Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti
Konsolidasiya Edilmiş Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər (davamı)
(Xüsusi qeyd edilmiş hallar istisna olmaqla, məbləğlər milyon Azərbaycan Manatı ilə ifadə edilir)
(68)
35
Şərti öhdəliklər, təəhhüdlər və əməliyyat riskləri (davamı)
Şah Dəniz layihəsində iştirak payı ilə bağlı şərti öhdəliklər. 17 dekabr 2013-cü il tarixində Şah Dəniz
konsorsiumu Xəzər Dənizinin Azərbaycan sektorunda Şah Dəniz qaz yatağının işlədilməsinin 2-ci mərhələsi
üçün yekun investisiya qərarını elan etmiş və Şah Dəniz Kəşfiyyat, İşlədilmə və Hasilatın Pay Bölgüsü
Sazişinə (“ŞD HPBS”) müəyyən əlavələr imzalamışdır. Bu əlavələrə uyğun olaraq tərəflər işlədilmə və hasilat
dövrünü 7 mart 2001-ci il tarixindən 40 ilə uzatmağa razılaşmışlar. Podratçı Tərəflər uzunmüddətli Şah Dəniz
layihəsinin ikinci mərhələ qiymətləndirmə planını həyata keçirmək məqsədilə 31 dekabr 2018-ci ilədək 25
milyon ABŞ dollarından (20 AZN) az olmayan məbləği xərcləməlidir. Qrupun bu xərclərdə payı 3 milyon ABŞ
dolları (2 AZN) məbləğində təxmin edilir.
Şah Dəniz layihəsinə aid olan iş proqramına uyğun olaraq 2041-ci ilədək əsaslı məsrəflər cəmi 32,983
milyon ABŞ dolları (25,875 AZN) təşkil edəcək. Qrupun Şah Dəniz layihəsi üzrə cəmi əsaslı məsrəflərdə payı
3,298 milyon ABŞ dolları (2,588 AZN) məbləğində təxmin edilir.
31 dekabr 2013-cü il tarixinə Şah Dəniz HPBS-nin Operatoru olan BP Exploration Shah Deniz Limited bir
sıra kapital öhdəlikləri və əməliyyat lizinqləri haqqında müqavilələr imzalamışdır.
Qrup həmin öhdəliklərdə və
əməliyyat lizinqlərində 10 faizlik payının, müvafiq olaraq, 325 milyon ABŞ dolları (255 AZN) (2012-ci il: 301
milyon ABŞ dolları (236 AZN)) və 36 milyon ABŞ dolları (28 AZN) (2012-ci il: 37 milyon ABŞ dolları (29
AZN)) təşkil edəcəyini təxmin etmişdir.
AQTŞ-də iştirak payı ilə bağlı şərti öhdəliklər. Qeyd 17-də göstərildiyi kimi, Qrupun AQTŞ-də iştirak payı
28 faiz təşkil edir. AQTŞ ilə bağlanılmış müqavilələrə əsasən Qrupun AQTŞ-nin fəaliyyəti ilə bağlı aşağıdakı
öhdəlikləri vardır:
Qaz müqaviləsi. BOTAŞ şirkəti ilə imzalanmış müqaviləyə əsasən AQTŞ 2014-cü ildə və sonra təqribən
6.3 milyard kub metr qazla Qaz müqaviləsində müəyyən edilmiş düstur əsasında hesablanmış qiymətlə
təmin etmək öhdəliyi var.
Mərhələ 2 Qaz müqaviləsi. 25 oktyabr 2011-ci il tarixində ARDNŞ və BOTAŞ ARDNŞ tərəfindən BOTAŞ-a
müəyyən həcmdə Şah Dəniz Mərhələ 2 Qazının satılması ilə əlaqədar qaz alqı-satqısı müqaviləsini
imzalamışdır (2 milyard kub metr birinci çatdırma ili, 4 milyard kub metr ikinci çatdırma ili, 6 milyard kub metr
üçüncü çatdırma ili). 2012-ci ilin dekabr ayında ARDNŞ Mərhələ 2 haqqında satın alma müqaviləsinə əsasən
AQTŞ-yə hüquq və öhdəlikləri ötürmüşdür. Mərhələ 2 BOTAŞ Alqı-satqı müqaviləsi əsasında ilk qaz
təchizatının 2018-ci ilin iyul ayında başlaması gözlənilir.
BTC-nin yanacaq qaz ilə bağlı BOTAŞ müqaviləsi. Müqaviləyə əsasən AQTŞ 2014-cü ildə və sonrakı illərdə
0.14 milyard kub metr qazı müqavilədə müəyyən olunmuş düstur əsasında hesablanmış qiymətlə təmin
etməyə borcludur.
Azərbaycan və Türkiyə hökumətləri arasında imzalanmış razılaşmaya əsasən Qaz müqaviləsi və BOTAŞ 2-
ci Mərhələ müqaviləsi üzrə AQTŞ-nin fəaliyyət nəticələrinə Azərbaycan Respublikasının
hökuməti tərəfindən
zəmanət verilir. AQTŞ tərəfindən çatdırılmalı olan qaz həcmləri ilə bağlı yuxarıda göstərilən öhdəliklər Şah
Dəniz HPBS-nin podratçı tərəfləri və ARDNŞ (Azərbaycan Respublikası adından) ilə imzalanmış Kəşfiyyat
və hasilata dair alış müqaviləsi ilə əhatə olunur.
Gürcüstan hökuməti qarşısında qaz öhdəliyi. Gürcüstan Neft və Qaz Korporasiyası və Gürcüstan höküməti
ilə imzalanmış müqaviləyə əsasən AQTŞ Müqavilədə müəyyən edilmiş düstur əsasında hesablanmış
qiymətlə 2013-cü ildə və sonra təqribən 0.5 milyard kub metr qazla təmin etməlidir.
OptionCo. ilə alqı-satqı müqaviləsi. AQTŞ-ın OptionCo ilə imzalanmış müqaviləyə əsasən 1 oktyabr 2013-cü
il tarixindən başlayan müqavilə ili ərzində 0.16 mlrd kub metr qazla təmin etmək öhdəliyi var. Bundan sonra,
1 oktyabr tarixində başlayan müqavilə ili ərzində Şirkət keçən təqvim ilində müqavilədə müəyyən olunmuş
düstur əsasında hesablanmış qiymətə Gürcüstan ərazisindən Cənubi Qafqaz Boru Kəməri vasitəsilə Şirkət
tərəfindən nəql edilmiş həcmlərin maksimum beş faizi həcmində qaz çatdırmalıdır.
Şah Dəniz yatağında boruların genişlənməsi nəticəsində qaz satışları haqqında razılaşma. AQTŞ-ın ARDNŞ
ilə imzalanmış müqavilə əsasında 1 yanvar 2014-cü il tarixindən 30 iyun 2018-ci il tarixinədək dövr ərzində
müqavilədə göstərilmiş qiymətə və aşağıdakı həcmlərdə qazla təmin etmək öhdəliyi var: 2014-cü ildə 0.65
mlrd kub metr, 2015-2017-ci illərdə 1.3 mlrd kub metr və 2018-ci ildə 0.64 mlrd kub metr.
Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti
Konsolidasiya Edilmiş Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər (davamı)
(Xüsusi qeyd edilmiş hallar istisna olmaqla, məbləğlər milyon Azərbaycan Manatı ilə ifadə edilir)
(69)
35
Şərti öhdəliklər, təəhhüdlər və əməliyyat riskləri (davamı)
AQTŞ-də iştirak payı ilə bağlı şərti öhdəliklər (davamı)
Avropa Birliyi ilə Şah Dəniz layihəsinin 2-ci Mərhələsinin uzunmüddətli qaz satışları haqqında müqavilələr
(QSM). 2013-cü ilin sentyabr ayında ARDNŞ Avropa Birliyinin 9 satıcısı ilə AB QSM imzalamış və 2013-cü
ilin dekabr ayında QSM-lər Şah Dəniz HPBS-nin müddəti bitənə qədər AQTŞ-yə ötürülmüşdür (Şah Dəniz-in
hasilat həcmləri azalanda yenidən ARDNŞ-yə ötürmək şərti ilə). Başlama tarixi ötürmə mexanizmi
(“funnelling mechanism”) vasitəsilə müəyyən ediləcək və 2019-cu ilin iyul ayından 2021-ci ilin iyul ayınadək 2
illik çərçivə dövrünə təsadüf edəcək. QSM-lər aşağıdakı maksimum çatdırılma öhdəlikləri ilə hasılatın artması
müddətini nəzərdə tutur: AXPO 0.48 mlrd kub metr, GDF Suez 2.64 mlrd kub metr, Gas Natural 0.99 mlrd
kub metr, E.ON 1.44 mlrd kub metr, Shell 0.95 mlrd kub metr, Hera 0.3 mlrd kub metr, ENEL 0.48 mlrd kub
metr, AXPO 0.96 mlrd kub metr, Bulqarqaz 0.94 mlrd kub metr, DEPA 1 mlrd kub metr.
Cənubi Qafqaz Boru Kəməri Şirkəti (“CQBK şirkəti”) ilə nəqletmə razılaşması. CQBK şirkəti ilə 17 dekabr
2013-cü il tarixində bağlanmış nəqletmə razılaşmasına uyğun olaraq, 1 oktyabr 2006-cı il (başlanğıc)
tarixindən etibarən, AQTŞ CQBK şirkətinə bu müqaviləyə uyğun olaraq hesablanmış müəyyən tarifləri
ödəməlidir. Nəqletmə razılaşması, təbii qazın nəql edilib edilməməsindən asılı olmayaraq, QNR-in
müddətinin başa çatması və ya bitməsinə qədər hər müqavilə ili üçün AQTŞ-ın CQBK şirkətinə ödəməli
olduğu Minimal Aylıq Ödənişi (“MAÖ”) nəzərdə tutur. İllik Ehtiyat Həcmi haqqında Sənəd (“İEH sənədi”)
əsasında MAÖ Operator tərəfindən əvəzi ödəniləndir. 2014-cü ildə ödənilməli İllik Minimal Ödənişi (“İMÖ”),
CQBK şirkəti tərəfindən hesablandığı və AQTŞ-ə təqdim edildiyi kimi, 81 milyon ABŞ dolları (64 AZN) təşkil
edir. 2014-cü ilin yanvar ayında CBQK AQTŞ-yə 2014-cü il üzrə yenidən baxılmış İMÖ hesablamasını
təqdim etmişdir. Yenidən baxılmış İMÖ CQBK-nin genişlənməsi xərcləri hesablandığı zaman nəzərə
alındığına görə 220 milyon ABŞ dolları (173 AZN) təşkil edir. İMÖ-dən əlavə, AQTŞ CQBK şirkətinə Qazın
Nəql Edilməsi Razılaşması əsasında hesablanmış Artan Aylıq Xərcləri ödəyəcəkdir. Bundan əlavə, AQTŞ
boru kəmərini doldurmaq və planlaşdırılmış istismar təzyiqini təmin etmək üçün CQBK şirkətini tələb olunan
təbii qazla və yanacaq qazı ilə təmənnasız təmin etməlidir.
Transanadolu Boru Kəməri QNR (TANAP QNR). AQTŞ hasilatın artması dövründə 6.1 mlrd kub metr,
6.2 mlrd kub metr, 7.1 mlrd kub metr və 18 aydan sonra sabitləşmə dövründə 10.5 mlrd kub metr illik ehtiyat
tutumu ilə, istehsal güclərinin ehtiyatı üzrə 100 faizlik “daşı və ya ödə” şərti ilə TANAP QNR-ni imzalamışdır.
Başlama tarixi ötürmə mexanizmi (“funnelling mechanism”) vasitəsilə müəyyən ediləcək və 1 iyul 2019-cü
ildən 1 iyul 2021-ci ilədək dövrə təsadüf edəcək.
Trans Adriatik Boru Kəməri QNR (TABK QNR). AQTŞ 10 mlrd kub metr ilkin tutumu və əlavə 10 mlrd kub
metr genişlənmə imkanı ilə TABK QNR-ni imzalamışdır. Planlaşdırılmış başlanma tarixi 1 yanvar 2020-ci
ildən 31 dekabr 2022-ci ilədək çərçivə dövrünə təsadüf edir.
TAP Təxirə salınmış Qaz Satışları Razılaşması.
AGSC ARDNŞ ilə imzalanmış razılaşma əsasında 1 may
2019-cu ildən 31 dekabr 2020-ci ilədək dövr ərzində (müqavilə müddətinin uzadılması mümkün olmaqla)
2019-cu ildə təxminən 3.6 mlrd kub metr və 2020-ci ildə 6.4mlrd kub metr həcmində müqavilədə göstərilmiş
qiymətlə qaz təqdim etmək öhdəliyini daşıyır.
BTC ilə alqı-satqı müqaviləsi. BTC ilə imzalanmış razılaşma əsasında AQTŞ-nin 2014-cü ildə və müqavilə
başa çatanadək sonrakı illərdə 0.16 milyard kub metri (BTC-nin illik alış həcmini azaltmaq hüququ ilə)
müqavilədə göstərilmiş düstur əsasında hesablanmış qiymətlə təmin etmək öhdəliyini daşıyır.
Şah Dəniz HPBS üzrə Podratçı Tərəflər və Qrup AQTŞ-nin yuxarıda qeyd olunan öhdəliklərinin yerinə
yetirilməsi məqsədilə, AQTŞ-nin mənfəət götürmədən və zərər çəkmədən zəruri qaz həcmini AQTŞ-yə
tədarük etmək və satmaq üçün öhdəlik daşıyır.
Bundan əlavə, NKHAM-da nəzərdə tutulduğu kimi Şah Dəniz HPBS üzrə Podratçı Tərəflər və Qrup AQTŞ-ə
bütün nəqliyyat məsrəflərini və üçüncü tərəflərin öhdəliklərini ödəyəcəkdir.
CQBKŞ-də iştirak payına dair öhdəliklər. 17 dekabr 2013-cü ildən başlayaraq CQBKŞ, CQBK sistemini
genişləndirməklə, Şah Dəniz Mərhələ 2 təbii qazının nəql edilməsi öhdəliyini götürmüşdür. CQBK-nin
genişləndirilməsinin dəyəri 5,296 milyon ABŞ dolları (4,155 AZN) məbləğində təxmin edilir, Qrupun payı isə
530 milyon ABŞ dolları (416 AZN) təşkil edir.