Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti
Konsolidasiya Edilmiş Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər (davamı)
(Xüsusi qeyd edilmiş hallar istisna olmaqla, məbləğlər milyon Azərbaycan Manatı ilə ifadə edilir)
(64)
32 Mənfəət vergisi (davamı)
Bundan əlavə, Qrup törəmə müəssisəsi olan Azərbaycan (Şah Dəniz) MMC (“AzŞD”) vasitəsilə Şah Dəniz
HPBS-nin iştirakçısıdır. Şah Dəniz HPBS-nin müddəalarına uyğun olaraq AzŞD mənfəət vergisinə görə
cavabdehdir. Buna baxmayaraq, HPBS-nə uyğun olaraq Dövlət podratçı tərəflərin adından Dövlətə aid olan
mənfəət neftinin satışları üzrə gəlirdən vergilərin ödənilməsini aparır. Müvafiq olaraq, 2013-cü il üzrə Şah
Dəniz layihəsinə aid olan 22 AZN məbləğində mənfəət vergisi Mənfəət və Zərər və Digər Məcmu Gəlir
haqqında Hesabatda xam neftin və təbii qazın satışlarından gəlir və mənfət vergisi xərci kimi tanınmışdır
(2012-ci il: 24 AZN). 31 dekabr 2013-cü və 2012-ci il tarixlərinə AzŞD-nin təxirə salınmış vergisinin qalığı sıfır
olmuşdur. Bundan əlavə, AzŞD Azərbaycan Respublikasında müəyyən adi əməliyyat vergilərindən azad
edilmişdir. Vergi orqanları tərəfindən AzŞD-yə verilmiş və 3 iyun 2026-cı il tarixinə qədər qüvvədə olan ƏDV
şəhadətnəməsinə uyğun olaraq AzŞD-yə Şah Dəniz HPBS üzrə Podratçı Tərəflər üçün nəzərdə tutulan sıfır
dərəcəsində ƏDV tətbiq edilir.
Qrup törəmə müəssisəsi olan Petkim şirkəti vasitəsilə Türkiyədə fəaliyyət göstərir. Türkiyədə mənfəət vergisi
dərəcəsi 20 faiz təşkil edir. Türkiyə Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq Türkiyədə fəaliyyət
göstərən qeyri-rezident şəxslərə ödənilən dividendlərə 15 faiz dərəcəsinə bərabər mənbədən tutulan vergi
tətbiq edilmir. Mənfəət vergisi rüblük ödənilir. Bundan əlavə, Türkiyənin Mənfəət Vergisi haqqında
Qanunvericiliyində müəssisələr üçün bir çox güzəştlər nəzərdə tutulur. Bu güzəştlərə vergi bazasının
müəyyən edilməsi zamanı investisiyaların 25 faizə qədər mənfəətdən çıxılması da daxildir.
33 Dayandırılmış əməliyyatlar
22 oktyabr 2013-cü il tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Qrupun törəmə müəssisəsi olan
XDND Qrupun mülkiyyətindən çıxararaq yeni yaradılmış dövlət müəssisəsi ADXDŞ-ə keçirilməsi haqqında
sərəncam imzalamışdır. Rəhbərlik belə qərara gəlmişdir ki, Qrupun nəzarəti itirməsi tarixi 30 dekabr 2013-cü
ildir.
XDND-nin 31 dekabr 2013-cü və 2012-ci il tarixlərinə başa çatmış illər üzrə nəticələri aşağıda təqdim edilir:
2013 2012
Gəlirlər və digər gəlir
61 35
Xərclər
(92) (93)
Ümumi zərər
(31)
(58)
Maliyyə xərci
(1) (4)
Mənfəət vergisindən əvvəl zərər
(32)
(62)
Mənfəət vergisi xərci
(10) (3)
Dayandırılmış əməliyyatlardan il üzrə vergidən sonra zərər
(42) (65)
XDND tərəfindən çəkilmiş xalis pul vəsaitlərinin hərəkəti aşağıdakı kimidir:
2013 2012
Əməliyyat
66 89
İnvestisiya
(66) (89)
Maliyyələşmə
–
Xalis pul vəsaitlərinin məxarici/(mədaxili)
–
–
Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti
Konsolidasiya Edilmiş Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər (davamı)
(Xüsusi qeyd edilmiş hallar istisna olmaqla, məbləğlər milyon Azərbaycan Manatı ilə ifadə edilir)
(65)
34
Əhəmiyyətli nağdsız investisiya və maliyyələşdirmə fəaliyyətləri
Aşağıda pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabata daxil edilməyən və pul vəsaitləri və pul vəsaitlərinin
ekvivalentlərinin istifadəsini tələb etməyən investisiya və maliyyələşdirmə əməliyyatları göstərilmişdir:
2013 2012
Nağdsız şəkildə investisiya və maliyyələşdirmə əməliyyatları
Aktivlərin silinməsi üzrə kapitallaşdırılmış xərclər (54)
28
Əsas vəsaitlərin Dövlətə köçürülməsi (Qeyd 14)
(33)
(47)
Törəmə müəssisənin Dövlətə keçirilməsi (Qeyd 26)
(246)
–
Nağdsız şəkildə investisiya və maliyyələşdirmə əməliyyatları
(333) (19)
35 Şərti öhdəliklər, təəhhüdlər və əməliyyat riskləri
Əməliyyat mühiti. Qrupun əməliyyatları Azərbaycan Respublikasında həyata keçirilir. Bazar iqtisadiyyatlı
yeni ölkə kimi hazırda Azərbaycan daha yetkin bazar iqtisadiyyatına xas olan biznes və tənzimləyici
infrastrukturu yaratmaqdadır.
Azərbaycan Respublikasında iqtisadi şərait inkişaf etsə də, iqtisadi vəziyyətdə yeni yaranmış bazar
iqtisadiyyatına səciyyəvi xüsusiyyətlər müşahidə olunmaqdadır. Bunlara milli valyutanın Azərbaycan
Respublikasından xaricdə əksər ölkələrdə sərbəst dönərli valyuta hesab edilməməsi və bununla
məhdudlaşmayan bu kimi xüsusiyyətlər daxildir. Azərbaycanın vergi, valyuta və gömrük qanunvericiliyi
müxtəlif şərhlərə və dəyişikliklərə məruz qalır.
Azərbaycan Respublikasında iqtisadi sabitliyin gələcək perspektivləri hökumətin həyata keçirdiyi iqtisadi,
maliyyə və monetar tədbirlərin effektivliyindən,
eləcə də vergi, hüquqi, normativ və siyasi hadisələrin
gedişatından xeyli dərəcədə asılıdır. Rəhbərlik Qrupun əməliyyatlarına təsir göstərə biləcək bütün iqtisadi
tendensiyaları, eləcə də onların Qrupun maliyyə vəziyyətinə təsirini (əgər varsa) qabaqcadan
proqnozlaşdırmaq iqtidarında deyildir.
Azərbaycan iqtisadiyyatı dünyanın sair bölgələrindəki bazar tənəzzülü və iqtisadi inkişaf tempinin aşağı
düşməsinə həssasdır. Azərbaycan höküməti tərəfindən bir sıra sabitləşdirmə tədbirlərinin görülməsinə
baxmayaraq, Qrupun və onun qarşı tərəflərinin kapitaldan istifadəsi və kapitalın dəyəri ilə bağlı qeyri-
müəyyənlik davam etməkdədir ki, bu da Qrupun maliyyə vəziyyətinə, əməliyyat nəticələrinə və biznes
perspektivlərinə təsir göstərə bilər. Hazırda biznes fəaliyyətinin sabitliyini təmin etmək üçün rəhbərlik hesab
etdiyi bütün münasib tədbirlərin görülməsinə baxmayaraq, yuxarıda təsvir edilmiş sahələrdə vəziyyətin
gözlənilməz dərəcədə pisləşməsi Qrupun maliyyə vəziyyətinə və fəaliyyətinin nəticələrinə hazırda dəqiq
müəyyən edilə bilməyən mənfi təsir göstərə bilər.
Qrupun Ukraynada fəaliyyətinin xüsusiyyətlərinə, digərlərlə yanaşı, kapital bazarlarında likvidliyin aşağı
səviyyələri və milli valyutanın Ukraynanın kənarında qeyri-likvidliyinə səbəb olan valyuta nəzarətinin
mövcudluğu daxildir. Ukrayna iqtisadiyyatının sabitliyinə hökumətin inzibati, maliyyə, hüquq və iqtisadi
islahatlara dair siyasəti və fəaliyyəti əhəmiyyətli təsir göstərəcək. Nəticədə, Ukraynadakı əməliyyatlar inkişaf
edən bazarlara xas olmayan riskləri daşıyır. Ukraynanın iqtisadiyyatı dünya bazarlarındakı tənəzzül və
iqtisadi inkişafın yavaşıması kimi amillərə həssasdır.
2013-cü ilin sonunda – 2014-cü ilin əvvəlində Ukraynanın əməliyyat mühitində və siyasi vəziyyətində
əhəmiyyətli dəyişiklilər baş vermişdir. 1 yanvar 2014-cü ildən 5 mart 2014-cü ilədək Ukrayna qrivnası əksər
xarici valyutalara qarşı təxminən 25 faiz dəyərsizləşmiş və Ukraynanın Milli Bankı banklararası bazarda xarici
valyutaların alışı üzrə müəyyən məhdudiyyətlər qoymuşdur. Beynəlxalq reytinq agentlikləri Ukraynanın dövlət
borcu reytinqlərini aşağı salmışdır. Yuxarıda qeyd olunan hadisələrin qarışığı likvidliyin pisləşməsi və kredit
mövcud olduğu hallarda kredit şərtlərinin sərtləşdirilməsi ilə nəticələnmişdir. Rəhbərlik bu hadisələrin hazırkı
şəraitdə monitorinqini həyata keçirir və mümkün olan hallarda tədbirlər görür. Mənfi hadisələrin davam
etməsi, o cümlədən siyasi ixtişaş, SOCAR Energy Ukraine-nın fəaliyyət nəticələrinə və maliyyə vəziyyətinə
hazırda müəyyən oluna bilməyən tərzdə mənfi təsir göstərə bilər. Bu qeyri-müəyyənliklərin gələcəkdə
aydınlaşdırılmasından yarana biləcək hər hansı düzəlişlər hazırkı konsolidasiya edilmiş maliyyə
hesabatlarında əks etdirilməmişdir. Belə düzəlişlər (əgər varsa), məlum olduğu və təxmin edilə bildiyi dövrdə
hesabatda göstəriləcəkdir.