Microsoft Word +++++all-novruz doc
Yüklə 2,22 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitabın içindəkilər Ön söz əvəzi
- Nizami Cəfərov Professor, AMEA-nın müxbir üzvü ÖN SÖZ ƏVƏZİ
| Xeybər Göyyallı NOVRUZ: GENEZİSİ, TARİXİ TRANSFORMASİYALARI VƏ MƏRASİMLƏRİ Bakı – 2015 Elmi redaktor: Məhərrəm Qasımlı Dövlət Mükafatı laureatı, professor Redaktor: Ramiz Kərəm Xeybər Göyyallı Novruz: genezisi, tarixi transformasiyaları və mərasimləri. Bakı, Qanun Nəşriyyatı, 2015, 232 s. Kitabda Novruz dəyərləri yeni bir yanaşma ilə araşdırılıbdır. Türk xalqları mühitində yaranmış, formalaşmış və mürəkkəb inkişaf yolu keçmiş Novruz bö- yük bir mədəniyyət toplusu kimi geniş tədqiqata cəlb olunmuşdur. Tədqiqatda Novruz sisteminin ilkin yaradıcılarının türklər olduğu əsaslı şəkildə sübuta yeti- rilib. Elmi araşdırmada ilk dəfə olaraq fundamental şəkildə Novruzun xronolo- giyası şumerlərdən başlanılmış, Altaydan tutmuş Mərkəzi Avropaya qədər böyük bir ərazidə yaşamış qədim türklər tərəfindən mükəmməl bir sistem halına salın- mış Novruzun tarixi transformasiyaları sayılan Şamanizm, Ergenekon, Ayzıt, Tura bayramlarının tədqiqi ilə davam etdirilmişdir. ISBN 978-9952-26-979-6 © Qanun Nəşriyyatı, 2015 © Xeybər Göyyallı, 2015 Kitabın içindəkilər Ön söz əvəzi Novruz dəyərləri dünyanıdərk fəlsəfəsidir.................... 4 Giriş ............................................................................. 10 I FƏSİL Novruzun genezisi və tarixi mifoloji qaynaqları ...... 14 1.1. Turan Novruzun ilkin vətəni kimi.......................... 14 1.2. Turanlıların Tura bayramı ...................................... 44 II FƏSİL Novruz qədim dövr və orta əsr mənbələrində .......... 55 2.1. «Avesta»da Novruz dəyərləri ................................ 55 2.2. Orta əsr müəllifləri (Ə.Biruni, Ö.Xəyyam, Q.Təbrizi, N.Gəncəvi) Novruz haqqında................ 81 III FƏSİL Novruz mərasimləri ................................................... 106 3.1. Novruz mərasimləri ............................................... 106 3.2. Novruz mərasimləri qədim və orta əsr mənbələrində................................................................. 146 IV FƏSİL Novruzun elmi-astronomik əsasları və əhatə coğrafiyası ......................................................... 183 4.1. Novruzun elmi-astronomik əsasları ....................... 183 4.2. Fəsillərin yaranmasında Novruzun yeri ................. 197 4.3. Novruzun əhatə coğrafiyası ................................... 209 Nəticə .......................................................................... 224 Ədəbiyyat ................................................................... 227 4 Nizami Cəfərov Professor, AMEA-nın müxbir üzvü ÖN SÖZ ƏVƏZİ Novruz dəyərləri dünyanıdərk fəlsəfəsidir Mədəniyyət hər bir xalqın maddi və mənəvi simasının güz- güsüdür. Xalqı formalaşdıran, inkişaf etdirən, vahid əxlaq, təfək- kür, dünyagörüş və s. ətrafında birləşdirən onun zərrə-zərrə yaratdı- ğı mədəniyyətidir. Xalqların tarix səhnəsində qalması, öz yerini qoruyub saxlamaları birbaşa onların yaratdıqları mədəniyyətlə bağ- lıdır. O da bəlli bir məntiqdir ki, mədəniyyətini qoruyub saxlama- yan xalqlar tarix səhnəsindən silinmişlər. Mədəniyyət tarixi kateqoriyadır. O, konkret zaman və məkan- da yaranır, inkişaf edir, təkmilləşir, bu və ya digər səbəbdən zama- nın (siyasətin) basqısına məruz qalır, ideologiyaların prinsipləri ilə uyğunlaşmadığından onun ayrı-ayrı komponentləri yasaqlanıb unutdurulur. Tarixin çox böyük məşəqqətli sınaqlarından öz hünər və iradələri sayəsində qalib çıxmış türklər hələ miladdan öncə möhtəşəm bir mədəniyyətin ilkin yaradıcıları və qoruyucuları olmuşlar. Bu dəyərli faktı zaman-zaman öz məxəzlərində türklərlə bağlı şanlı və qürurgətirən səhifələri (əlyazmaları) məqsədli şəkildə xaincəsinə məhv etmiş qədim çinlilər də təsdiqləmişlər. Qədim çinlilər etiraf edirdilər ki, türklər böyük sivilizasiyanın yaradıcı- larıdır. Uzaq Altaydan tutmuş Mərkəzi Avropaya qədər uzanmış böyük bir ərazidə bir neçə dəfə əzəmətli imperiyalar qurmuş qədim türklər sonralar müxtəlif səbəblərdən tarixin ayrı-ayrı məqam- larında öz dövlətçiliklərini itirmişlər. Tarixə yoldaşlıq etmiş bu bö- yük imperiyalar məhz həmin qədim və zəngin mədəniyyətin sayə- sində qurulmuş və idarə edilmişdir. Qədim türklər bu və ya digər səbəblərdən öz ərazi və dövlətlərini itirsələr də, xoşbəxtlikdən, Yüklə 2,22 Kb. Dostları ilə paylaş:
|