1
AZƏRBAYCAN RESPUBL KASI TƏHS L NAZ RL Y
AZƏ
RBAYCAN DÖVLƏ
T QT SAD UN VERS TET
MAG STRATURA MƏ
RKƏ
Z
Ə
lyazmasi hüququnda
Adilli Aytə
kin qbal qızı
“Modanın strukturunda innovasiyaların tə
tbiqinin analizi”
MAG STR D SSERTAS YASI
xtisasın ş
ifri və
adı: 050321 - “Dizayn”
xtisaslaş
ma: “Dizayn və
texniki estetika”
Elmi rə
hbə
r: Magistr proqramının rə
hbə
ri: prof. B. S.
Paş
ayev prof. B. S. Paş
ayev
Kafedra müdiri: s.ü.f.d. L. H. Mə
mmə
dova
BAKI - 2015
2
MÜNDƏR CAT
sə
h.
G R Ş…………………………………………………………………………………4
FƏ
S L I. MODA TAR X VƏ
ONUN XÜSUS YYƏ
TLƏ
R
1.1. Modanın inkişaf prosesləri……………...………………………………………..7
1.2. Modanın strukturu və funksiyası……………………………….………...............9
1.3. Moda ictimai və psixoloji fenomen kimi………………………………..............12
1.4. Moda strukturu, modalı standartlar və obyektlər………………………..............18
1.5. Cəmiyyətin adəti və modası………………………..……………….…………..27
1.6. Modanın dəyişməsinin tərkibi və təbiəti…………………………….….............35
FƏS L II. MODA NNOVAS YALARI
2.1. Moda dəyərlərinin nizamlama mexanizmi……………………..…….…………41
2.2. Geyim bəzəklərinin və interyer predmetlərinin
istehsalının artırılması……………………………...………………………………...50
2.3. Modanın bəzi səciyyəvi xassələri……………….………………………………51
FƏS L III. MODANIN STEHSALÇIDAN STEHLAKÇIYA VƏ ƏKS NƏ
OLAN KOMMUN KAS YASI
3.1. Sosial sahələr proseslərinin istiqaməti…………………………………………..54
3.2. Məmulatların innovasiya yeniliklərinin təsnifatı………………………..............54
3.3. Modanın innovasiya funksiyası………………………………………………....57
3.4. Modanın kommunikativ funksiyası……………………………………………..59
3.5. Moda dəyərlərinin komponentləri……………………………………………....64
3
3.6. Moda yeniliyinin müxtəlif formaları…………………………………………...65
3.7. Modanın kommunikasiya və informasiya funksiyası…………………………...69
ST FADƏ
OLUNMUŞ
Ə
DƏ
B YYAT S YAHISI……………………………...71
XÜLASƏ…………………………………………………………………………….73
РЕЗЮМЕ
………………………………………………………………………. ….74
SUMMARY…………………………………………………………………….. ….75
4
G R Ş
Geyimin inkişaf mərhələləri insan və cəmiyyətin tarixini əks etdirir.
Cəmiyyətin sosial quruluşu, dünya görüşü, texnikanın inkişaf səviyyəsi, mədəniyyəti,
ölkələrarası ticarət əlaqələri müəyyən dövr ərzində bu vəya digər dərəcədə insanların
geyimlərində öz əksini tapmışdır. Müasir geyimlər uzun müddətli inkişafın,
yaradıcılıq ixtiralarının və nailiyyətlərin nəticəsidir. Eyni zamanda bütün bunlar
indiki dövrdə müasir cəmiyyətin insan obrazında öz əksini tapmışdır.
Mövzunun aktuallığı. Moda insan və sosial fraqmentlərin reallığı çərçivəsindən
kənara çıxaraq ayrı-ayrı elemetlərlə kəsişir. Modanın bu cür təzahürü bütöv və
iniversal olub insanın həyat fəaliyyətinin iqtisadi, estetik və digər sahələri əhatə edir.
Buna görə modanın tədqiq edilməsi müxtəlif elmi fənlərlə birgə yerinə yetirilir və
fənlər arasında bir növ həlqə rolunu oynayır. Moda sahəsinin tarixi, mədəni, estetik,
iqtisadi, psixoloji sosioloji, etnoqrafik nəaliyyət və imkanları böyükdür. Buna görə
moda innovasiyalarının elmi mövqeyindən tədqiq edilməsi aktual məsələlərindən
biridir.
Tədqiqatın əsas məqsədi və vəzifələri. Modalı standartların və obyektlərin
inkişafı, funksiya göstərməsi və dəyişməsini geyimə də aid etmək olar. Bəzən
innovasiya yalnız standartda həyata keçirilir, obyekt isə əvvəlki kimi qalır. Buna
misal olaraq digər üslubda, eyni fasonda olan şlyapanın geyilməsini göstərmək olar.
Digər hallarda əksinə standart eyni ilə qalır, lakin obyekt dəyişir. Bu innovasiyanın
nisbətən açıq və geniş yayılmış görünüşüdür(məsələn ensiz şalvarların enlilərlə, qısa
yupkanın uzunla dəyişməsi). Standart və obyektlərin eyni zamanda innovasiyaları
da vardır. Nəhayət, modalı innovasiya obyektlərindən (məsələn baş geyimlərindən,
çətirdən və i.a.) imtina edilməsindən də ibarət ola bilər.
Modalı innovasiyaların həyata keçirilməsi üsullarını üç yerə və uyğun olaraq
üç görünüşə bölmək olar:
1)
Onun müəyyən mədəniyyətdə və ya mədəni sahədə ənənəsini
aktivləşdirilməsi vasitəsilə yerinə yetirilməsi;
2)
Qarşılıqlı vasitə ilə əldə edilən innovasiyalar;