Microsoft Word aliyeva gulsen docx
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
67
diliondən tərcümədə “müddətə mütənasiblik” deməkdir) metodlarından istifadə edilir. “Pro rata temroris” metodundan istifadə zamanı QZM hər bir sığorta müqaviləsi üzrə ayrılıqda hesablanır.Bu metod pauşal metodlarına nisbətən daha dəqiq hesab edilir.QZM həmin metodla hesabat tarixinə sığorta müqaviləsinin günlərlə başa çatmamış qüvvədəolma müddətinin onun günlərlə bütün qüvvədəolma müddətinə nisbətinin baza sığorta mükafatına hasili kimi müəyyən edilir. Baza sığorta mükafatı –sığorta müqaviləsi üzrə hesablanmış sığorta haqqından həmin müqavilənin bağlanması üzrə göstərilən vasitəçilik xidməti üçün komisyon muzdu (hesablanmış sığorta haqqının 15 %-dən çox olmamaqla) çıxıldıqdan sonra qalan məbləğdir. “ Pauşal” metodlara “24-cü”, “1/12”, “1/8” ,”1/4” və “36%” metodları aid edilir.Bu metodlar pay sistemləri adlanır.Bu ifadənin işlədilməsi həmin sistemlərdə ilin bərabər dövrlərə,hər bir dövrün isə bərabər hissələrə və ya paylara bölünməsi ilə əlaqədardır.Bu metodlar hesabat dpvrü ərzində sığorta haqları müntəzəm daxil olduğu hallarda tətbiq edilir. II uçot qrupuna –maliyyə risklərinin sığortası,kreditlərin ödənilməsi üçün borcluların məsuliyyətinin sığortası aid edilir.Bu uçot qrupu üzrə QME hər bir sığorta müqaviləsi üzr bazab sığorta mükafatı miqdarında sığorta müqaviləsinin qüvvədəolma müddəti tam qurtaranadək təyin olunur. III uçot qrupuna –qüvvədə olma müddətinin başlanğıc və son tarixləri qeyri- müəyyən olan (açıq)sığorta müqavilələrinin bağlanmasının mümkünlüyünü nəzərəd tutan sığorta növləri aid edilir.Bu uçot qrupu üzrə QME hər bir sığorta müqaviləsi üzrə hesabat tarixinə baza sığorta mükafatının 40%-i miqdarında təyin edilir.
Bidirilmiş,lakin tənzimlənməmiş (ödənilməmiş) zərərlər ehtiyatı hesabat dövründə və ya ondan əvvəlki dövrlərdə baş vermiş sığorta hadisələri (hansı ki,həmin sığorta hadisələrinin başvermə halı haqqında qanunla və ya sığorta müqaviləsi ilə müəyyən olunmuş qaydada sığortaçıya bildirilmişdir)nəticəsində 68
yaranmış zərərlərin tənzimlənməsi üzrə hesabat tarixinə icra və tam icra olunmamış öhdəliklərin yerinə yetirilməsini təmin etmək məqsədi üçün yaradılır.Bu ehtiyatın miqdarı tənzimlənməmiş hər bir tələb üzrə müəyyən edilir. Zərərin miqdarı təyin olumayıbsa ,hesablama üçün zərərin sığorta məbləğini aşmayan maksimum mümkün miqdarı hesablamaya qəbul edilir. Baş vermiş ,lakin bildirilməmiş zərərlər ehtiyatı hesabat dövrü ərzində baş vermiş sığorta hadisələri (hansı ki,həmin hadisələrin başvermə halı haqqında qanunla və ya sığorta müqaviləsi ilə müəyyən olunmuş qaydada hesabat tarixinə sığortaçıya bildirilməmişdir) nəticəsində yaranmış zərərləri tənzimlənməsi üzrə xərclər də daxil edilməklə sığorta müqavilələri öhdəliklərin yerinə yetirilməsini təmin etmək məqsədilə yaradılır.Bu ehtiyatın miqdarı aşağıdskı qaydada hesablanır: - əgər hesabat dövrü il kimi qəbul edilirsə,onda həmin ehtiyat hesabat dövründə daxil olunmuş sığorta haqlarına əsasən hesablanmış baza sığorta mükafatları məbləğinin 10%-i miqdarında müəyyən edilir, - əgər hesabat dövrü rüb kimi qəbul edilirsə,onda həmin ehtiyat hesabat dövründə və bu hesabat dövründən əvvəlki 3 hesabat dövrünə daxil olmuş sığorta haqlarına əsasən hesablanmış baza sığorta mükafatları məbləğinin 10%- i miqdarında müəyyən olunur. Həyat sığortası üzrə ehtiyatların tərkibinə daxildir: -uzunmüddətli öhdəliklər ehtiyatı, - zərərlər ehtiyatı( BVBZE və BTZE). Riyazi ehtiyat dedikdə qüvvədə olan həyat sığortası müqaviəsi üzrə sığortaçının öz öhdəliyini yerinə yetirməsi üçün yaratdığı sığorta ehtiyatı başa düşülür. Sığorta ehtiyatının bu cür adlandırılmasının əsas səbəbi həyat sığortası sahəsinə aid olan sığorta növləri üzrə sığorta tariflərinin hesablanmasında aktuar hesablamalar nəzəriyyəsindən ,kommutasion ədədlərdən və demoqrafiq statistikadan istifadə edilməsindən ibarətdir.Riyazi ehtiyat sığorta haqlarının birdəfəlik və ya hissə ödənilməsindən asılı olaraq mütəlif düsturlarla hesablanır.Bu ehtiyat hər bir
69
sığorta müqaviləsi üzrə ayrılıqda hesablanır.Ona görə də həyat sığortası üzrə ümumi riyazi ehtiyat ayrı-ayrı sığorta müqavilələri üzrə hesablanmış riyazi ehtiyatların cəminə bərabərdir. Son illərdə ölkəmizdə sığortaçılar tərəfindən yaradılmış sığorta ehtiyatlarının məcmu miqdar aşağıdakı cədvəldə qeyd edilmişdir:
llər Sığorta ehtiyatları 2008 121,8 2010
2012 182,0
Cədvəldən də göründüyü kimi 2008-2012 –ci illərdə sığorta ehtiyatları artmışdır. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi , sığorta ehtiyataları sığorta haqları hesabına formalaşır. Məhz 2009-cu ildə yığılan sığorta haqlarının azlıq təşkil etməsi uyğun olaraq bu ildəki sığorta ehtiyatlarının azalmasına səbəb olmuşdur. Hər bir sığortaçı böyük itkilərə məruz qalma risklərinin qarşısını almaq və gəlir ə ldə etmək məqsədilə öz vəsaitini və sığorta ehtiyatlarını “qaytarılma”, “divesifikasiya”, “ gəlirlilik” və “likvidlik” şərtləri ilə səmərəli yerləşdirə bilər. Bu şərtlətrin qısa şərhinı baxaq: -qaytarılma – investisiyaya qoyulmuş vəasitlərin tam həcmdə qaytarılmasını təmin etməklə,həmin vəsaitlərin ən etibarlıyerləşdrilməsini nəzərdə tutur. -diversifikasiya (qarıdırma və səpələmə) – investisiya portfelinin ümumi riskini və gəlirlərin itkisini azaltmaq məqsədilə həmin portfelin bilavasitə bir-biri ilə ə laqədar olmayan müxtəlif aktivlərdən yaradılmasını nəzərdə tutur. -likvidlik-sığorta müqavilələri üzrə investisiyaya yönəldilmiş aktivləri sığorta ödənişlərinin verilməsi ilə əlaqədar sığortaçının vəzifələri yarandıqda onların Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|