Microsoft Word Ahmadli Omur U

pa[as\, budlar\, yan\ a]karca se[ilirdi. Qwswbwnin wrgwn cavanlar\ onu sevwlwyir, ox]ay\r,

a`\zlar\ [atmasa da, ona =p^]lwr g=ndwrirdilwr. Dwliqanl\lar\n elwsi olurdu {inara

d\rman\r, s^r^n^rd^ qanad\n ^zwriylw a`ac qoynunda uyumu] q\z-pwrinin ^st^nw. {at\r,

uzan\rd\ onunla yana]\, qucurdu {inar q\z\ {inarwni.

{inar kwhrizindwn swnwkdw, g^y^mdw su g=t^rmwyw gwlwn q\zlar, gwlinlwr ba]lar\n\ yuxar\

qald\r\b, {inar qoynunda uzanm\] ya]\dlar\na baxmaqdan utan\r, onun yerinw xwcalwt

[wkirdilwr…

Bu dwfwki raket atw]ilw {inar\n hwmincw  pwri uyumu] qanad\ qopar\lm\], yerw sal\n\b

mwhv edilmi]di.

+twn m^haribwni qwlwbw ilw bitirib, do`ma yurdu, evinw qay\dan d=y^][^lwr Vwtwnw

[atarkwn ilk n=vbwdw {inar alt\na gwlir, qocaman pir—{inara vw onun qoynundak\ pwriyw

dua edir, nwzir verirdilwr…

Tarixlwr ]ahidi qocaman {inar\n bir par[as\, onunla birgw, a`ac\n qoynunda uyumu] q\z

vurulmu], yan\b, k^lw d=nm^]d^.

Ki]i {inar\n alt\na t=k^lm^] qol-qanada diqqwt etdi. Yox, orada q\za, canl\ya bwnzwr he[

nw qalmam\], pu[ olmu]du.

Oradaca bir qad\na da raket qwlpwsi dwymi]di. Onun qan\ ax\rd\. Oraya yax\n istehsalat

idwrwsinin rwisi Iltifat yaral\ qad\n\n qolundan yap\]\b, onu atw] alt\ndan [\xar\b, zirzwmiyw

aparma`a [al\]\rd\.

Ki]i {inar alt\ndan ba] g=t^r^b, y=nwldi Yuxar\ meydana, qarda] abidwsinin yan\na. Bir

saatdan art\q davam edwn raket hwmlwsindwn rayon mwrkwzindw xeyli yer da`\lm\],

zwdwlwnmi]di. Qayaburundak\ alabwzwk restoran, {aylaq aras\ndak\ qwlyanalt\, daha bir

ne[w bina u[urulmu]du.

Bazar ba]\—Yuxar\ meydanda ucalan qwhrwman abidwsi—qarda] heykwli yerindw idi.

Ki]inin raket zwrbwsindwn [wkinmwdwn, rayon mwrkwzinw can atma`\ bundand\ - qarda]

heykwli…

O, alaqaranl\q vaqon dwhlizindw, =z kupesinin kandar\nda, a[ma kwtildw wylw]ib, g=z

dikmi]di qatar\n ke[ib getdiyi yollar\n aramla i]\qlanmaqda olan =twri mwnzwrwsinw. Az

sonra Maralyana [ataqcaqd\ qatar. G=rwswn, A]\q Pwrinin heykeli necw, qal\rd\m\?

Ermwnilwr bu Arazq\ra`\ kwndi dw tutmu]dular; a]\q Pwrinin buradak\ abidwsinw

toxunmu]dularm\? Arazbarl\ ]airwnin ad\n\, tarix[wsini ermwnilwr e]itmi], bilmi] olard\lar.

---

Maralyanl\ a]\q Pwri Qafqaz\ i]`al etmi] rus-[ar qo]unlar\n\n ba][\lar\ndan biri ermwni

general Mwdwdovun qarda]\ Mirzwcana ]erlwr qo]mu], onu mwdh etmi], =lwndw dw

Mirzwcan\n ad\na a`\ deyibmi]. Ermwnilwr Arazq\raql\ ]airwyw xor baxmaz, onun abidwsini

qoruyard\lar…

Elwcw dw, onun qarda]\n\n abidwsinw gwrwk ermwnilwr etinas\z yana]maya idilwr.

Bu ki]i Osvensindw olmu]du, Pol]aya gedwrkwn. Orada, fa]istlwrin =l^m d^]wrgwsindw bir

swnwdlw tan\] olmu], bilmi]di: almanlar ^[ millwti yaramaz say\b, hwr ^[^n^ b^t^nl^klw

q\rmaq, yer ^z^ndwn silmwk istwyirmi]lwr: Ywhudi, qara[\, bir dw…ermwni. Fa]istlwrin

yahudilwri, qara[\lar\ q\rd\`\ bwlli, ermwnilwri dw ucdantutma q\racaqlar\n\ ki]i bilmirdi.

Ermwnilwr =twn b=y^k m^haribwdw candwrdi d=y^]m^], wsirlikdw milliywtlwrini gizlwtmwyw

[al\]m\]d\lar. Alman fa]istlwri millwtini tan\salar, dwrhal =ld^rwcwkdilwr.

Bu bax\mdan gwrwk ermwnilwr onlar\ q\rmaq niyywtindw olan bir d^]mwnw qar]\ d=y^]m^]

hwr kwsi =zlwrinin xilaskar\ saya idilwr. Belwlwrinin twwss^b^n^ [wkw idilwr. Ki]inin

g^vwndiyi bir dw bu idi. Onun qarda]\na do`ma yurdda abidw qoyulmu]du; o hwm dw

qon]u millwti fwlakwtdwn qurtarm\], igidliklw d=y^]m^] ]whid olmu]du…

Vaqon dwhlizindw wylw]mi] ki]ini qatar ]aqqa-]uqqundan se[ilwn bir hwnir, a[\lm\] swhwrin

swdas\ ay\ltd\. Dwmir xwtlwr yeddi il Bak\dan gwlwn qatar s^r^]^nw hwsrwt qalm\],

susmu]du. Deyilwnw g=rw, ermwnilwr M\`r\yacan qatar i]lwtmi]dilwr Arazbarda.

&rwk d=y^nt^s^, nwbzi say\r, =l[^rlwr. Azman polad [arxlar\n dwmir xwtlwrdw qopard\`\

[aqqa-[uqqu saymaqm\ olar? Maralyan Arazdan ayr\lma arx\n alt\nda, qwdim bir obad\r.

Yeddi il bu yollarda get-gwl kwsildiyindwn, dwmir yol boyu qam\]lar xamlam\], qalx\b

[wpwr twki s\xla]m\]d\. Bu yolla gedwn qatar\n pwncwrwsindwn b^t^n kwnd g=r^nwrdi. Indi

ki]i vaqon pwncwrwsindwn ke[wcwklwri kwndi, kwnd mwktwbini g=rmwyw [al\]\rd\. Yox,

qam\]lar kwndi, mwktwbi pwrdw twki qapay\rd\. M^wllim nwinki mwktwbi, onun qar]\s\ndak\

abidwni, he[ Maralyan\n bir buca`\n\ da g=rw bilmwdi. Wlini pwncwrwdwn e]iyw [\xartd\.

Qam\] q\l\nc twki az qald\ barmaqlar\n\ kwssin. Dwrhal wlini [wkdi.

Horovlu o`lan - bwlwd[i yax\nla]d\. M^wllimin pwncwrw =n^ndw oturmaqda istwyini anlad\.

Dedi: “Qatar Maralyanda iki dwqiqw dayan\r. Bu swfwr deywswn durmayacaq! Maralyanl\lar

da Horovlu o`lan twki “j”lar\ c\la]d\r\r. Bunlar\n lwhcwsi Araz\n biz tay\ndansa o tay -

Qarada` mahal\n\n dan\]\`\na daha art\q bwnzwyirdi.

Sizw [ay gwtirimmi? - soru]du m^wllimdwn, a`l\na gwldi ki, swhwr ertw vaqonda gedwn

swrni]in, ah\l insandan =tr^ bir  stwkan twzw [ay yerinw d^]wr. M^wllim [aydan imtina etdi.

O`lu—b=y^y^ ilw ki]i s=hbwt edirdi. O, dedi: “Qabaqlar bizim yerimiz barwdw deyirdilwr:

oran\n adam\ kimi saf, swxavwtli insan olmaz. Indi daha o insanlar, o sifwtlwr yoxdur”.

---

Ki]i dar dwhliz boyunca baxd\. Vaqonlarda sakinlw]mi] qa[q\nlar\n ya]ay\]\n\ g=rmwyw,

a`l\na g=t^rmwyw [al\]d\…K=[k^n do`ulmu], iki-^[ ya]\nda qa[q\n d^]m^] u]aqlar\n,

colma-cocu`un ^z^nw bax\r, dan\]\`\n\ dinlwyirswn, ^rwyin a`ray\r. Od tutub yanan

q\zmar vaqonlarda b=y^m^] cocuqlar ya]ad\qlar\ vaqonlar\n nw vaxtsa twrpwndiyini,

getdiyini he[ c^r anlam\r, elw bilirlwr bu twkwrlwr ancaq Bwrdwnin, A`cabwdinin [=l^ndw,

d^z-biyabanda dayan\b qalmaqdan =tr^ym^]…

Qatar, iki Horovlu qarda]\n bwlwd[ilik etdiyi vaqon bir vaxt Horovlu nwrin y^kl^-yapl\

ermwni harslar\n\ da]\d\`\ dayanacaqda saxland\. Bwlwd[i qarda]lar ayr\lan ayaqda ona bir

k=mwklik g=stwrmwk istwdilwr. Ki]inin nw [amadan\ vard\, nw =zgw y^k^. Elwcw g^l^mswr

^zlw, swhwr-swhwr ayaqlar\ do`ma torpa`a dwysin deyw bwlwd[i o`lanlar vaqondan d^]^b,

iki-^[ add\m ard\nca gwlib onu =t^rd^lwr.

Ki]inin g=zlwri qatar\n dayand\`\ swki—platforma boyu gwzdi.

Bak\dan [\xandan burayadwk, b^t^n yol boyu he[ bir dayanacaqda bununtwk geni],

sahmanl\, d=]wli dayanacaq yoxdu. Bu swkini Vwlixanov d^zwltmi]di, ona bir ne[w i]inw

g=rw rwhmwt oxuyurdular; biri dw Arazq\ra`\ndak\ bu qatar dayanaca`\yd\. O, rayona

gwlwndw qo]uldu`u ilk i]lwrdwn biri hamanca bu dayanaca`\ qaydaya salmaq olmu]du.

}orwkwt, xam torpaqda s^bhdwn gecwywdwk i]lwmi], qatar boyu, on alt\, bwlkw dw art\q

vaqonun boyunca swki tikmi]dilwr. A`\r i]di. Katib, ax]am i] bitwnw macal oraya ba] [wkir,

haras\ xo]una gwlmir, twpinirdi: “S=k, k=pwko`lu! Yenidwn tik!”

Bu i]dw Vwlixanovun yax\n k=mwk[isi, bu ki]inin dostu, mwrkwzdw, {aylaq adas\nda g=zwl

park salm\] icraiyyw komitwsinin m^aviniydi. O idi i]in ^stw, oba]dan fwhlwlwrlw gwlir,

onlarla gedir, katibin g=stwri]iylw qururdular.

Bu swhwr hwmin dayanacaqda qatardan, i]`aladwk oldu`undan b^sb^t^n az, iki-^[ nwfwr

d^]d^. Elw bil yol azm\]d\lar, qatardan d^]cwyin qalm\]d\lar neylwsinlwr. Ki]i dayanacaq

i][ilwrinin y=nwltmw mwntwqwsinw baxd\; taksilwr [ox vaxt orada saxlan\rd\.

Tan\] arad\ ki]i, stansiya i][ilwrindwn g=rmwk istwdi. Dwmiryol[u, dayanacaq xidmwt[isi

onu g=r^b salam verdi, yubanmay\b =td^. Ki]i istwdi bundan o yana, mwrkwzw tan\]

s^r^c^lwrlw getsin. Baxd\, ikisini-^[^n^ yax\ndan tan\y\rd\: Miri ki]i, onun u]aql\q dostu,

birgw quzu otard\qlar\ Imili—qwssab Mwhwmmwdin o`lu, he[ biri g=z^nw dwymwdi…

Swkidwn aral\, azac\q [=kwkdw iki “taksi”dayanm\]d\. Ki]i az qala [a]d\. Xaliscw ]whwr

taksilwri, =z^ dw xarici, wcnwbi ma]\nlard\. “Pijo”, o biriysw “Hunday.” Bunlar necw gwlib

[\xm\]d\lar buraya? Swdaqwtli insanlard\, ma]\nlar\n\ da g=t^r^b, rayonun i]`aldan

qurtuldu`unu bilcwk, yolanm\]d\lar do`ma yurda. Bak\da taksi dayanacaqlar\nda swrni]in

g=zlwmwkdwn g=zlwri yorulmu]du. Burada dar\xmazd\lar. Ilk qa[q\nlar\ yurdlar\na,

evlwrinw [atd\rmaq olduqca savab say\lard\.

---