Microsoft Word aliyeva gulsen docx
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
34
orqanlarının müstəsna səlahiyyətli sisteminin və onlar arasında səlahiyyətlərin bölüşdürülmə sisteminin və s. mövcud olmasını aid etmək olar. Bütün bunlar bir çox xarici ölkələrin sığorta qanunvericiliyinin əsasını təşkil edən prinsiplərə əsaslanmışdır ki, həyat sığortası ilə yalnız açıq səhmdar cəmiyyətləri formasında yaradılmış şirkətlər məşğul ola bilərlər.Məhdud məsuliyyətli cəmiyyətin nizamnamə kapitalının müqayisə ediləcək çox da böyük olmayan miqdarları, cəmiyyətin öhdəlikləri üzrə onun iştirakçılarının məsuliyyətinin məhdud xüsusiyyəti bu təşkilati-hüquqi formanı sığorta təşkilatının maliyyə etibarlılığı nöqteyi-nəzərindən daha az üstünlüyə malik olan forma edir. Sığorta şirkətlərinin fəaliyyətinin səhmdar forması tam holdinq korporativ sığorta strukturunu yaratmağa imkan verir ki,bu da özlərinin ərazi siyasətinininkişaf etdirilməsi ilı məşğul olan sığorta təşkilatları üçün xüsusilə aktualdır.Belə ki,səhmdar cəmiyyətlər başqa təşkilatların kapitalında iştirak edərək törəmə və asılı bölmələrin qrupunu yarada bilərlər. Sığortaçı statusunu əldə etmək üçün sığorta təşkilatı” sığorta fəaliyyətini həyata keçirmək” üçün yaradılmalıdır.Bu onu bildirir ki, belə təşkilatın fəaliyyətinin məqsəd və predmeti sığorta olmalıdır.Göstərilən fəaliyyətin məqsəd və predmeti sığorta təşkilatının nizamnaməsində əks olunmalıdır. Bununla da sığorta təşkilatının fəaliyyətinin məqsədi sığorta və onunla ə laqədar olan tələbatların bilavasitə təmin edilməsi ilə mənfəətin qazanılmasıdır.Onun fəaliyyətinin predmeti isə sığortadır və ya bşqa sözlə,sığorta haqlarının toplanılması və sığorta öhdəlikləri üzrə sığorta məbləği ödənişlərinin verilməsi vasitəsilə həyatın və fəaliyyətin müxtəlif şəraitlərindən irəli gələn hüquqi və fiziki şəxslərin əmlak mənafelərinin müdafiəsinin təmin edilməsidir. Bilavasitə və müstəsna hal kimi sığortaçının sığorta fəaliyyəti ehtimal edir ki,qanunun tələblərinə əsasən sığorta təşkilatının həmin fəaliyyət növü ilə məşğul olmağa hüquqi yoxdur.Belə ki,Azərbaycan Respublikasının “Sığorta 35
haqqında”Qanunun tələblərində nəzərdə tutulur ki,sığorta fəaliyyətinihəyata keçirmək hüququ verilmiş hüquqi şəxs eyni zamanda ticarət-vasitəçilik ,istehsal və ya bank fəaliyyəti ilə məşğul olmaq hüququna malik deyildir.Göstərilən normada qanunvericilik sığorta təşkilatını və deməli sığorta xidmətlərinin istehlakçısını da digər fəaliyyət növlərinə məxsus olan risklərdən qorumaq təşəbbüsü göstərilir. Eyni zamanda ,sığorta təşkilatı bilavasitə sığorta ilə əlaqədar və ondan irəli gələn fəaliyyətin digər növlərini həyata keçirmək hüququna malikdir.Belə ki,sığortaçı sığortalıya xidmət göstərdiyi sığorta növləri ilə əlaqədar məsləhətlər vermək hüququna da malikdir. Sığorta təşkilatının ştatında risklərə nəzarət edən vəzifəsi olduqda həmin funksiyaları da həyata keçirə bilər. Sığorta təşkilatının sığortaçı kimi hesab edilməsi üçün zəruri şərt Az.rbaycan Respublikası ərazisində sığorta fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün lisenziyanın mövcud olmasını qanun müəyyən edir.Sığortaçı sığorta fəaliyyətinə müvafiq lisenziya alana qədər Azərbaycan Respublikası ərazisində sığorta əməliyyatları (sıöorta müqavilələri bağlamaq və sığorta ödənişlərini həyata keçirmək ) apara bilməz.Lisenziya alınmadan sığorta əməliyyatlarının aparılmasıqeyri-qanuni sahibkarlığın həyata keçirilməsi kimi qiymətləndirilir. Bununla əlaqədar olaraq sığorta fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması xüsusiyyətini nəzərə almaq çox mühümdür.Bu xüsusiyyət ondan ibarətdir ki,mövcud olan qanunvericiliyə görə əmlak mənafeləri bir neçə qrupa ayrılır,bu qruplar əsasında da sığorta sahələrinin təsnifləşdirilməsinin birinci səviyyəsi qurulur:icbari sığorta, həyatın könüllü sığortası və şəxsi sığortanın başqa növləri ,könüllü əmlak sığortası ,məsuliyyətin könüllü sığortası ,təkrar sığorta.Sonra təsnifləşdirmənin ikinci səviyyəsində sığortanın ayrı-ayrı növlərini ayırırlar.Mövcud olan sığorta qanunveriviliyinə əsasən lisenziyalaşdırmanın xüsusiyyəti sığorta növlərinə münasibətdə ,yəni təsnifləşdirmənin ikinci səviyyəsinə (lisenziyaya əlavə edilmiş müvafiq
36
siyahıda əks etdirilir.) sığorta əməliyyatlarının aparılmasına icazənin verilməsindən ibarətdir. Lisenziyada sığortaçının könüllü əmlak sığortasının həyata keçirilməsinin göstərilməsi bir daha onu bildirir ki,sığortaçı .məhz müəssisə ə mlakınınyanğından və onunla yanaşı gedən risklərdən və ya yüklərdən və s. sığorta etmək hüququna malikdir.Əgər yerüstü nəqliyyat vasitələri ,hava nəqliyyat vəasitələri və su nəqliyyat vasitələrinin sığorta edilməsi qaydaları lisenziyalaşdırılmamışdırsa,onda yüklərin sığortası və ya müəssisələrin ə mlakının sığortası deyil,məhz bu sığorta növləri üzrə sığorta təşkilatı alınmış icazəyə əsasən sığortanı apara bilər.Beləliklə,sığorta təşkilatı icazənin (lisenziyanın) ayrılmaz hissəsi hesab edilən sığorta növlərinin siyahısında birbaşa göstərilmiş sığorta fəaliyyətinin növlərini həyata keçirmək hüququna malikdir. Bu və ya digər təşkilati-hüquqi formada təsərrüfat subyekti kimi yaradılmış sığorta təşkilatı dövlət qeydiyatı orqanında qeydiyyatdan keçdiyi andan hüquqi şə xs hesab edilir,bu onu bildirir ki,həmin təşkilat təsərrüfat fəaliyyəti aparmaq (avadanlıq ,bina satın almaq ,təsərrüfat müqavilələri bağlamaq və s.),sığortadan başqa hər hansı sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğulolmaq hüququna malikdir.Sığorta təşkilatının sığorta əməliyyatlarını həyata keçirmək üçün o, ə vvəlcədən sığorta nəzarəti orqanından müvafiq icazə (lisenziya) almalıdır.Yalnız bu cür icazə alındıqdan sonra sığorta təşkilatı Azərbaycan Respublikası qnunvericiliyinin normaları mənasında sığortaçı hesab edilir. Lisenziya Azərbaycan Respublikası ərazisində qüvvədədir. Sığorta fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması sığortada təsnifləşdirmə anlayışı ilə sıx əlaqədardır.Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində “siniflər” anlayışı yoxdur,daha adi olan sığorta növü anlayışıdır.Sığorta fəaliyyətinin Azərbaycan lisensiyalaşdırma sistemi sığorta sahələrinin ayrılması,sonra isə sığorta fəaliyyəti növlərinin ayrılması prinsipi üzrə qurulmuşdur. Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|