Microsoft Word aliyeva gulsen docx
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
25
Tarif dərəcələrinin hesablanması bağlanılacaq sığorta müqavilələrinin ə vvəlcədən məlum olan (gözlənilən) sayı əsasında aparılır. Sığortanın baxılan növü üzrə statistika mövcud olduqda q , S , S ö kəmiyyətləri aşağıdakı düsturlarla hesablanır : q=M/N , (1)
S= ( S k )/N, (2 )
Sö=( Sök)/M (3 ) Burada, N- keçmişdə müəyyən dövr ərzində bağlanılmış sığorta müqavilələrinin ümumi sayıdır, M-sığorta müqavilələri üzrə sığorta hadisələrinin sayıdır, S k
S ök - k saylı sığorta hadisəsi üzrə sığorta ödənişidir. Yeni sığorta növləri üzrə q, S ,S ö kəmiyyətləri barədə məlumat olmadığı üçün bu kəmiyyətlər ekspert metodu ilə qiymətləndirilə bilər və ya onların əvəzinə həmin kəmiyyətlərin analoqunu götürmək olar.Bu halda ekspertin rəyi və ya həmin kəmiyyətlərin analoqunun götürülməsi üzrə əsaslandırılmış izahat təqdim olunmalıdır. Orta sığorta ödənişinin orta sıöorta məbləğinə nisbətini isə aşağıda göstərilənlərdən az götürməmək tövsiyyə olunur: 0,3- fərdi qəza sığortası və sağlamlıq sığortası növləri üzrə, 0,4- yerüstü nəqliyyat vasitələrinin sığortası üzrə, 0,5- yüklərin sığortası üzrə , 0,6- hava və su nəqliyyatı vasitələrinin sığortası üzrə, 0,7- avtonəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin və məsuliyyətinin digər növlərinin sığortası,maliyyə risklərinin sığortası növləri üzrə. Qeyri-həyat sığortasında netto-dərəcə əsas hissə və risk üstəliyindən ibarət olduğundan o,aşağıdakı düsturla hesablanır:
26
Tn= Tə + Tr (4) Burada ,Tn –netto dərəcə,Tə -əsas hissə,Tr –risk üstəliyidir. Netto-dərəcənin əsas hissəsi sığortaçının orta sığorta ödənişinə uyğundur və 100 manat sığorta məbləğinə müvafiq olaraq aşağıdakı düsturla hesablanır:
(5)
Tə = 100q Sö /S Risk üstəliyi ayrı-ayrı illər üzrə sığorta hadisələrinin sayının onların orta qiymətini aşmasını nəzərə almaq məqsədi ilə netto-dərəcənin tərkibinə daxil edilir.Risk üstəliyi q, S və Sö kəmiyyətlərindən başqa həm də aşağıdakı 3 parametrdən asılıdır:
n-bağlanılacaq sığorta müqavilələrinin gözlənilən sayı, R ö - sığorta ödənişlərinin orta kvadratik kənarlaşması, y(təminat ehtimalı) –yığılan sığorta haqlarından yaradılan sığorta ehtiyyatlarının baş vermiş sığorta hadisələri üzrə sığorta ödənişlərinin verilməsinə kifayət etməsi üçün tələb olunan ehtimal. Risk üstəliyi hər bir sığorta növü üzrə ayrılıqda hesablandıqda aşağıdakı düsturdan istifadə edilir :
Tr= Tə*a (y)* ((1-q+(Rö/Sö) 2 )/nq)
½ (6)
Burada a (y) y-dan asılı əmsaldır .Onun qiymətləri aşağıdakı cədvəldən götürülür: y 0,84
0,90 0,95
0,98 0,9986
a 1,0
1,3 1,645
2,0 3,0
R 2 ö kəmiyyəti aşağıdakı düsturla hesablanılır R 2 ö=(1/ (M-1))* (S ök -S ö ) 2 (7) Ə gər sığortaçının Rö kəmiyyəti barədə məlumatı yoxdursa, onda risk üstəliyi aşağıdakı düsturla hesablanılır Tr= 1,2 Tə* a(y)* ((1-q)/ nq) 1/2
27
Netto-dərəcə hesablandıqdan sonra aşağıdakı düsturla yükləmə nəzərə alınmaqla brutto-dərəcə hesablanılır:
T b =100T
n /(100-f) (8)
b –brutto dərəcə,T n -netto dərəcə ,f isə yükləmədir (brutto-dərəcədən faizlə). Həyat sığortası sahəsinə şəxsi sığortanın sığortaçının aşağıdakı hallarda sığorta ödənişi vermək üzrə öhdəliyi nəzərdə tutulan növləri aiddir: -Sığortalının sığorta müqaviləsi ilə müəyyən olunmuş müddətə bə ya yaşa qədər yaşaması, - sığortalının ölümü. Bu sığorta sahəsində müqavilə bir ildən az olmayan müddətə bağlanılır. Həyat sığortasının növləri üzrə tarif dərəcəsi ölüm cədvəlinin göstəriciləri və netto-sığorta haqqlarının investisiyasından gözlənilən gəlirlər əsasında hesablanır.Bu sığorta səhəsinə daxil olan sığorta növləri üzrə netto-dərəcə yaşamaq hadisəsi və ölüm hadisəsi üzrə netto-dərəcələrinin cəmindən ibarətdir.Netto-dərəcənin həcmi aşağıdakı faktorlardan asılıdır: - Sığorta müqaviləsi bağlanan tarixə sığortalının yaşı və cinsi; - Sığorta təminatının növü,həcmi və ödənilmə müddəti; - Sığorta haklarının ödənilmə müddəti və dövrülüyü; - Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olma müddəti; - Həyat sığortası üzrə sığorta ehtiyatlarının investisiyasından gözlənilən gəlir (gəlir norması). Bu sığorta sahəsində sığorta tarifini hesablamaq üçün ölüm cədvəlinin aşağıdakı göstəricilərindən istifadə edilir: 1) YaşBu göstərici x ilə işarə edilir. 2) X yaşında olanların sayı.Bu göstərici l x ilə işarə edilir. Sıfır yaşında olanların sayı adətən 100000 nəfər qəbul edilir. Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|