73
Üçüncü funksiya –sahədə hüquq qaydalarına riayət etməkdən ibarətdir.Dövlətin
sığorta nəzarəti orqanı qanun pozuntularına görə istintaqa başlamaq ,sığortaçıların
marağına zidd fəaliyyət ilə məşğul olan şəxslərə qarşı inzibati ölçülər tətbiq etmək və
ya istintaq işini məhkəməyə təqdim etmək hüququna malikdir.Dövlətin sığorta
nəzarəti orqanı sığortaçıların operativ-maliyyə fəaliyyətinin yoxlanması üzrə bir sıra
səlahiyyətlərə malikdir.
Qısaca olaraq qeyd etmək lazımdır ki,2001-ci ilədək sığorta fəaliyyətinə dövlət
nəzarətini 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti yanında
yaradılmış Dövlət Sığorta Nəzarəti həyata keçirirdi.Sonralar ölkəmizdə aparılan
iqtisadi islahatlarla əlaqədar olaraq sığorta fəaliyyətinə dövlət nəzarəti funksiyası
2001-ci ilin aprel ayından Maliyyə Nazirliyiynə həvalə olunmuşdur.Bu məqsədlə
Maliyyə Nazirliyinin tərkibində Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidməti
yaradılmışdır.Deməli,Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyinin Dövlət
Sığorta Nəzarəti Xidməti Azərbaycan Respublikasındayəti sahəsində dövlət
tənzimlənməsini və nəzarətini,sığortalıların ,sığortaçıların və sığorta bazarının digər
peşəkar iştirakçılarının ,habelə bu sahədə dövlətin hüquq və mənafelərinin
qorunmasını təmin edən icra hakimiyyəti orqanıdır.DSN Xidməti fəaliyyətini 2
istiqamətdə həyata keçirir:
1)
Azərbaycan Respublikasında sığortalıların ,sığortaçıların və sığorta bazarının
digər iştirakçılarının ,habelə dövlətin hüquq və mənafelərinin
qorunması,həmçinin sığorta qanunvericiliyinin tələblərinə əməl edilməsi
məqsədilə sığorta sektorunun tənzimləmə və nəzarət funksiyalarını həyata
keçirir
2)
Azərbaycan Respublikasında sığorta bazarının inkişaf etdirilməsi və sığorta
sisteminin təkmilləşdirilməsi,beynəlxalq standartların və beynəlxalq
təvrübənin Azərbaycan Respublikasının sığorta bazarında tətbiqi üçün müvafiq
tədbirlər həyata keçirir.
DSN Xidmətinin vəzifələrinə isə aşağıdakılar aiddir:
74
-
Azərbaycan Respublikası ərazisisndə fəaliyyət göstərən sığorta bazarının
peşəkar iştirakçılarının fəaliyyəti üzərində qanunvericiliyə uyğun olaraq
nəzarəti həyata keçirmək,
-
Sığorta ,təkrarsığorta ,sığorta brokeri və sığorta agenti fəaliyyətinə lisenziya
verilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi qarşısında
vəsatət qaldırmaq,
-
Azərbaycan Respublikasının Maliyyyə Nazirliyi ilə razılaşdırılmış iş planına
ə
sasən qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada sığortaçılarda
,təkrarasığortaçılarda və sığorta vasitəçilərində səyyar yoxlamalar aparmaq ,
-
Sığortaçı və sığorta vasitəçiləri tərəfindən təqdim olunan müvafiq hesabatların
siyahısını,formalarını və təqdimolunma müddətlərini müəyyənləşdirmək,belə
hesabatları almaq və təhlil etmək,
-
Sığortaçıların və təkrarsığortaçıların maliyyə sabitliyinə və ödəmə
qabiliyyətinə,o cümlədən onların qanunvericiliklə müəyyən edilmiş
normativlərinə əməl etmələrinə nəzarət etmək,
-
Sığorta sahəsində çirkli pulların yuyulmasının və ya terrorçulğun
maliyyələşdirilməsinin qarşısını almaq məqsədilə qanunvericiliklə müəyyən
olunmuş qaydada tədbirlər görmək və s.
Onu da qeyd edək ki,sığortaçının maliyyə sabitliyinin xüsusi təminat
normativləri gözlənilmədikdə,yaxud onun müqavilə öhdəliklərini yerinə yetirə
bilməməsi və ya maliyyə vəziyyətinin sığortaçıların hüquq və mənafelərinə təhlükəli
olan dərəcədə pisləşməsi sübut edildikdə nəzarət orqanı müəyyən vaxt verərək həmin
sığortaçıdan aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsini tələb edə bilər:
-Öz vəsaitinin(kapitalının) artırılmasının və ya mənfəətin divident şəklində
bölüşdürülməsinin dayandırılması,
-Risklərin (öhdəliklərin )təkrarsığortaya verilməsini və saxlama paylarınının
midarının dəyişdirilməsi,
-Yaranmış vəziyyətlə əlaqədar ümumu yığıncağın çağrılmasını və müvafiq qərar
qəbul edilməsini,
75
-Maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində digər tədbirlər.
Bidiyimiz kimi, müasir dövrdə dünya sığorta sistemində qloballaşma meylləri
güclənir.Sığorta işində qloballaşmanın əsasını dünya maliyyə axınlarının sürətli
hərəkəti,trans-sərhəd ticarətinin genişlənməsi,təkrarasığorta bazarının adekvat
inkişafı çərçivəsində virtual iqtisadiyyatın mütəşəkkil seqmentinə çevrilməsi prosesi
təşkil edir.Müasir telekommunukasiyalar üzrə yeni texnologiyaların,hər şeydən
ə
vvəl,internetin inkişafı virtual sığorta iqtisadiyyatının inkişafına güclü təkan
vermişdir.Məsələn ,bəzi məlumatlara əsasən dünya sığorta bazarının internet
dövriyyəsi 250,0 mln. ABŞ dolları həcmindədir.
Bu cür yüksək templə inkişaf edən dünya sığorta bazarından geri qalmamaq.onun
layiqli hissəsinə çevrilmək üçün milli sığorta sisteminin qarşısında çox böyük
vəzifələr durur.Bunun üçün başlıca vacib məsələ sığorta sferasında dövlətin rolunun
aktivləşdirilməsidir.
Son illərdə respublikamızda sığorta təşkilatlarının kapitallaşması prosesi yüksək
templərlə aparılmışdır.Bu isə sığorta təşkilatlarının pul vəsaitlərinin artmasına və
onların ödəmə qabiliyyətinin yüksəlməsinə gətirib çıxarmışdır. Belə ki, ölkəmizdə
sığorta təşkilatlarının nizamnamə kapitalının minimum məbləğinin miqdarı aşağıdakı
kimi müəyyənləşdirilmişdir:
01.01.2011-ci il - sığortaçılar üçün 3 mln.manat,təkrarsığortaçılar üçün 6 mln manat,
01.01.2012-ci il-sığortaçılar üçün 4 mln.manat,təkrarsığortaçılar üçün 8 mln.manat,
01.01.2013-cü il- sığortaçılar üçün 5 mln. manat,təkrarsığortaçılar üçün 10 mln.manat
Bundan başqa sığorta ,təkrarsığorta təşkilatlarının mənfəətinin nizamnamə kapitalının
artırılmasına yönəldilmiş hissələri 2009-cu il yanvarın 1-dən 3 il müddətinə mənfəət
vergisindən azad edilmişdir.Dövlət tərəfindən həyata keçirilən bu tədbir maliyyə
sektorunun inkişafının sürətləndirilməsi,sığorta şirkətlərinin ödəmə qabiliyyətinin
möhkəmləndirilməsi və həmin şirkətlərin kapitallaşma səviyyəsinin artırılmasının
stimullaşdırılması məqsədi daşımışdır.
Həyata keçirilən ən son tədbirlərdən biri də “ Sığorta nəzarət sistemi “ adlı proqram
təminatının 2010-cu ilin sonunda hazırlanıb istifadəyə verilməsidir.Belə ki,
Dostları ilə paylaş: |