136
– O nədirsə, xırdadır.
Ortancıl qardaş deyir:
– Xırdadırsa, sarıdır.
Kiçik qardaş deyir:
– Sarıdırsa darıdır.
Qazı əlini açır, ərəb görür ki, doğrudan da qazı ovucunda darı
gizlədib. Bu sınaqdan sonra qazı da, ərəb də, toplaşan camaat da
qardaşların savadına şək gətirmir. Qardaşlarsa ərəbə məsləhət görür-
lər ki, həmin səmti gedib bir də yaxşı-yaxşı arasa dəvəsini tapacaq.
Ərəb onların dediyi kimi edir. Qazının qardaşlardan xoşu gə-
lir, onları öz yanında qonaq saxlayır. Kişi tez nökəri çağırıb tapşı-
rır ki, onlar üçün bir toğlu kəssin. Anasına sifariş yollayır ki, təzə
isti çörək yapsın.
Qazı qonaqlarla çay içir. Bir qədər söhbətdən sonra ortaya ye-
mək gətirilir. Süfrəyə təzə çörək, bir sənək çaxır, hərənin qabağına
bir kasa toğlu ətinin bozbaşı qoyulur. Qazını qonşuluqdakı bir toy
şənliyinə çağırırlar, durub getməli olur. Qardaşlar yeyib qurtarandan
sonra öz aralarında söhbətə başlayırlar. Böyük qardaş deyir:
– Ətini yediyimiz toğlu quzuluğunda it südü əmif.
Ortancıl qardaş deyir:
– Çaxır vəqf
50
yerin üzümündən düzəldilib.
Kiçik qardaş deyir:
– Bu çörəyi bişirən arvad pak olmayıb. Ondan doğulan qazı bicdi.
Demə, qazı tez qayıdıbmış, qapının arxasından qonaqların
söhbətini eşidib durubmuş. Qazı pərt olsa da, üstünü vurmadan
onlara yaxınlaşır, yeməkləri yığışdırıb süfrəyə çay gətirirlər.
Qazı böyük qardaşdan soruşur:
– Hansı əlamətə görə sizə kəsilən toğlunun quzu ikən it südü
əmdiyini söylədin?
Böyük qardaş deyir:
– Qoyunun yağı suyun üzündə durar, itin yağısa suyun dibinə
batar. Yağ bozbaşın dibində idi.
Qazı eşitdiklərini yoxlamaq istəyir, nökəri, çobanı çağırıb so-
ruşur:
137
– Düzünü deyin, bu toğlu quzu ikən it südü əmibmi?
Çoban deyir:
– Səndən nə gizlədim, qazı ağa, düz buyurursan, toğlunun
anası, itin isə balası ölmüşdü. Quzu hərdən gedib itin altına girər,
qancığı əmirdi.
Ortancıl qardaş nökərdən soruşur:
– Bu çaxır vəqf yerin üzümündən qayrılıb. Çünki çaxırı iç-
dikcə insana qəm gətirir.
Nökər cavab verir:
– Qazı ağa, mən bağdan üzüm dərib gələndə qəbirlikdən ke-
çirdim. Gördüm ki, bir ağacda çoxlu dəymiş üzüm var. O ağacın
da üzümünü dərib bağdan gətirdiyim üzümə qatdım.
Kiçik qardaş deyir:
– Yediyimiz çörəyi o səbəb napak adam bişirib ki, üzüynən
altı yanıb, amma içi bişmiyib.
Qazı anasıyla görüşməmişdən qabaq kiçik qardaşdan xəbər alır:
– Bəs mənim bic doğulduğum nə deməkdi?
Kiçik ardaş deyir:
– Qazı aga, acıgın tutmazsa, bu dediyimin düz olub-olmadıgı-
nı ananızdan soruşun.
Qazı anasının yanına keçib deyir:
– Allahdan danmayan, bəndədən də danmaz. Düzünü de gö-
rüm, atam kim olub.
Anası deyir:
– Allahdan gizli deyil, oğul, sənnən nə gizlədim, qazıya ərə
getmişdim, amma uşagı olmurdu. Bir dəfə kişi səfərə gedəndə öz
razılığıyla məni nökərə siğə etdirdi. Beləcə sən qoynuma düşdün.
Doğulandan sonra qazı sənə öz doğma oğlu tək tərbiyə verib.
Qazı qayıdıb qardaşlardan xahiş etdi ki, bu sirri başqa yerdə
söyləməsinlər.
Qardaşlar gəzə-gəzə gedib başqa bir vilayətə çıxırlar. Öyrənirlər
ki, bu yerin padşahı bir saray tikdirib ki, ora cənnət məkandı. Camaat
uzaqdan-uzağa tamaşasına durmaqdan doymur. Ölkənin hökmdarı
belə buyurub ki, bu cənnət-məkana kim düzgün qiymət kəssə, ona
138
böyük ənam verəcəhdi. Yalan deyəninsə boynunu vuracaxdı
Qardaşlar camaatla birlikdə cənnətə oxşar imarətə baxırlar.
Sonra carçıya yanaşıb deyirlər:
– Get padşaha söylə ki, biz bu cənnətə qiymət kəsərox.
Qardaşları padşahın yanına aparırlar. Qiymətkəsmə mərasi-
minin iki gün sonra keçirilməsiylə hər iki tərəf razılaşır.
Qardaşlar iki gün qalıb cənnətin daxilini və xaricini yaxşı-
yaxşı gəzirlər. Xeyli ölçüb-biçirlər. Nəhayət, iki gündən sonra qiy-
mətkəsmə məqamı çatır.
Qardaşlar padşaha deyirlər:
– Əvvəlcə biz üç qardaş öz aramızda razılaşacağıq. Sonra
kəsdiyimiz qiyməti sizə elan edəcəyik.
Böyük qardaş o birilərinə üç barmağını, ortancıl qardaş ona
etirazını bildirib iki barbağını göstərir. Kiçik qardaş o biri qardaş-
larla razılaşmayıb deyir:
– Bir barmaq yarım bəsdi.
Bu söhbəti sonra padşaha belə izah edirlər: böyük qardaş de-
mək istəyir ki, üç günlük yaz yağışının ölkəyə verəcəyi xeyri cən-
nət saraya sərf olunan xərci ödəyər. Ortancıl qardaş iki günlük, ki-
çik qardaşsa bir gün yarımlıq yaz yağışının ölkəyə gətirdiyi xeyi-
rin bəs etdiyini bildirir. Böyük qardaşla ortancıl da kiçik qardaşla
razılaşdıqlarını elan edirlər.
Padşah görür ki, bunların dediyini heç cür hesablamaq müm-
kün deyil. Qabaqlarına başqa rəqəm tapılmadığından onlara çoxlu
ənam verirlər.
Padşah bilikli qardaşlara sarayda qalmagı təklif edir. Böyük
qardaşa vəzirlik, ortancıla vəkillik, kiçiyə qazılıq tapşırmaq istə-
yir. Qardaşlar ona minnətdarlıqlarını bildirir, salamatlaşıb səya-
hətlərini davam etdirirlər.
Papağını üçüncü dəfə göyə atıb tutma
Günlərin bir günü günəş daglardan özünü göstərəndə, aqillər
belə söylədilər sözünü… Şah Abbas adəti üzrə yerindən durmuş-
Dostları ilə paylaş: |