformasiyaedici osteoartrozun yaranmasına gətirib çıxarır. Oynaqda eksudat toplanmır. Hemartrozların kəskinləşməsi nadir hallarda baş verir, oynağın hərəkətliliyi proqressiv olaraq azalır. Az hərəkətli diz oynağında fibroz kapsula ilə əhatə olunmuş ayrı-ayrı kistaşəkilli qansızmalar əmələ gələrək, ön və yan bağlarda, bəzən də hipertrofiyalaşmış kapsulada lokalizə olunur. Kistoz dəyişikliklər sümük toxumasının zədələnməsinə gətirib çıxarır. Klinik-rentgenoloji göstəricilərə əsasən hemorragik-destruktiv osteoartrozların formalaşmasında 5 mərhələ ayırd edilir. I. Erkən mərhələ oynaq həcminin böyüməsi, qansızma ilə əlaqədar oynaq yarığının genəlməsi ilə səciyyələnir. Rentgenoloji olaraq oynaq kapsulunun qalınlaşması və sərtləşməsi, zəif osteoporoz aşkar oluna bilər. Qansızmanın müşahidə olunmadığı “soyuq” dövrdə oynaq funksiyası pozulmur.
oynaq yarığının bir qədər daralması ilə səciyyələnir. Osteoporoz əlamətləri inkişaf edir. Subxondral skleroz əmələ gəlir. Periartikulyar toxumanın sonrakı sərtləşməsi müşahidə olunur. III. Bu mərhələ kənarda yerləşən uzurların əmələ gəlməsi, qığırdaq toxumasının destruksiyası və kistaların əmələ gəlməsi ilə xarakterizə olunur. Osteoporoz daha aydın nəzərə çarpır. Oynaq yarığı daralmış, bəzi nahiyələrdə oynaq səthlərinin konqruentliyi pozulmuş olur. Diz oynağında diz qapağının xarakter dəyişikliyi – onun aşağı qütbünün kvadrat şəkilli forma olması və ön-arxa ölçülərinin böyüməsi müşahidə olunur. Oynağın funksiyası bir qədər pozulmuş, hərəkət məhdudluğu yaranmış olur. Əzələlərin atrofiyası müşahidə olunur.
oynaq səthləri yastılaşır, hiperostozlarla əlaqədar epifizlər genəlir, diafizlər kiçilir, oynaq yarığı kəskin daralır. Oynaqdaxili qığırdaqlar dağılır. Əzələlərin dərin atrofiyası və kəskin hərəki məhdudluq müşahidə olunur. Hərəkət zamanı oynaqdaxili krepitasiya qeyd olunur. Oynağın funksiyası kəskin pozulur.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 29 V. Bu mərhələ oynaq funksiyasının tam itirilməsi ilə xarakterizə olunur. Rentgenoqramda oynaq yarığı pis görünür, çox vaxt birləşdirici toxuma ilə tutulmuş olur. Sümüklərin subxondral hissələrinin kəskin sklerozu, epifizlərin kistozu və nəzərə çarpan uzurasiyası müşahidə olunur. Sümük ankilozlarının formalaşması baş verir.
Deformasiyaedici osteoartrozlar bütünlüklə dayaq-hərəkət aparatının dinamikasına təsir edir, xəstənin onurğa sütunu və çanağında əyilmə baş verərək əzələlərin hipotrofiyası və osteoporoz inkişaf edir. Uzun müddət ayağın düzgün atılmaması diz oynağının valqus deformasiyasının inkişafına və aşıq-daban oynağında “at dabanı” tipli davamlı kontrakturanın əmələ gəlməsinə səbəb olur. Qoltuq ağacından istifadə edən xəstələrdə yuxarı ətrafların oynaqlarına qansızmalar müşahidə olunur. Dayaq-hərəkət sistemində gedən dərin dəyişikliklər artıq erkən yaşlarda əlilliyin yaranmasına səbəb olur. Təkrari hemartrozlar və oynaqlarda gedən destruktiv proseslər ikincili revmatoid sindromunun yaranmasına səbəb olur (Barkaqan- Eqorov sindromu). Bu sindrom pəncə və əl barmaqlarında kiçik oynaqların deformasiyası ilə nəticələnən xronik iltihabi proseslə müşayiət olunur. Xəstələrin əksəriyyətində bu sindrom 14 yaşdan sonra özünü büruzə verir. Oynaqlarda ağrı, hərəkət məhdudluğu qeyd olunur. Xəstəyə ağır yük gəzdirməkdən qaçmaq, zədələnmiş oynağa bərk və ya kip sarğı qoymaq, oynağı bir qədər qaldırmaq göstərişi vermək lazımdır (C) 31 . Yaş artdıqca oynaqların zədələnməsi daha çox proqressivləşir, bu da sonradan hərəki funksiyanın məhdudlaşmasına, kontraktura və ankilozların formalaşmasına gətirib çıxarır.
Xəstənin vəziyyətindən asılı olaraq qanında faktorun səviyyəsini artırmaq üçün müvafiq dozanı seçmək (B) 31 (Cədvəl 5). Öncə xəstəyə faktor konsentratı köçürülməli, sonra isə onun vəziyyəti qiymətləndirilməlidir. Travmadan dərhal sonra və ya ilkin simptomlar zamanı faktorun səviyyəsini 40%-ə qədər qaldırmaq lazımdır. Əgər oynağa qansızma iri miqyaslıdırsa, faktor səviyyəsini 60%-ə qədər qaldırmaq və hemofiliya müalicə mərkəzinə müraciət etmək lazımdır.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 30 Əgər qanaxma dayanmırsa, ikinci infuziya tələb oluna bilər. Ehtiyac varsa, hemofiliya A zamanı 12 saat, hemofiliya B zamanı 24 saat ərzində birinci yeridilən dozanın yarısını təkrarlamaq (C) 31 . Ağrı azalana qədər oynaq immobilizasiyası şına ilə nəzarətdə saxlanılmalıdır. Oynağa buz qoyularaq (hər 4 saatdan bir 20 dəqiqə müddətinə) sakit və hündürə qaldırılmış vəziyyətdə saxlanmalıdır. Əgər xəstədə simptomlar (ağrı, şişkinlik, həssaslıq, hərəkətliliyin itirilməsi) 3 gündən artıq davam edərsə inhibitorlardan, septik artritdən və ya sınıqdan şübhələnmək olar. Aspirin tərkibli preparatların tətbiq olunması əks-göstərişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, reabilitasiya oynaqlara kəskin qansızma hallarına nəzarətin aktiv hissəsi olmalıdır (B) 31 . ►
Ağrı və şişkinlik keçən kimi xəstəni zədələnmiş oynağının vəziyyətini komfort halından funksional vəziyyətə gətirməyə məcbur etmək və çalışmaq lazımdır ki, tədricən oynaq tam düzləşənə kimi açılsın ►
Bunu əzələlərin aktiv yığılması ilə mümkün qədər uzatmaq lazımdır. Əvvəlcə qoruyucu passiv yardım, sonra ehtiyatla dartmaq (əgər əzələ işi tormozlanıbsa) ►
Oynaqların xronik hərəkət məhdudluğunun qarşısını almaq və əzələlərin atrofiyasını maksimal azaltmaq üçün əzələlərin erkən aktiv nəzarətini gücləndirmək lazımdır ►
Aktiv hərəkətlər və proprioseptiv məşqləri oynaqlarda qansızmadan əvvəlki tam hərəkət amplitudu alınana qədər kəskin sinovit əlamətləri gedənə və funksionallığın tam bərpasına qədər davam etdirmək lazımdır ►
vurulmasına ehtiyac olmaya bilər
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|