58
təkrarsığortaçıların tələb olunan kapitalının minimum məbləğinin mərhələli
qaydada aşağıdakı kimi artırılması müəyyən olunmuşdur:
Cədvəl 2.3
Tələb olunan
kapitalın
minimum
məbləğinin təmin
edilməsi tələbinin
qüvvəyə minmə
tarixləri
Sığortaçılar üçün
tələb olunan kapitalın
minimum məbləği
Təkrarsığortaçılar üçün
tələb olunan kapitalın
minimum məbləği
2009-cu il 01
yanvar
1 (bir) milyon manat 2 (iki) milyon manat
2010-cu il 01
yanvar
2 (iki) milyon manat
4 (dörd) milyon manat
2011-ci il 01
yanvar
3,5 milyon (üç
milyon beş yüz min)
manat
7 (yeddi) milyon manat
2012-ci il 01
yanvar
5 (beş) milyon
manat
10 (on ) milyon manat
Tələb olunan kapitalın mövcud qaydada artırılması sığortaçıların
maliyyə sabitliyinin və ödəmə qabiliyyətinin 2011-2014-cü illər ərzində
sığorta bazarındakı artım dinamikasına adekvat olaraq təmin
edilməsində,habelə sığorta sektorunun sabit inkişafında müsbət rol
oynamışdır.
Tələb olunan kapitalın minimum məbləğinin yuxarıda qeyd olunan
mərhələli qaydada artırılması,sığortaçıların sığorta ehtiyatlarının
59
formalaşdırılması və bu ehtiyatların ,həmçinin öz vəsaitlərinin investisiyası
ilə bağlı müəyyən edilmiş bəzi tənzimləyici və məhdudlaşdırıcı
normativlərlə yanaşı sığorta haqlarının ölkə üzrə ümumi məbləğinin ,buna
müvafiq olaraq sığortaçıların risk öhdəliklərinin azalması şəraitində adekvat
tənzimləməni təmin etməklə sığorta sektorundakı sabit inkişafa mənfi təsir
göstərir.Buna görə də növbəti illər üçün tələb olunan kapitalın minimum
məbləğinin artırılması məbləğlərinin sığorta haqlarının ümumi məbləğinin
artım dinamikasına uyğunlaşdırılması zərurəti yaranmışdır.
Qeyd olunanları nəzərə alaraq,”Sığorta fəaliyyəti haqqında “ Azərbaycan
Respublikasının 2007-ci il 25 dekabr tarixli 519-IIIQ nömrəli Qanunun
79.2-ci maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin
Kollegiyası fəaliyyət göstərən sığortaçıların və təkrarsığortaçıların tələb
olunan kapitalının minimum məbləğinin mərhələli qaydada aşağıdakı kimi
artırılmasını müəyyən etmişdir:
Cədvəl 2.4
Tələb olunan
kapitalın minimum
məbləğinin təmin
edilməsi tələbinin
qüvvəyə minmə
tarixləri
Sığortaçılar üçün
tələb olunan kapitalın
minimum məbləği
Təkrarsığortaçılar üçün
tələb olunan kapitalın
minimum məbləği
2011-ci il 01 yanvar 3 (üç) milyon manat
6 (altı) milyon manat
2012-ci il 01 yanvar 4 (dörd) milyon
manat
8(səkkiz) milyon manat
2013-cü il 01
yanvar
5 (beş) milyon manat 10 (on) milyon manat
60
Ə
lavə
kapital
sığortaçının
ə
sas
vəsaitlərinin
yenidən
qiymətləndirilməsindən əmələ gələn artım ,səhmlərin yerləşdirilməsindən
alınan emissiya gəliri və digər təşkilatlardan əvəzi ödənilmədən alınmış
vəsaitlər hesabına yaranır.Nizamnamə kapitalının artırılması,təsisçilərə
dividendlərin ödənilməsi ,həmçinin hesabat ilinin yekunu üzrə balans zərəri
alındıqda həmin zərərin ödənilməsi üçün əlavə kapitalın vəsaitlərindən
istifadə edilir.
Ehtiyat kapitalı təsis sənədlərində nəzərdə tutulduğu halda yaradılır və onun
mənbəyi sığortaçının xalsi mənfəəti hesab edilir.Hesabat ilinin yekunu üzrə
alınmış balans zərərinin ödənilməsi , sığortaçı mənfəətlə işləmədikdə və ya
onun xalis mənfəəti kifayət etmədikdə təsisçilərə dividendlərin ödənilməsi
,həmçinin nizamnamə kapitalının artırılması üçün ehtiyat kapitalının
vəsaitlərindən istifadə edilir.Bölüşdürülməmiş mənfəət keçmiş illəri və
hesabat ilinin yekunu üzrə əldə edilən məbləğdən ibarətdir.Onun
vəsaitlərindən təsisçilərin qərarı olə nizamnamə kapitalının, ehtiyat
kapitalının ,xüsusi təyinatlı fondların (istehlak,yığım) artırılması və
təsisçilərə dividendlərin ödənilməsi məqsədilə istifadə edilir.
Xüsusi təyinatlı fondlarının yaradılmasının əsas mənbəyi sığortaçının xalis
mənfəəti hesab edilir. Yığım fondu bölüşdürülməmiş mənfəətin sığortaçının
inkişafına və ya yeni əmlakın yaradılması üzrə digər analoji tədbirlərə
yönəldilən vəsaitləri hesabına, istehlak fondu isə bölüşdürülməmiş
mənfəətin yeni əmlak yaradılmamaqla sosial sferanın inkişafına ,işçilərin
maddi həvəsləndirilməsinə və digər tədbirlərə yönəldilməsi hesabına
yaradılır.
Cədvəl 2.5
01.01.2013-cü il vəziyyətinə sığortaçıların məcmu kapitalı,min manat
2000
2005
2006
2007
2008
2012