Microsoft Word antik yunan tiyatrosu



Yüklə 280,12 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/13
tarix11.03.2018
ölçüsü280,12 Kb.
#31109
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13


 

Antik Yunan Tiyatrosu: 

Atina ve Drama 

 

 



 

 

 



 

 

Doç. Dr. Adnan ÇEVİK 



Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 

 

 



 


 



İÇİNDEKİLER 



İÇİNDEKİLER 

2

 

ATİNA VE DRAMA 



3

 

Kronoloji 



5

 

Dramatik Festivaller 



6

 

Drama ve Dionysos 



15

 

Performans 



24

 

Oyuncular 



28

 

 



Kapak Fotoğrafı: Adnan Çevik, Metropolis Antik Tiyatrosu, Torbalı, İzmir, Temmuz 2009.  

 

 




 



ATİNA VE DRAMA 

Dersimizde  özelikle  günümüzde  Antik  Yunan  dünyasından  en  çok  bilinen  şehir  olduğu  için  Atina’da 

yazılan ve sahnelenen dramaları konu alacağız. Ancak tiyatrolar sadece Atinalılara özgü değildi. M.Ö. 

beşinci  yüzyılda  dikkate  değer  büyüklükte  tiyatrolar  Sicilya’daki  diğer  büyük  Antik  Yunan  şehir 

devletleri Argos ve Syracuse’da gelişmiş bir komedi anlayışının göstergesidir. M.Ö. dördüncü yüzyılda 

tiyatro  Antik  Yunan  şehirlerinin  olmasa  olmazıydı.  Bu  tiyatrolar  küçük  olmasına  rağmen  uluslararası 

bir  sahneleme  geleneği  tüm  Antik  Yunan’da  gerçekleştirilmekteydi.  Daha  sonra  bu  oyunlar  Roma 

topraklarında  sahnelenmeye  başlandı.  Büyük  İskender’in  doğuya  doğru  yaptığı  sefer  sırasında 

ordunun  eğlendirilmesi  için  bu  tür  gösterilerin  yapıldığı  bilinmektedir.  Ancak  Atina  üç  tür  dramanın 

(tragedya, komedya ve satir) halka açık yarışmalarda biçimlendiği şehirdir.  

Drama neden Atina’da biçimlendi de M.Ö. altıncı yüzyılda önemli ve kültür merkezi olan Corith veya 

Samos’da  gelişmedi?  Altıncı  yüzyılda  Atina’nın  Antik  Yunan  dünyasının  politik,  askeri,  ekonomik  ve 

kültürel olarak önde gelen şehri olmadığı, Atina’nın beşinci yüzyılda önem kazandığı unutulmamalıdır. 

Antik Yunan topraklarında altıncı yüzyılda önde gelen şehir devletler Sparta, Corith, Sikyon ve Samos 

olmuştur.  Atina  da  önemli  bir  şehirdi,  ancak  diğer  şehirlerle  aynı  kategoride  değildi.  Altıncı  yüzyılın 

başlarında  Atina,  “Attica”  veya  tam  çevirisiyle  “Attic  toprağı”  adı  verilen  bölgenin  kontrolünü  ele 

geçirdi.  Burası  tepeden  aşağı  doğru  aşağı  yukarı  70  km.  uzunluğunda  üçgen  biçiminde  bir 

yarımadadır.  Atina  yarımadanın  ortasındadır.  Kısaca  yarım  adanın  diğer  köşelerinden  uzaklığı  elli 

kilometreden daha fazla değildir. Modern maraton oyunlarının mesafesi 42,195 m. Maraton ile Atina 

arasındaki  mesafedir  ve  bu  mesafe  M.Ö.  490  yılında  Maraton  savaşından  sonra  haberci  tarafından 

koşulmuştur.  Atitica  toprağı  tarım  açısından  zengin  değildi.  Tek  verimli  topraklar  Atina  ve  Maraton 

bölgesinde bulunurdu. Ayrıca Attica’da küçükbaş hayvan yetiştiriciliği de yaygın değildi. Ancak M.Ö. 

altıncı yüzyılın sonlarına doğru Atina’da Attica toprağının üç ürününün kullanılmasının keşfedilmesiyle 

ekonomik  patlama  meydana  geldi.  Bu  ürünler  zeytin,  bir  anda  doğu  Akdeniz’in  en  iyisi  konumuna 

yükselen  zeytinyağı  ve  kalay  kaplardı.  Atina  kapları  çok  geçmeden  zamanın  en  iyisi  durumundaki 

Corith kaplarının yerini aldı ve Laureion bölgesinin gümüşünden yapılan Atina “baykuşu” paralar Doğu 

Akdeniz’in standart parası haline geldi.  

 

Şekil 1 Bir yüzünde Atena ve arkasında Baykuş olan Atina gümüş parası M.Ö. 480. 

 



 

 



Resim 1 Doğu Akdeniz 

Altıncı yüzyılda ekonomik gelişmeye eşlik eden bir başka gelişme politik durum oldu. M.Ö. yedinci ve 

altıncı  yüzyılda  Yunanlılar  babadan  oğla  geçen  monarşi,  aristokratik  fraksiyon  karışımı  bir  biçimde 

yönetiliyordu.  Bu  yönetim  biçimine  “tiranlık”  adı  veriliyordu.  Günümüzde  tiranlık  “diktatörlük”  gibi 

algılanmasına  rağmen  Arkaik  Yunancada  bu  terim  “bir  kişinin  yönetimi”  anlamına  geliyordu.  Bu  kişi 

genellikle  ülkeyi  bir  kargaşadan  kurtaran  kişiydi.  Atina’da  tiran  Peisistratos  M.Ö.  540’lı  yıllarda 

yönetimi  ele  geçirdi.  Peisistratos  M.Ö.  528/527  yılında  ölünceye  kadar  yönetimde  kaldı  ve  yerine 

aristokratlar ve Sparta krallarının işbirliği sonucunda M.Ö. 510 yılında Atina’dan kovulan oğlu Hippias 

geldi.  

M.Ö. beşinci yüzyılda “tiran” politik çatışmada rakibi rezil etmek için kullanılan kirli bir kelimeydi ve 

M.Ö.  487  yılında  politik  olarak  toplumdan  dışlamanın  ilk  örneği  “tiranın  arkadaşlarını  sürgün  etme” 

oldu. Ancak M.Ö. dördüncü yüzyılda tiranlar Atina demokrasisinin yok edilmesinden önceki altın çağ 

olan  (M.Ö.  546‐510)  “Kronos  döneminde”  yeniden  hatırlandı.  Aslında  tiranlar  Atina’yı  demokrasiyi 

yaşayan M.Ö. beşinci yüzyıldaki muhteşem geleceği için hazırladı. Onlar M.Ö. altıncı yüzyılda acı dolu 

ekonomik  sınıf  çatışmaları  döneminden  sonra  politik  ve  ekonomik  düzeni  sağladı,  aralarında 

Anakreon, Simonides ve Bacchylides gibi şairler de olmak üzere sanatçıları Atina’daki sarayına çekti, 

sadece bir sonraki yüzyılda inşa edilen Acropolis’in ihtişamının gölgede bırakabileceği bir yapılanma 

programı yürüttüler, Atina’nın ve Atena’nın kutlanması için Panthenaia festivali gerçekleştirdiler veya 

geliştirdiler ve Homerik şiirlerin okunması yarışmasını düzenlediler. Tiranların yaptığı devlet içindeki 

hoşnutsuzluğu  ve  parçalanmışlığı  bastırmak  ve  bir  sonraki  yüzyılda  Atina’nın  azametine  yol  açacak 

olan  bir  tür  birliktelik  duygusu  oluşturan  etnik  kimliği  aşılamaktı.  Tiranların  yaptığı  bir  başka  iş 

Atina’da Dionysos adına bir festival, Kent Dionysia’sı, yaratmak olmuştur. Bu festival diğer tüm yerel 

festivalleri gölgede bırakmış ve Attica halkı için tek resmi kutlama olmuştur. İşte tragedya ilk defa bu 

festivalde sahnelenmiştir.  




Yüklə 280,12 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə