339
Molla Cuma ilə Aşıq Könlünün deyişməsi
88
Söyləyəni: Aşıq Əhməd, Nuxa rayonu, Layisqi kəndi
89
Aşıq Könlü Carlı bir aşıqdır. Molla Cuma Layisqilidir. Bu
deyişmənin tarixi məlum deyil. Amma çox güman ki, bu əhvalat
Molla Cuma öləndən, yəni 1920-ci ildən bir neçə il əvvəl olubdur.
(Aşıq Könlü də Molla Cumadan bir az əvvəl ölüb)
Aşıq Könlü bir dün səhər dan yeri ağarmamış Cardan durub
Molla Cumanın evinə gəlir, qapını döyür. Arvad deyir kimsən, de-
yir Molla Cumanı istəyirəm. Arvad Molla Cumaya xəbər verir.
Molla Cuma kürkünü çiyninə salıb əlində xəncər aşığın qabağına
çıxır. Salam, əleykəssəlam. Xoş beşdən sonra Molla Cuma deyir
buyur evə gedək. Aşıq Könlü deyir xeyir. Evə getməyə gəlməmi-
şəm, deyişməyə gəlmişəm. Ya sən aşıqsan, ya mən. Deyir gəlib-
sən çox gözəl, buyur deyişək. Aldı Könlü görək nə deyir.
(Qafiyə)
Könlü:
Salam olsun sənə ay Molla Cuma,
Yaqut ya mənəmi, ya mənmi gəlim?
Bir neçə sözlər var bil xəyalımda,
Yaxşımı söyləyim, yamanmı gəlim.
Cuma:
Salam olsun sənə ay aşıq Könlü;
Yaqut mədəninə gəlirəm dur gəl
Uzaxdan uzağa eyləmə gop-gop,
Əğyardan olub gəlirəm dur gəl.
Könlü:
Girməyib dəryada ay üzdə dursun
Süsəni, sünbülü ay üzdə dursun.
İstərsən saxlayım, ay üzdə dursun,
İstərsən qalxızıb, ya mənmi gəlim.
340
Cuma:
Bir ad sevdim heç vermərəm min ada,
Bir daş atdım düşdü min ada.
Durmaz üzdə qalxızsan da min ada,
Azdan nə haqlıdır, gəlirəm dur gəl.
Könlu:
Məyən olsa haçan çatar at mənə,
Müjgan oxun sinəm üstə atmağa.
Könlü deyər bir imtahan etmağa,
Ya sən gəlirsənmi, ya mənmi gəlim.
Cuma:
Piyada atlıya çatmaz, a dəlim,
Tənə sözlə ciyər-bağrım, a dəlim.
İstəyirəm bir imtahan edəlim,
Molla Cuma gəlməz, gəlirsən dur gəl.
Molla Cuma deyir, balam bura qapının ağzıdır. Burda dur-
maq yaxşı deyil. Görən bizi məzəmmət eylər. Gedək evə, çay
içək, çörək yeyək oturub söhbət eyləyək. Sonra nə qədər istəyirsən
yenə deyişək. Aşıq Könlü deyir elə şey yoxdur. Burda deyişəcə-
yik. Belə olanda Molla Cuma başlayır.
(Dubeyt)
Cuma:
Xoş gəlmisən Aşıq Könlü,
Yerin vardır gözüm üstə.
Fərş olaram ayağına,
Baş qoyaram üzün üstə.
Könlü
Sağ olginən Molla Cuma,
Bir cavab ver dilim üstə.
341
Gərək deyəm qulluğunda,
Söz qoşginən sözüm üstə.
Cuma:
Buyur gedək evə qoçaq,
Haqq verəndən yeyək, içək
Cavabın var orda açaq,
Söz qoyginən sözüm üstə.
Könlü:
Gəlmişəm yeyib içməyə?
Yoxsa istərsən qaçmağa,
Gəldim sənnən deyişməyə,
Sazım durur qolum üstə.
Cuma:
Cumayam, bilmərəm halın,
Dərinə düşüb xəyalın.
Soruş nədir, al suvalın,
Cavab verrəm dizim üstə.
Könlü:
Aşıq Könlü, tanı, mənəm,
Eşq əhlinin şanı mənəm.
Canlıların canı mənəm,
Əl qoyginən əlim üstə.
Molla Cuma yenə təklif eləyir. Aşıq Könlü qəbul eləmir. Ca-
maat bunların başına yığılır. Onlar da Könlüyə evə getməsini xa-
hiş edirlər. Könlü isə razı olmayıb inadla deyir: Gəlmişəm. Ya
mən bunun aşıq olmadığını sübut edib gedəcəyəm, sazını əlindən
alacağam, ya da bu məni yenəcəkdir.
Deyişməyə başlayırlar:
342
Könlü:
Molla Cuma səndən xəbər alayım,
O nədir dünyada qübarda durdu?
Binasın atəşdən yaratdı Allah,
Axırda məkanı finnarda durdu.
Cuma:
Aşıq Könlü sənə xəbər verəyim,
Şeytandır dünyada qübarda durdu.
Binasın atəşdən yaratdı Allah,
Axırda məkanı finnarda durdu.
Könlü:
Quranı göylərdən göndərən kimdir?
Alıban yerlərə endirən kimdir?
Kafiri İslama döndərən kimdir?
Dönən azad oldu, dönməzi qırdı.
Cuma:
Quranı göylərdən Allah göndərdi,
Cəbrayıl gətirib yerə endirdi.
Kafiri İslama Əli döndərdi,
Dönən azad oldu, dönməzi qırdı.
Könlü:
O hansı sultandır dörddür vəziri?
O hansı surədir birdir bəziri?
O hansı Nəbidir yedi hazırı?
Dilədi Mövladan yanında gördü:
Cuma:
Xatəmi Muxtardır dörddür vəziri,
Qulhüvəllahdır birdir bəziri
İsa peyğəmbərdir, yedi hazırı,
Dilədi Mövladan yanında gördü.
343
Könlü:
O nədir ki, Nuhun gəmisin deşdi,
O nədir ki, otun şirinin seçdi,
O nədir ki, abı həyatdan içdi,
Bilinməz məkanı, hazırdır yurdu.
Cuma:
O siçandır Nuhun gəmisin deşdi,
O arıdır otun şirinin seçdi.
O Xızrıdır abı həyatdan içdi,
Bilinməz məkanı, hardadır yurdu.
Könlü:
Mən aşıq Könlüyəm hər yerdə addı,
O hansı surədir bir yerdə məddi?
O hansı surədir ayəsi yeddi?
Oxunur hər zaman dildə əzbərdi.
Cuma:
Mən Cumayam hər yanda şöhrətim addı,
O ənzalnadır bir yerdə məddi
O sureyi əlhəmdir, ayəsi yeddi;
Oxunmuş hər zaman dildə əzbərdir.
Bundan sonra Könlü hirslənib latayer (göstərməyə) deməyə
başlayır:
Könlü:
Molla Cuma səni agah eyləyim,
Hünərin yoxsa araya girmə
Aşıqlar söhbəti qoç davasıdır,
Beş qafiyə ilə araya girmə.
Dostları ilə paylaş: |