Microsoft Word aliyeva nigar docx

 

 

25 

 

-

  heyətin attestasiyası. 

Göründüyü kimi firma və şirkətlər kadr resurslarının qiymətləndirilməsindən, 

müvafiq  standart  və  normalardan,  qiymətləndirmə  metodlarından  istifadə  edirlər. 

Burada  ən  başlıca  vəzifəni  həm  seçilmiş  qiymətləndirmə  meyarlarının  özünün 

keyfiyyətli  olması,  həm  də  əməkdaşların  qiymətləndirilməsinin  obyektiv 

aparılmasıdır.  Kadrların    düzgün  qiymətləndirilməsi  firma  və  şirkətlərin  səmərəli 

fəaliyyətinin ilkin şərtlərindən biridir. 

Kadrlar müəyyən obyektiv əlamətlərə görə attestasiyadan keçirilir. Attestasiya 

yalnız  yeni  vəzifələrə  irəli  çəkmək  üçün  deyil,  işçinin  işlədiyi  sahədə  qalmasının 

məqsədəuyğunluğu  üçün  də  vacibdir.  Attestasiyanın  nəticələri  kadr  uçotu  şəxsi 

vərəqədə  qeyd  olunur.  Attestasiya  müəyyən  sayda  balla  ifadə  olunur.  Ən  yüksək 

bal bütün keyfiyyət əlamətlərinə cavab verən işçi üçün müəyyənləşdirilir. 

Rəhbər  kadrlar  ehtiyatını  yaratmaq  işini  yüngülləşdirmək  üçün  matrisa 

cədvəlindən istifadə edilir. Burada hər bir rəhbər işinin malik olmalı bütün işgüzar 

və  şəxsi  keyfiyyətlər  əks  olunur.  Bu  həm  ayrı-ayrı  peşələr,  vəzifələr  üzrə 

konkretləşdirilir, ona görə də bu bəzən matrisa metodu adlandırılır. Matrisada ayrı-

ayrı  keyfiyyət  əlamətlərinin  bal  üzrə  xüsusi  çəkisi,    vəzni  müəyyənləşdirilir. 

Matrisa  metodunun  üstün  cəhətləri  ondan  ibarətdir  ki,  onun  vasitəsilə  yalnız 

potensial  rəhbərlərin  deyil,  faktiki  işləyənlərin  də  fəaliyyətini  dəqiq 

qiymətləndirmək  olar.  Bu,  həmçinin  işçilərin  mükafatlandırılması,  mənəvi 

maraqlandırılması,  habelə  onlar  üçün  yüksək  səviyyəli  aylıq  müəyyən  edilməsi 

üçün də vacib sənəddir. 

Rəhbər  işçilərin  qiymətləndirilməsi  və  seçilməsi  idarəçilik  fəaliyyətinin  ən 

mürəkkəb  və  məsuliyyətli  aspektlərini  təşkil  edir.  Burada  ən  başlıca  məsələ 

kadrların qiymətləndirilməsi və seçilməsi meyarlarına əməl edilməsidir. Elə etmək 

lazımdır  ki,  işçinin  şəxsi  peşə-ixtisas  keyfiyyəti  onun  seçdiyi  vəzifəyə  tamamilə 

uyğun  gəlsin.  Lakin  bir  çox  hallarda  bunun  əvəzinə  işçinin  şəxsi  sədaqəti  əsas 

götürülür. Rəhbər işçilərin, menecerlərin şəxsi keyfiyyətinin qiymətləndirilməsinə 

---

 

 

26 

 

kompleks  halında  yanaşılmalıdır.  Burada  peşə-ixtisas  əlaqələrindən  tutmuş 

mənəvi-psixoloji meyarlara qədər hər bir incəlik nəzərə alınmalıdır. Bununla belə 

qeyd  etmək  lazımdır  ki,  kadrların  hamısında  zəruri  və  tələb  olunan    keyfiyyətlər 

eyni  səviyyədə  və  nisbətdə  əlaqələndirilmir.  Birində  sosial  liderlik,  digərində 

inzibati  liderlik  əlamətləri  üstünlük  təşkil  edir,  biri  strateji,  digəri  isə  faktiki 

vəzifələrə daha çox əhəmiyyət verir.  şçilər vəzifə üçün seçilərkən birinci növbədə 

onların həyat yolu öyrənilməli, işlədiyi kollektivin fikri nəzərə alınmalıdır. Burada 

ə

n mühüm  məsələlərdən biri kadr ehtiyatlarının formalaşmasıdır. Kadr ehtiyatları 

formalaşarkən  onların  işgüzar  keyfiyyəti,  biliyi,      bacarığı  və  peşəkarlığı  nəzərə 

alınmalıdır. 

qtisadi  ədəbiyyatlarda  tez-tez  “intellektual  kapital”  anlayışından  istifadə 

olunur.  ntellektual kapital anlayışı altında insanın intellektual qabilliyyəti ilə onun 

yaratdığı  və  iqtisadi  inkişaf  prosesində  istifadə  etdiyi  material  və  qeyri-material 

aktivlərin  məcmusu başa düşülür. 

Tədqiqatçılar intellektual kapitalı üç tərkib hissəyə ayırırlar: 

1.

  insani; 

2.

  struktur; 

3.

  istehlakçı kapitalı. 

nsan kapitalı cari vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün müəssisənin işçilərinin 

istifadə etdiyi biliklərin və yaradıcılıq qabiliyyətinin məcmusu özündə ehtiva edir. 

Müəssisənin  mənəvi  dəyərləri,  əmək  mədəniyyəti  insan  kapitalının  tərkib  hissəsi 

hesab edilir. 

Müasir  cəmiyyətdə  hüquqi  müəssisələr  insan  kapitalının  mülkiyyətçisi 

hüququna malik deyillər. Bu sahədə idman biznesi müstəsnalıq təşkil edir – klublar 

oyunculara qarşı sərəncam vermək hüququna malik olurlar. 

Struktur    kapital  texniki  və  proqram  təminatını,  rabitə  vasitələrini,  təşkilati 

strukturu, patentləri, ticarət nişanlarını və s. nəzərdə tutur. Yəni, buraya işçiyə öz 

istehsal  potensialını  reallaşdırmağa  imkan  verən  hər  şey  daxil  edilir.  Onun 

---

 

 

27 

 

keyfiyyətinin  yaxşılaşdırılmasından  ibarətdir.  nsan  kapitalından  fərqli  olaraq 

struktur kapitalı alqı-satqı obyekti ola bilər. 

stehlak  kapitalı  dedikdə  bu  və  ya  digər  iqtisadi  nəticələrin  əldə  edilməsinə 

imkan  verən  və    müəssisənin  işçiləri  tərəfindən  cəmiyyətdə  yaradılan  əlaqələr  və 

başqa virtual vasitələr başa düşülür. 

Bəzi  iqtisadçılar  münasibətlər  kapitalını  da  istehlak  kapitalı  adlandırırlar. 

Onlar  münasibətlər  kapitalına  müəsisənin  tərəfdaşları  ilə  münasibətlərini  aid 

edirlər.  Bu  münasibətlərin  nəticəsi  özünü  alıcıların  müəssisəyə  inamında,  ona 

üstünlük vermələrində görünür. 

nvestisiya  –  gəlir  (mənfəət)  və  ya  sosial  səmərə  əldə  etmək  məqsədi  ilə 

sahibkarlıq  və  digər  fəaliyyət  növləri  obyektlərinə  qoyulan  maliyyə  vəsaitindən, 

habelə maddi və intellektual sərvətlərdən ibarətdir. 

nvestisiya  fəaliyyəti  investorların  investisiya  qoyuluşu  və  onun  həyata 

keçirilməsi ilə əlaqədar bütün hərəkətlərinin məcmusudur. 

stehsalata  və  sosial  sahəyə  elmi-texniki  tərəqqinin  nailiyyətlərini  tətbiq 

etmək üçün investisiya fəaliyyətinin bir forması kimi innovasiya fəaliyyəti həyata 

keçirilə bilər. 

nnovasiya fəaliyyətinə aşağıdakılar daxildir: 

1.

  uzunmüddətli elmi-texniki proqramların həyata keçirilməsi; 

2.

  iqtisadiyyatın strukturunun təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə məhsuldar; 

3.

  qüvvələrin vəziyyətində keyfiyyət dəyişiklikləri etmək üçün fundamental; 

4.

  tədqiqatların maliyyələşdirilməsi; 

5.

  texnika və texnologiyanın prinsipcə yeni, qənaətcil növlərinin işlənib; 

6.

  hazırlanması, buraxılması, yayılması və tətbiqi; 

nkişafın  nə  dərəcədə  uğurlu  olması,  onun  davamlı  xarakter  daşıması  və 

insanın  rifahının  yaxşılaşdırılmasına  yönəldilməsi  xüsusi  göstəricilər  əsasında 

müvafiq  düsturlarla  hesablanmış  əmsallarla  qiymətləndirilir.  Bütün  bu  əmsalların 

hesablanması  sağlamlıq,  savadlılıq,  təhsil  səviyyəsi  və  iqtisadi  imkanları  əks 

etdirən göstəricilərin istifadəsini nəzərdə tutur. Belə yanaşma  tamamilə əsaslıdır. 

---