55
gecə-gündüz pul kəsirdi.
II Dünya müharibəsi və sonrakı dövr: Bu dövrlərdə Yunanıstan, Macarıstan,
Polşa, Rusiya və bir sıra ölkələrdə nflyasiya müşahidə edilmişdir. 1943-1944-cü
illər ərzində Yunanıstanda qiymətlər 4700000 dəfə artmışdır. 1943-cü ilin
oktyabrmdan başlayan bu nflyasiyanın 11-ci ayında nflyasiya 85 mln % olmuşdur.
II Dünya müharibəsi illərində Macanstanda dünyanm ən böyük nflyasiyası olmuş
və Ginnesin Rekordlar kitabına daxil olmuşdur. 1944-1945-ci illərdə aylıq
nflyasiya 19800% olmuşdur. nflyasiyanın yüksək olduğuson ildə illik nflyasiya 3,
8x10
27
% olmuşdur.
1921-ci ildə Polşada aylıq nflyasiya 82% olmuş, 1923-1924-cü illər Rusiyada isə
57% olmuşdur ki, bunların hər ikisi hiperinflyasiyadır.
Ümumilikdə götürsək, II Dünya müharibəsindən 70-80-cı illərə qədər dünya
dövlətləri nflyasiyaya "qalib" gələ bilmişlər. Lakin 70-80-ci illərdə baş verən enerji
böhranı bu prossesə təkan verdi. Həmin dövrdə enerji ehtiyatlannm, xüsusilə neftin
qiymətinin qalxması dünya üzrə qiymətlərin qalxmasına səbəb oldu. Bu proses
Latın Amerikası öl-kələrində xüsusilə ciddi formada idi. Belə ki, həm neftin
qiymətinin qalxması, həm də bir sıra metallann qiymətinin aşağı düşməsi
nəticəsində bu ölkələrdə tədiyyə balansınm vəziyyəti pisləşmiş və nflyasiya baş
vermişdir (Cədvəl 3).
57
Cədvəl 4
Keçid ölkə
lə
rində
nflyasiya (illik %-lə
)
Ölkə
lə
r
2014
2014
2015
2014
2014
2015
Älbaniya
104
237
31
16
6
42
Bolqanstan
339
79
64
122
33
592
Xorvatiya
250
938 -
1149
-3
4
4
Çexiya
52
13
18
19
8
9
Estoniya
304
954
36
42
29
12
Makedoniya 230
1925
230
55
9
8
Macarıstan
32
22
21
21
28
17
Latviya
262
959
35
26
23
8
Litva
345
1161
189
45
36
10
Polşa
60
44
38
29
22
15
Rummiya
223
199
296
62
28
116
llovakiya
58
9
25
12
7
7
iloveniya
247
93
23
18
9
9
Ş
. Avropa və 193
510
166
35
19
65
Son onillikdə baş vermiş-güclü nflyasiyalara 1996-1997-ci illərdə Zairdə
(1713%), 1997-də Bolqarıstanda (592%) olan inflyasiyaları göstərmək olar.
Kağız pulların buraxılmasında ölçü həddinin aşılması ciddi şəkildə başqa cür
təqdim edilə bilməz, bu hər kəsin əmlakının bir hissəsinin gözə görülməz
oğurlanmasıdır.
XXI əsrin əvvəllərinə yaxın Sovet işğalından və təsir dairəsindən azad olmuş
ölkələrdə də nflyasiya vüsət almışdır. Bu ölkələr bazar iqtisadiyyatına keçməkdə
olan ölkələrdir (Cədvəl 4).